Morgunblaðið - 19.12.1999, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Breti
gerir
innrás
Breski leikarinn Terence Stamp fer með
aðalhlutverkið í nýrri sakamálamynd
Stevens Soderberghs, „The Limey“,
sem vakið hefur nokkra athygli ytra.
Arnaidur Indriðason skoðaði feril
leikarans góðkunna, er eitt sinn var
gestur á kvikmyndahátíð hér, og
hlutverk hans í myndinni.
EGAR Kvikmyndahátíð
í Reykjavík sýndi tvær
af myndum Terences
Stamps fyrir nokkrum
árum, Billy Budd minnir mig og
„The Hit“, var leikaranum boðið
til íslands og hann hélt stutta
ræðu í Regnboganum, hár og
grannur með sinn hvíta koll og
hæverskur í fasi. Hann var þá
aftur að snúa til kvikmyndanna
eftir nokkurt hlé (hafði leikið
óþokkann í tveimur Súperman-
myndum áratugnum fyrr) og var
eftirsóttur eins og alltaf.
Hann er að gera það sama
þessi misserin, verða meira
áberandi á hvíta tjaldinu eftir
nokkurt hlé. Um það vitna nýjar
myndir að vestan. George Lucas
setti hann í hlutverk útgeims-
kanslarans Valorum í sinni
vondu Stjörnustríðsmynd; Frank
Oz gerði hann að illskeyttum for-
stöðumanni sértrúarsafnaðar í
grínmyndinni „Bowfinger“; Stev-
en Soderbergh mun fá út úr hon-
um bestan leikinn í nýjustu
mynd sinni, „The Limey“ eða
Bretanum, sem fengið hefur af-
bragðsfína dóma í heimspress-
unni að undanförnu.
Hefndarþorsti fangans
Hlutverkið í „The Limey“ er
fyrsta aðalhlutverkið sem Ter-
ence Stamp hefur með höndum í
nokkurn tíma. Hún er fyrsta
myndin sem Soderbergh (Kynlíf,
lygar og myndbönd) gerir eftir
að honum tókst svo ágætlega að
kvikmynda sögu reyfarahöfund-
arins Elmores Leonards, „Out of
Sight, og segir frá Wilson nokkr-
um, harðhaus sem er nýkominn
úr langri fangelsisvist í Bret-
landi. Hann á dóttur vestur í
Bandaríkjunum, Los Angeles
nánar tiltekið, er býr með tón-
listarútgefanda að nafni Valent-
ine, sem annar leikari af hippa-
kynslóðinni, Peter Fonda, leikur.
Sá er veikur fyrir ungum
stúlkum og dóttir Wilsons hefur
fest í neti hans og finnst látin
undir dularfullum kringumstæð-
um. Wilson heldur þegar frá
Bretlandi, sem hann þekkir ekki
lengur, til Los Angeles, sem
hann skilur ekki og mun aldrei
skilja, og reynir að komast að
því hvers vegna dóttir hans lést.
Handritið er eftir Lem Dobbs
sem vann með Soderbergh við
gerð „Kafka“ og er byggt upp að
manni sýnist eins og hefðbund-
inn vestri: Ókunnugur maður
kemur í bæinn, ókunnugur.mað-
ur nær fram hefndum, ókunn-
ugur maður ríður inn í sólarlag-
ið. Mótleikarar Stamps eru m.a.
Luis Guzman, Lesley Ann War-
ren, Barry Newman og Nicky
Katt.
Pað er ekki síst Stamp sem
fær góða dóma fyrir leik sinn í
myndinni og þykir gefa í senn
harðneskjulega og kómíska lýs-
ingu á rosknum Breta í glamúr-
borginni þar sem siðir og venjur
eru honum ákaflega framandi.
Soderbergh stokkar atburðarás-
ina upp eins og hann gerði í „Out
of Sight“, fer fram og til baka í
tíma og notar endurtekningar og
sviðsetur upp á nýtt en best þyk-
ir honum hafa tekist til þegar
hann notar lítinn fílmubút úr
mynd Kens Loachs frá 1967,
„Poor Cow“, þar sem hinn ungi
Terence Stamp lék mann að
nafni Wilson, sem var á leið í
fangelsi og átti litla dóttur.
Hippinn Stamp
Frami Terences Stamps á
öndverðum sjöunda áratugnum
var skjótur. Hann lék í „Billy
Budd“ árið 1962 og var útnefnd-
ur til Óskarsverðlaunanna og
varð einn fremsti leikari Breta á
sjöunda áratugnum. „Þegar við
fyrirsætan Jean Shrimpton
hættum saman lauk sjöunda ára-
tugnum og vegna þess að litið
hafði verið á mig sem eitt af
táknum þess áratugar varð ég
eiginlega að engu þegar honum
iauk,“ hefur bandaríska kvik-
myndatímaritið Premiere eftir
leikaranum. „Á æskuárum mín-
um hafði ég ímyndað mér að ef
ég liti glæsilega út, væri ríkur og
frægur, þá yrði líf mitt betra.
Svo upplifði ég það allt eins og
fyrir kraftaverk í stuttan tíma
áður en sú veröld hvarf mér og
ég hugsaði með sjálfum mér,
hversu hamingjusamur var ég
eftir allt? Það eina sem mig
langaði alltaf til þess að gera var
að sjá heiminn. Eg keypti miða í
hnattferð og hélt áfram að ferð-
ast í áratug. Ég hafði verið á
Indlandi í næstum ár þegar
aumingja umboðsmaðurinn minn
sendi mér skeyti: Ertu tilbúinn
að koma til London og eiga fund
með Richard Donner um hlut-
verk í Ofurmanninum með Mar-
lon Brando? Og gætirðu hugsað
þér að koma við í París í leiðinni
og hitta Peter Brook út af
„Meetings With Remarkable
Men“?
Stamp varð sextugur í sumar,
fæddur árið 1939 í Stepney í
austurhluta London. Eftir að
hann lék í „Billy Budd“ fór hann
með hlutverk í nokkrum minnis-
stæðustu myndum sjöunda ára-
tugarins eins og Safnaranum eða
„The Collector", „Modesty
Blaise“, „Far From the Madding
Crowd“ og „Poor Cow“ báðar
gerðar árið 1967, lék fyrir
Federico Fellini í hans hluta
myndarinnar „Spirits of the
Dead“ og fyrir Pasolini í „Teor-
ema“.
Aldur og tími, ungur og gamall; Terence Stamp mundar byssuna í mynd Soderberghs.
,Hélt ég liti út eins og Candice Bergen í Priscillu,
drottningu eyðimerkurinnar."
Harðhaus heldur til Hollywood; Terence Stamp. Stamp leikur
á móti Lesley Ann Warren í The Limey.
Þegar kom fram á áttunda
áratuginn hvarf Stamp því sem
næst af sjónarsviðinu. Hann
lagðist í ferðalög eins og áður
sagði en tók að sýna kvikmynda-
leiknum aftur áhuga undir lok
áttunda áratugarins þegar hann
lék í Ofurmenninu og Ofurmenn-
inu II. Hann lék í mun fleiri
myndum á níunda áratugnum en
best þeirra er að líkindum „The
Hit“. Hann var í fjöldanum öll-
um af Hollywood-myndum eins
og „Legal Eagles“, Sikileying-
num og Wall Street áður en
hann hvarf aftur af sjónarsvið-
inu, sinnti um lífrænt ræktað
grænmeti á Ibiza eða leitaði and-
legs jafnvægis á Indlandi, að því
sagt var. Ferðalög hans leiddu
hann m.a. hingað til lands á
kvikmyndahátíð og ekki löngu
eftir það lék hann í óborganlegri
ástralskri kómedíu um klæð-
skiptinga á ferð og flugi. Hún
hét Ævintýri Priscillu, drottn-
ingar eyðimerkurinnar.
Þá og nú
Hann er spurður að því í
bandaríska tímaritinu Premiere
hvernig það hafi verið að horfa á
sjálfan sig ungan í „Limey“ þeg-
ar Soderbergh sýnir brotin úr
Loach-myndinni frá 1967 og
skeytir saman við öllu rosknari
Stamp. „Ég veit ekki um neinn
leikara sem sagst getur ánægður
með að horfa á sjálfan sig eins
og hann var fyrir 35 árum,“ seg-
ir Stamp. „En reyndar varð ég
fyrir meira áfalli þegar myndin
um Priscillu var frumsýnd og ég
sá þennan gamlingja á tjaldinu
vegna þess að leikstjórinn var
búinn að lofa mér því að ég liti
út eins og Candice Bergen.“
í „Limey“ leika þeir Stamp og
Peter Fonda í fyrsta sinn á móti
hvor öðrum frá því þeir unnu
saman á Sikiley við gerð „Spirits
of the Dead“. Aðrir leikarar í
henni voru Jane Fonda, Brigitte
Bardot og Alain Delon „en við
Peter Fonda skemmtum okkur
ærlega saman eitt kvöldið og ég
sá hann aldrei eftir það. Þegar
þeir hittust aftur við gerð „Lim-
ey“ höfðu þeir engu gleymt og
byrjuðu þegar að rifja upp
kvöldið góða á Sikiley þegar
samræðurnar snerust um fyrir-
sætuna Verushka. „Ég hélt að
það yrði gaman að vinna með
honum aftur, við höguðum okkur
hræðilega í gamla daga.“
En hvernig fannst honum að
leika fyrir George Lucas í
Stjörnustríði? „Það var eins og
hver önnur vinna,“ segir leika-
rinn í bandaríska skemmtana-
tímaritinu Entertainment
Weekly. „Ég lék á móti Natalie
Portman í einu atriðinu en Lucas
hafði gefið henni frí þennan dag
svo ég þurfti að leika á móti
pappírsblaði sem neglt hafði ver-
ið á stöng.“
Stamp segist ekki enn hafa
séð myndina.