Morgunblaðið - 06.11.1999, Blaðsíða 66

.. 66 LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
-S
%
Krókus, vorliljur, páskaliljur, hyasintur og túlipanar,
allt í einu keri.
LAUKARIKERUM
ÞEGAR þessi orð eru fest á blað
er grenjandi rigning og hávað-
arok, ekki þori ég að fullyrða hve
margir metrar á sek. en vel yfir
20. Þó er hugurinn ekki við veðrið
og veturinn, sem nú er genginn í
garð, heldur vorið góða, grænt og
hhtt. Mig langar að minna á vor-
komuna og skemmtilega aðferð
til að fagna hækkandi sól og gró-
anda. Ja, aðferð, það er að sjálf-
sögðu klaufalegt orðaval, en mér
dettur ekkert betra í hug núna.
Fyrstu blómin, sem lifna í
görðum á vorin, eru oftast lauk-
blóm. I Reykjavík byrja fyrstu
krókusar og vetrargosar oft að
blómstra í marslok,
ef vel viðrar, en til að
svo megi vera dugir
ekki að fara í garð-
yrkjustöðina
snemma vors og
segja: Attu ekki fal-
lega krókusa handa
mér núna. Ó, nei,
maðm’ þarf sjálfur að
hugsa fram í tímann,
haustið er tími vor-
laukanna, þótt þetta
hljómi reyndar dálít-
ið kjánalega. En það
er fátt einfaldara en
að verða sér úti um
handfylli af laukum
og grafa þá niður á
vel völdum stað. Svo
er bara að bíða vorsins og sjá,
þessi handfylli hefur breyst í
skemmtilegt blómskrúð.
Já, þetta geta þeir, sem garð-
inn eiga, segir e.t.v. einhver. En
ég sagði, grafa þá niður á vei
völdum stað. Hann þarf ekki
endilega að vera úti í garði, það
eru margir, sem hafa gaman af
gróðri, en eiga ekki garð. Þeir
sem rækta á svölum, þurfa alls
ekki að fara á mis við vorblóm-
strandi lauka. Nú eru sumar-
blómin, sem svo fjölmargir rækta
í krúsum og kerum á svölunum
sínum, víðast farin að láta veru-
lega á sjá. Það er ekki að undra,
því þau hafa glatt okkur frá því
seint í maí eða júníbyrjun. En
blómgunartímanum í kerunum
má flýta mikið með því að nota
þau líka undir laukplöntm-. Þá er
bara að fjarlægja sölnuð sumar-
blómin á haustin, sem maður ger-
ir hvort sem er, og nota síðan
moldina áfram. Reyndar er ekki
verra að setja dálítið af nýrri
mold í kerin til að laukarnir fái
meiri næringu, en það ætti að
vera óþarfí fyrir þá sem vökva
stundum með áburðarvatni síðla
sumars. Og svo er að velja sér
lauka við hæfl og leggja þá í
moldu.
Flestir vorblómstrandi laukar,
nema e.t.v. þeir með allra hæstu
blómin, eru vel fallnir til kera-
ræktunar. Auðvitað fer það eftir
stærð ílátsins, hversu hávaxnar
plöntur á að rækta. Margir eru
með svalakassa, sem hafðir eru
ofan á handriðum. í þá ætti að
setja eins lágvaxna iauka og unnt
er, krókusa, vetrargosa og vor-
boða svo eitthvað sé nefnt. Krók-
usa, já, þá má nefna að til eru
bæði svo kallaðir villikrókusar og
garðakrókusar. Villikrókusarnir
blómstra fyrr en garðakrók-
usarnir. Þeir eru oft mjög fallegir
og hafa iðulega annan lit að utan
en innan. Þar má t.d. nefna teg-
undina „Gipsy Girl“, sem er gul
en ytri krónublöðin með rauð-
brúnum röndum, eða „Blue
Bird“, sem er með hvítum blóm-
um, dökkfjólubláum að utan.
Garðakrókusar blómstra seinna
en villikrókusar og blóm þeirra
eru til muna stærri. Þeir setja oft
mikinn svip á garða á vorin, hvít-
ir, gulir, purpurabláir. Eini gall-
inn er að þeir eru dálítið við-
kvæmir fyrir roki og þola illa
frost, séu blómin alveg útsprung-
in. Vetrargosinn er eitt af mínum
uppáhalds laukblóm-
um. Mér finnst hann
fær í flestan sjó, þola
frostakafla eftir að
hann er farinn að
vaxa. Eins má nefna
postulínslilju,
Puschkinia scilloides,
sem er nálægt 15 sm
á hæð, hvít með ljós-
bláum röndum, sí-
beríulilju, Seilla si-
birica, sem til er
bæði í bláum og hvít-
um litum og perlu-
lilju, Muscari, sem til
eru ýmis afbrigði af,
flest fallega blá. Allir
þessir laukar, sem
hér hafa verið nefnd-
ir, eru bæði litlir og lágvaxnir og
þá þarf aðeins að setja á liðlega 5
sm dýpi.
Túlipana og páskaliljur er líka
gaman að rækta í kerum. Til eru
lágvaxin afbrigði af báðum teg-
undum. Þar læt ég nægja að
nefna villitúlipana, eins og Tulipa
tarda, eða kaupmannatúlipana,
en það er ekkert til fyrirstöðu að
rækta stórvaxnari tegundir. Eins
eru til smávaxnar páskaliljur eins
og febrúarlilja, sem til eru ýmsar
tegundir af. Það er líka skemmti-
legt að setja ýmsar tegundir
lauka í sama ker, perluliljan fer
t.d. vel með bæði túlipönum og
páskaliljum. Ég hef heyrt af
konu, sem gróðursetur laukana
sína á mörgum hæðum. Neðst í
kerið setur hún venjulegar
páskaliljur og síðan mold yfir. Þá
koma túlipanai', síðan perluliljur
og efst krókusar og alltaf setur
hún moldarlag á milli. Ég hef því
miður ekki sér kerið hennar að
vorlagi, en þetta hljómar mjög
spennandi í mínum eyrum.
Hvernig væri að verða sér úti
um dálítið af laukum núna, þeir
fást enn í verslunum og hjá lauka-
innflytjendum eins og Garðyrkju-
félaginu, og eru stundum á tilboði
í upphafi vetrar. Prófa að setja í
ker og bíða svo vorsins. En - en,
það gildir það sama með lauka í
kerum og lauka í görðum. Þeir
þola ekki að standa í bleytu, þá
fúna þeir. Þeir sem setja lauka í
ker þurfa að gæta þess sérlega
vel að þau standi ekki hálffull af
vatni. Gott er að setja greinar,
sem þarf að taka burtu til að jóla-
tréð komist í fótinn, yfir eða ofan
í laukakerið. Það getur bæði verið
til skrauts á svölunum og svo hlíf-
ir það fyrstu gróðurbroddunum
snemma vors.
s.Hj.
BLOM
VIKUMAR
425. þáttur
Ilnisjón Sigrfð-
ur lljartar
FRÉTTIR
Minnisvarði um
árabátaútveg reistur
á Hellissandi
Potjomkin
Eisensteins í
bíósal MÍR
BEITISKIPTIÐ Potjomkin verður
sýnd í bíósal MIR, Vatnsstíg 10,
sunnudaginn 7. nóvember kl. 15.
Mynd þessa gerði Sergei Eisen-
stein 1925 og sótti efnið í uppreisn
sjóliða á einu skipa Svartahafsflota
Rússlandskeisara um 20 árum áður.
Fyrir þess kvikmynd hlaut Eisenstein
alþjóðlega viðurkenningu sem braut-
ryðjandi í kvikmyndagerð og myndin
hefur lengi verið í tölu sígildi'a verka.
Beitiskiptið Potjomkin vai' gerð á
tímum þöglu kvikmyndanna en sú út-
gáfa myndarinnar sem sýnd er í MIR
er frá sjöunda áratugnum og hljóðsett
með tónlist eftir rássneska tónskáldið
Vladimir N. Krjúkov.
Skýringartextar með myndinni eru
á ensku. Aðgangur er ókeypis og öll-
um heimill.
Nýjar reglur
um flytjanlegt
starfsmanna-
húsnæði
FÉLAGSMÁLARÁÐHERRA hefur
fullgilt nýjar reglm- um aðbúnað,
hollustuhætti og öryggisráðstafanir á
byggingarvinnustöðum og við aðra
tímabundna mannrirkjagerð.
Breytingin hefur það í för með sér
að þar sem tveir starfsmenn eða
fleiri sinna störfum um afmarkaðan
tíma, sem er lengri en ein vinnuvika
þá skal vera á vinnustaðnum starfs-
mannaaðstaða þar sem m.a. skal vera
búningsherbergi (með fatahengi,
fataskápum og þurrkaðstöðu), snyrti-
herbergi, matstofur og kaffistofur.
Ef ekki er hægt að uppfylla kröfur
reglnanna vegna sérstakra aðstæðna
utan þéttbýlis verður að sækja um
undanþágu til Vinnueftirlits ríkisins
sem metur hvort leyfa á slíka undan-
þágu.
ÁKVEÐIÐ hefur verið að reisa á
Hellissandi minnisvarðann Beðið í
von. Minnisvarðinn verður af-
hjúpaður á sjómannadag árið
2000 en hann er reistur til minn-
ingar um árabátaútveg liðinna
alda, sjósókn á litlum vélbátum
frá Krossvík og þá sjómenn er
drukknuðu við að afla lífsviður-
væris.
I vondum veðrum er bátar voru
á sjó hópuðust konur og börn út á
Bakka þar sem þau báðu og von-
uðu að ástvinir þeirra kæmust
heilir í land með björg í bú. Nú
hyggjast Sandarar reisa þessu
fólki minnisvarða.
Til að standa undir kostnaði við
gerð verksins hefur Sjómannadags-
ráð gefið út sérstakt styrktarkort
með mynd af minnisvarðanum á
væntanlegum stað. Verkið er eftir
Grím Marinó Steindórsson. Tiu kort
kosta fimm þúsund krónur. Kortin
verða til sölu á eftirtöldum stöðum:
Melabúðinni, Hagamel 39, Nóatúni,
Nóatúni 17, fískbúðinni Hafrúnu,
Skipholti 70, fasteignasölunni Val-
höll, Síðumúla 27 og í versluninni
Blómstui-vellir, Hellissandi.
BRIDS
llmsjón Arnór G.
ILagnarsson
Bridsfeild Félags eldri
borgara í Reykjavík
Tvímenningskeppni spiluð í Ásgarði
Glæsibæ fimmtudaginn 28. október. 28
pör. Meðalskor 216 stig.
N/S
Oddur Hjaltason -
Hjálmar Gíslason.....................259
Viggó Norquist -
Guðm. G. Guðmundss...................242
Þorleifur Þórarinss. -
Tómas Sigurjónss.....................237
A/V
Sigtryggur Ellertss. -
Þorsteinn Laufdal ...................279
Júlíus Guðmundss. -
Rafn Kristjánss......................274
Kristján Ólafss. -
Albert Þorsteinss....................267
Mánudaginn 1. nóvember. 25 pör.
Meðalskor 216 stig.
N/S
Sigurleifur Guðjónss. -
Olíver Kristóferss...................264
Eggert Kristinss. -
Þorsteinn Sveinss....................239
Fróði B. Pálsson -
Þórarinn Árnason.....................229
A/V
Sigtryggur Ellertss. -
Þorsteinn Laufdal ...................260
Eyjólfur Halldórss. -
Þórólfur Meyvantss...................249
Sæmundur Björnss. -
Guðlaugur Sveinss....................237
Minningarmót um Jón Her-
mannsson hjá Bridsdeild Félags
eldri borgara í Reykjavík
Hinn 1. nóvember lauk tvímennings-
keppni sem spiluð var á mánudögum.
Þetta var minningarmót um Jón Her-
mannsson, fyrsta keppnisstjóra hjá fé-
laginu.
Urslit urðu þannig:
Kristján Ólafss. -
Olíver Kristóferss....................791
Júlíus Guðmundss. -
Rafn Kristjánss.......................733
Sigtryggur Ellertss. -
Þorsteinn Laufdal ....................729
Ólafur Ingvarsson -
Jóhann Lúthersson ..................709
Eyjólfur Halldórss. -
Þórólfur Meyvatnss..................703
Bridsfélag Reyðarfjarðar
og Eskifjarðar
Fjórða umferðin í aðaltvímenningi
BRE var spiluð þriðjudagskvöldið 2.
nóvember og urðu úrslit þessi:
Birgir Jónsson -
Magnús Ásgrímsson ....................28
Aðalsteinn Jónsson -
Gísli Stefánsson .....................23
Árni Guðmundss. -
Jóhann Þorsteinss.....................22
Jóhanna Gísladóttir -
Vigfús Vigfússson.....................14
Staðan að loknum fjórum umferðum
er á þessa leið:
Birgir Jónsson -
Magnús Ásgrímsson ....................84
Aðalsteinn Jónsson -
Gísli Stefánsson .....................60
Ásgeir Metúsalemss. -
Kristján Kristjánss...................48
Jóhanna Gísladóttir -
Vigfús Vigfússon .....................46
Bridsdeild Barðstendinga og
Bridsfélag kvenna
NÚ ER lokið haustvimenningi. Loka-
staðan varð eftirfarandi:
Kristinn Kristinss. -
Unnar A. Guðm.sson .................284
Vilhjálmur Sigurðsson -
Soffia Daníelsd.....................222
Birkir Jónsson -
Valdimar Sveinsson..................204
Jóhann Stefánss. -
Guðmundur Baldurss..................141
Geirlaug Magnúsdóttir -
Torfi Axelsson ......................77
Besta skor 1. nóvember sl.
Birkir Jónsson -
Valdimar Sveinsson..................106
Þórður Ingólfsson -
Eymundur Magnússon ..................61
Jóna Magnúsd. -
JóhannaSiguijónsd. ..................53
Edda Thorlacius -
Sigurður ísaksson ...................48
Mánudaginn 8. nóvember nk. verður
spilaður eins kvölds tvímenningur.
Rauðvín í verðlaun fyrir bestu skor
bæðiíN/SogA/V.
Skráning á spilastaði í Þönglabakka 1
ef mætt er stundvíslega fyrir kl. 19.30.
Bridsdeild FEBK
Bridsdeild FEBK í Gullsmára spilar
alla mánudaga og alla fimmtudaga kl.
13 í Gullsmára 13. Mánudag 1. nóvem-
ber mættu 20 pör í tvímenning. Stjórn-
andi var Hannes Alfonsson. Efst urðu:
NS
Unnur Jónsdóttir -
Jónas Jónsson.....................189
Guðmundur Pálss. -
Kristinn Guðmundss................179
Helga Ámundad. -
Hermann Finnbogas.................173
AV
Jóhanna Jónsdóttir -
Magnús Gíslason ..................189
Þórdís Sólmundard. -
Gunnar Guðmundss..................185
Sigurþór Halldórsson -
Viðar Jónsson.....................181
Krislján og Reynir
Akureyrarmeistarar.
Akureyrarmóti í tvímenning lauk
síðasta þriðjudag. Öruggir sigurvegar-
ar urðu Reynir Helgason og Kristján
Guðjónsson með 109 stig. Þrjú pör
börðust fram í síðasta spil um önnur
verðlaunasæti. Pörin sem enduðu í 3.
og 4. sæti voru jöfn fyrir síðustu um-
ferð og spiluðu þá saman. Endanleg
röð næstu para varð þannig:
Pétur Guðjónsson -
Stefán Ragnarsson....................83
Stefán Vilhjálmsson -
Haukur Jónsson.......................77
Sveinn T. Pálsson -
Páll Jónsson.........................73
Hilmar Jakobsson -
Ævar Ái'mannsson.....................44
Næstu þriðjudagskvöld er spilaður
léttur og skemmtilegur tveggja
kvölda tvímenningui' hjá BA. Allir
eru hjartanlega veikomnir og upplagt
fyrir þá sem ekki hafa verið með að
staðaldri undanfarið að slást nú í
hópinn. Þátttöku má tilkynna til
Ragnheiðar, hs. 462 2473 eða Ólafs,
hs. 462 4120 eða mæta tímanlega á
spilastað.
Sem fyrr er spilað í Hamri við
Skarðshlíð og einnig er spilaður eins
kvölds tvímenningur öll sunnudags-
kvöld. Þau sem þess óska geta þá
fengið aðstoð og leiðsögn í brids. Spiia-
mennska hefst alltaf kl. 19.30.