Morgunblaðið - 19.01.2000, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 19. JANÚAR 2000
ERLENT
MORGUNBL.flDIÐ
Ný tilræði
á Sri
Lanka
ÖFLUG pakkasprengja var
gerð óvirk í Colombo, höfuð-
borg Sri Lanka, í gær. Daginn
áður hafði bréfsprengja, sem
ætluð var forseta landsins,
Chandrika Kumaratunga, verið
gerð óvirk. Embættismaður
sem átti leið hjá heimilum hátt-
settra lögreglumanna í gær, tók
eftir grunsamlegum götusópara
með plastpoka og gerði lögreglu
viðvart. Menn óttast nú að
skæruliðar tamíla hyggi á nýja
herferð en 52 fórust í sjálfsvígs-
árásum þeirra í liðnum mánuði.
Skæruliðar
vilja sakar-
uppgjöf
UM 4.200 liðsmenn vopnaðra
öfgasamtaka múslima í Alsír
hafa notfært sér tækifæri til að
gefast upp og fara fram á sakar-
uppgjöf. I hópnum eru um 2.400
félagar Islamska frelsunarhers-
ins, AIS. Skæniliðamir fengu
frest frá því sl. sumar fram til
13. janúar og þeir sem ekki hafa
tekið þátt í morðum, nauðgun-
um eða sprengjutilræðum, geta
fengið algera sakaruppgjöf.
Blóðbirgðir
mengaðar
lifrarbólgu
ÞÚSUNDIR Norðmanna geta
ekki gefið blóð næstu sex mán-
uði vegna þess að birgðir fund-
ust sem mengast höfðu lifrar-
bólgu C og hafði blóð úr
áðumefndu fólki blandast
birgðunum. Erfitt er að greina
hverjir úr hópnum era sýktir en
þeir hafa allir fengið blóð úr áð-
umefndum birgðum. Blóð-
birgðirnar sem nú verður að
fleygja era andvirði rúmlega 70
milljóna íslenskra króna.
Hlutu lífstíð-
arfangelsi
TVEIR Svíar, sem talið er að
hafi tengst samtökum nýna-
sista, vora í gær dæmdir í líf-
stíðarfangelsi í Stokkhólmi fyrir
að myrða tvo lögreglumenn í
maí sl. Morðin vora framin í
kjölfar þess að sakbomingamir
tveir frömdu bankarán. Héraðs-
dómstóll í Linköping úrskurð-
aði að morðin hefðu ekki verið
af pólitískum toga en nasista-
tengsl þeirra hefðu samt haft
áhrif á gerðir þeirra. Mennirnir
tveir, Tony Olsson og Andreas
Axelsson, hafa þrjár vikur til að
áírýja niðurstöðunni.
Kommún-
istaleiðtogar
í fangelsi
EINN af æðstu mönnum
kommúnistastjómarinnar í
gamla Austur-Þýskalandi,
Gúnther Kleiber, hóf í gær að
afplána þriggja ára fangelsis-
dóm í Berlín. Kleiber er 69 ára
gamall og var talinn bera
ábyrgð á því að Austur-Þjóð-
veijar sem vora á flótta yfir
múrinn til vesturs vora skotnir.
Fyrir era í fangelsinu þeir
Gúnther Schabowski, sem einn-
ig var meðal æðstu manna og
Egon Krenz, síðasti leiðtogi
kommúnistastjómarinnar.
Morðið á Arkan, einum illræmdasta strfðsmanni Serbíu
Vitorðsmaður morð-
ingja sagður fundinn
Belgrad. AFP, AP.
VITORÐSMAÐUR morðingja Arkans liggur al-
varlega særður á sjúkrahúsi í Belgrad eftir skot-
árásina á laugardag að sögn serbnesku blaðanna
Politika og Vecernje Novosti. Júgóslavneska lög-
reglan eða starfsfólk sjúkrahússins hefur hins
vegar ekki fengist til að staðfesta þessar fréttir.
Reynist þær sannar kann það að vera fyrsta
vísbendingin um það hver, eða hverjir, stóðu á
bak við morðið á Arkan á hóteli í Belgrad á laug-
ardag. Að sögn ríkisrekna dagblaðsins Politika
bíður lögreglan þess að maðurinn fái meðvitund
þannig að hægt verði að yfirheyra hann um
morðið. Morðingi Arkans er hins vegar enn
sagður ganga laus.
Politika, sem sagt er hliðhollt Slobodan Milos-
evic, forseta Júgóslavíu, segir handtöku vitorðs-
mannsins hrekja fullyrðingar stjórnarandstöð-
unnar og annarra þeirra sem segja morðingja
Skotárás
á fínnsk-
um bar
TVEIR menn biðu bana og nokkr-
ir særðust í skotárás á bar í bæn-
um Lahti í suðurhluta Finnlands í
gær. Þrír menn, vopnaðir skamm-
byssum, réðust inn á barinn og
hófu skothríð, að sögn lögreglunn-
ar. Tveir þeirra voru handteknir.
Grunur leikur á að skotárásin
tengist máli félaga i bifhjólagengi
sem voru sóttir til saka í Lahti í
vikunni sem leið fyrir aðra skot-
árás.
Lögreglumenn setja hér plast á
glugga barsins.
Mál Pinochets
Akvörðunar
að vænta í
næstu viku
London. AP, Reuters.
AMNESTY International og nokk-
ur önnur mannréttindasamtök
lögðu í gær fram formleg mótmæli
gegn því að Augusto Pinochet, fyrr-
um einræðisherra Chile, yrði send-
ur heim.
Heimkoma hans er þó undirbúin í
Chile og er herflugvélar frá Chile að
vænta til Bretlands í dag, en vélin
hefur fengið leyfi breskra yfirvalda
til að bíða eftir að geta flutt einræð-
isherrann fyrrverandi heim á nýjan
leik. Yfirmenn flughersins í Chile
sögðu þó í gær að þeir biðu enn eftir
því að stjórn Chile samþykkti flugið
til Bretlands.
Jack Straw, innanríkisráðherra
Bretlands, hefur hins vegar gefið til
kynna að niðurstaða liggi ekki fyrir
strax og Geoffrey Bindman, einn
lögfræðinga Amnesty, segist hafa
góðar heimildir fyrir því að ákvörð-
unar verði ekki að vænta fyrr en í
næstu viku.
í mótmælum sínum draga Amne-
sty skýrslu læknanna varðandi
heilsufar Pinochets í efa. „Pinochet
á rétt á að vekja máls á heilsu sinni,“
sagði Pierre Sane, ritari Amnesty,
„en fórnarlömb hans og fulltrúar
þeirra eiga líka rétt á að skoða
læknaskýrslurnar ef þeir vilja.“
Belgía og Frakkland era í hópi
þeirra landa sem mótmæla því að
Pinochet verði látinn laus, en Straw
hefur einnig borist beiðni um nýja
læknisskoðun frá spænsku lögfræð-
ingunum.sem fóru upphaílega fram
á framsal Pinochets.
Týnda efnið á Watergate-
spólunum endurheimt?
AP.
Rose Mary Woods, einkaritari Nixons, er hér að sýna hvernig það
gat hugsanlega gerst, að 18,5 mínútur voru þurrkaðar út af band-
inu. Myndin er tekin 1973.
Washington. Daily Telegraph.
STARFSMENN bandaríska Þjúð-
skjalasafnsins ætla að reyna að
endurheimta efni á Watergate-
upptökunum, þær 18,5 mínútur,
sem Richard heitinn Nixon og
samstarfsmenn hans létu þurrka
út. Til þessa hefur verið talið að
þær væru að eilífu glataðar.
Fram kemur á minnisblaði, sem
John Carlin, bandaríski þjúð-
skjalavörðurinn, hefur skrifað og
lekið hefur verið til fjölmiðla, að
með nýrri tækni sé hugsanlega
unnt að greina það sem þurrkað
var út. Var þar um að ræða við-
ræður Nixons og H.R. Haldemans,
starfsmannastjúra hans, þremur
dögum eftir að brotist var inn í
Watergate-bygginguna, höfuð-
stöðvar Demúkrataflokksins, í
Washington.
Klúðurslegt og
ástæðulaust innbrot
Watergate-málið og örlög Nix-
ons eru meðal eftirminnilegustu
stjúrnmálaviðburða 20. aldarinnar
og ekki síst vegna þess hvað þeir
voru tilefnislausir. Fáir Banda-
ríkjaforsetar hafa haft jafn mik-
inn þingstyrk að baki sér og Nix-
on á þessum tima og við honum
blasti nýr og glæsilegur kosninga-
sigur. Þrátt fyrir það fyrirskipaði
hann eða samþykkti klúðurslegt
innbrot í Watergate-bygginguna í
júní 1972. Tveimur árum síðar
varð hann eini Bandaríkjaforset-
inn sem neyðst hefur til að segja
af sér.
Það var Nixon sjálfur sem
ákvað að sjálfvirkum upptöku-
tælyum skyldi komið fyrir á laun í
forsetaskrifstofunni og það sem
fyrir honum vakti var að varð-
veita samtöl, sem þar fúru fram,
sagnfræðingum og síðari tíma
mönnum til frúðleiks. Hann átti
eftir að iðrast þess.
Afdrifarík ummæli
Á upptökunum, sem gerðar
voru opinberar sl. haust, heyrist
Nixon segja við Haldeman 9. apríl
1973, að komin sé timi til að eyða
upptökunum. Var það daginn eftir
að John Dean, einn ráðgjafa Hvíta
hússins, sem tekið hafði þátt í að
hylma yfír Watergate-málið, túk
upp samvinnu við saksúknarana
sem höfðu það til rannsúknar.
Á þessum tíma vissu þingmenn
ekkert um upptökurnar og það
var Iíklega Alexander Butterfield,
lágtscttur ráðgjafi forsetans, sem
varð til þess að innsigla örlög
Nixons. Var hann kallaður fyrir
þingnefnd og án þess að hann
væri um það spurður nefndi hann
upptökurnar. Hefði hann ekki
gert það er eins líklegt að Nixon
hefði sloppið með skrekkinn.
Ai'kans aldrei munu nást því hann hafi verið
drepinn svo hann vitnaði ekki gegn Milosevie
fyrir stríðsglæpadómstól Sameinuðu þjóðanna í
Haag. En Zeljko Raznatovic, eða Arkan, einn ill-
ræmdasti stríðsmaður Serbíu, var sjálfur eftir-
lýstur af dómstólnum fyrir voðaverk framin á
dögum borgarastríðanna í Króatíu og Bosníu.
Sagður hafa snúist gegn Milosevic
Lögreglan í Júgóslavíu hefur enn ekkert látið
hafa eftir sér vegna málsins og hafa dagblöð í
Belgrad verið full af tilgátum um orsakir árás-
arinnar. Hið óháða Vecernje Novosti segir Ark-
an hafa þekkt morðingja sinn því þeir hafi tekist
í hendur áður en hann var skotinn og Politika
segir öryggismyndavélar hótelsins ekki hafa
myndað atburðinn.
Eins hafa verið leiddar líkur að því að Arkan,
einn ríkasti maður Serbíu, hafi verið myrtur af
keppinautum sínum úr undirheimum landsins.
Víða eru þó uppi vangaveltur um að einhverjir
úr röðum Milosevics hafi staðið fyrir morði Ark-
ans til að koma í veg fyrir að ríkisstjórnin verði
bendluð við stríðsglæparannsókn.
Frekari vísbendingar þess efnis að Arkan hafi
snúist gegn Milosevic hlaðast síðan upp að sögn
breska dagblaðsins Daily Telegraph. Arkan er
sagður hafa hafið samningaumleitanir við and-
stæðinga Milosevics og eins á hann að hafa vakið
máls á því að flytja til Svartfjallalands því hann
óttaðist um líf sitt.
Þá staðfesti Paul Risley, talsmaður stríðs-
glæpadómstólsins, að tveir lögfræðingar sem
báðir sögðust vera fulltrúar Arkans hafi haft
samband við réttinn hvor í sínu lagi og sagt Ark-
an hafa áhuga á að semja við dómstólinn.