Morgunblaðið - 06.02.2000, Síða 16

16 SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Kosningabaráttan hefur að mestu farið fram í sjónvarpi og þar sem stóru stöðvamar em fjórar, hefur verið í nógu að snúast hjá þeim Halonen og Aho.
Oft hefur fremur verið um að ræða gaman en alvöru en í síðustu kappræðum þeirra á fímmtudagskvöld þótti Aho standa sig betur ef eitthvað var.
Lítill munur á fylgi
frambjóðenda
Draugur sósíalismans, kristin trú og for-
______dómar í garð samkynhneigðra____
geta ráðið úrslitum í annarri umferð for-
setakosninganna í Finnlandi segir í þessari
grein eftir Lars Lundsten, fréttaritara
Morgunblaðsins í Helsinki.
Asunnudaginn kjósa Finnar
ellefta forseta lýðveldisins
og í annað skipti á kona
verulegan möguleika að
ná kjöri. Það eru hins vegar fleiri mál
en kynferði frambjóðenda sem munu
ráða úrslitum í huga landsmanna.
Tarja Halonen utanríkisráðherra og
Esko Aho, íyrrverandi forsætisráð-
herra, njóta nákvæmlega jafn mikils
fylgis samkvæmt skoðanakönnunum
sem birst hafa nú á lokasprettinum.
Síðari hluti kosningabaráttunnar
hefur snúist um sósíalisma, kristna
trú og afstöðu til hjónabandssam-
kynhneigðra og vettvangurinn hefur
næstum eingöngu verið sjónvarpið.
Fyrir tæpum þrem vikum sigruðu
þau Tarja Halonen utanríkisráð-
herra (jafn.) og Esko Aho, fyrrver-
andi forsætisráðherra (miðfl.), í fyrri
umferð fínnsku forsetakosninganna.
Síðan hefur Halonen reynt að sann-
færa sveitamenn í dreifbýlinu um að
lögfræðingur Alþýðusambandsins,
sem fæddist og ólst upp í fátækra-
hveríi í höfuðborginni, geti orðið for-
seti allra landsmanna og Aho hefur á
hinn bóginn reynt að skapa sér
ímynd sem landsfaðir í þéttbýlinu
þótt hann sé sonur smábónda og hafl
verið orðinn sextán ára þegar hann
heimsótti höfuðborgina í fyrsta sinn.
Svo kölluð fjölskyldugildi og ættjarð-
arást hafa verið hornsteinarnir í
málflutningi hans. Margir spyrja þó
hvers konar fjölskyldufaðir það er,
sem varð þingmaður fyrir átján ár-
um og síðar ráðherra og hefur lítið
sem ekkert sinnt heimilinu síðan.
Ekki láta allir sér nægja þá skýringu
að hann hafl notað farsímann til að
ala upp fjögur böm.
Verða að höfða til
margs konar kjósenda
Strax í upphafi þóttust menn vita,
að mjótt yrði á mununum í síðari um-
ferðinni. Að vísu sýndu skoðana-
kannanir í fyrstu, að fylgi Halonen
væri um það bil tíu prósentustigum
meira en fylgi Ahos, en skoðana-
kannanir, sem birtast á lokaspretti
kosningabaráttunnar, sýna að íylgi
Ahos hefur aukist mikið og nú munar
litlu sem engu á þeim. Kosningabar-
áttan hefur farið skikkanlega fram
en hvorki miðflokksmenn né jafnað-
armenn geta einir og sér tryggt sigur
frambjóðanda síns. Forsetaefnin
verða því að gera hosur sínar grænar
fyrir kjósendum annarra flokka og
afleiðingin er sú, að pólitíkin verður
einhvers konar meðaltal af öllu sam-
an og enginn munur á stefnu fram-
bjóðendanna.
Dansað við Mannerheim
Mikið hefur verið um sjónvar-
psþætti þar sem þau Aho og Halonen
hafa komið fram sem hreinir
skemmtikraftar. í einum þætti sl.
miðvikudag sögðust þau vera orðin
svo vön að skemmta saman að þau
gætu alveg hugsað sér að halda því
áfram.
Það eru samtals fjórar innlendar
sjónvarpsstöðvar sem senda út um
land allt. Af þeim sökum hafa for-
setaefnin stundum orðið að berjast
við sjálf sig um lýðhylli áhorfenda.
Miðvikudagurinn var gott dæmi um
dagskrá skemmtikraftanna Ahos og
Halonens. Þau tóku þátt í spuminga-
keppni milli sjö og átta. Meðal
þeirra, sem fram komu í þessum
þætti, voru einnig leikarar í gervi
hins fræga hershöfðingja Manner-
heims og forsetanna fyrrverandi,
Kekkonens og Koivistos.
í lok þáttarins varð Halonen fyrst
að.dansa við Mannerheim en síðar
skipaði marskálkurinn gamli Aho
„undirliðsforingja" að taka við af sér
til að kjósendur gætu dæmt um
dansleikni beggja frambjóðenda.
Aho átti svo viðtal við fréttamenn
stöðvar 4 klukkan átta og svo var
gert hlé nema hvað varðar fréttatíma
ríkissjónvarpsins á TVl klukkan
hálfníu. Fimmtán mínútur fyrir 10
hófst ítarlegur viðtalsþáttur við Aho
á stöðinni TV2. Áður en honum lauk
um klukkan hálfellefu gátu menn
skipt yfir á MTV3-stöðina og horft á
fimmtán mínútna daglegan þátt um
helstu atburði í kosningabaráttunni.
Að lokum komu þau Aho og Halonen
fram í gamansömum viðtalsþætti á
MTV3.
Munur á afstöðunni
til Haiders
í umfjöllun um utanríkismál hefur
stjórnarþátttaka flokks Jörgs Haid-
ers í Austurríki markað nokkurs
konar þáttaskil. Aho segist ekki vilja
íhlutun erlendra ríkja þar til sannað
hafi verið, að um öfgastjórn sé að
ræða en Halonen er hins vegar fylgj-
andi stefnu ESB í þessum málum.
Utanríkismál eru helsti starfsvett-
vangur Finnlandsforseta. í allflest-
um málum, sem rædd hafa verið,
hafa þau Aho og Halonen þó verið
mjög sammála. Þau eru ákveðnir
stuðningsmenn ESB-aðildar en
hyggjast ekki vinna að því að undir-
búa umsókn um aðild Finna að Atl-
antshafsbandalaginu.
Gamaldags gildi
skipta sköpum
Það þykir merkilegt hvers konar
gildi hafa verið í brennidepli þessar
þrjár vikur. Forsetaefnin hafa orðið
að skilgreina sitt kristna gildismat
og afstöðu sína til hjónabandsins.
Halonen hefur áður starfað fyrir
samkynhneigðaog hún sagði sig úr
þjóðkirkjunni á unga aldri.
Munurinn á Aho og Halonen í
þessum málum virðist helst sá að
Aho segist mæla með þeim siðferðis-
reglum sem meirihluti landsmanna
hefur kosið. Halonen hins vegar ræð-
ir opinskátt hverja spumingu íyrir
sig. Til dæmis segist Halonen geta
hugsað sér að gerast meðlimur í
kirkjunni á nýjan leik. Hún hafi þó
ekki viljað gera það að einhverju inn-
leggi í kosningabaráttuna.
Síðast en ekki síst hefur draugur
sósíalismans orðið vopn í höndum
stuðningsmanna Ahos. Þeir minna á
að Halonen hafi áður unnið sem lög-
fræðingur Alþýðusambandsins. Að
mati Aho-manna sé óhugsandi að
borgaralegur meirihluti landsmanna
kjósi sér vinstrimann sem þjóðhöfð-
ingja.
Halonen hefur svarað þessu með
því, að hún sé fylgjandi endurreisn
velferðarþjóðfélagsins. Hennar
stefna sé alls ekki þjóðnýting af
neinu tagi.
Grikkir vilja fá stytturnar úr Meyjarhofínu
Auka enn þrýsting-
inn á Breta
Aþenu. AP, Daily Telegraph.
GRIKKIR ætla að reyna að fá stuðn-
ing ýmissa nánustu bandamanna
Breta við þá kröfu sína, að Bretar
skili þeim aftur Elgin-marmarastytt-
unum, sem svo eru kallaðar. Var það
haft eftir menningarmálaráðherra
Grikklands í fyrradag.
Elisavet Papazoi, menningarmála-
ráðherra Grikkja, sagði, að reyntyrði
að fá stjórnvöld eða frammámenn í
ýmsum ríkjum, til dæmis Bandaríkj-
unum, Kanada og Ástralíu, til að
leggja að Bretum að skila styttunum,
sem eru 2.500 ára gamlar. Eru þær
kenndar við Elgin lávarð, sem var
sendiherra Bretlands í Ottómanarík-
inu eða Tyrkjaveldi. Keypti hann
styttumar 1801 og lét fjarlægja af
Parþenon eða Meyjarhofinu á Akró-
pólishæð í Aþenu.
Keyptar af Tyrkjum
Papazoi kom með fyrmefnda yfir-
lýsingu eftir viðræður við Jeff Kenn-
ett, fyrrverandi forsætisráðherra
Viktoríuríkis í Ástralíu, en hann situr
í ástralskri nefnd, sem skorað hefur á
neðri deild breska þingsins að skila
Grikkjum styttunum. Era þær 17
talsins og auk þess er um að ræða
hluta af 160 metra langri mynd-
ræmu, sem skreytti á sínum tíma
Meyjarhofið. Bretar halda því fram,
að listaverkin hafi verið keypt með
löglegum hætti þegar Grikkland var
hluti af Ottómanaríkinu og þeir neita
þeim ásökunum Grikkja, að myndim-
ar haíi verið skemmdar í hreinsun.
Jeff Kennett sagði, að um væri að
ræða mikilvægustu deilu um menn-
ingarleg verðmæti í upphafi þessarar
þúsaldar. „Stytturnar era óaðskiljan-
legur hluti af Meyjarhofinu og þang-
að á að skila þeim,“ sagði hann.
Buðu samninga 1994
Samkvæmt upplýsingum, sem ný-
lega vora birtar, var gríska stjómin
fús til að semja um þetta mál árið
1994. Fór hún þá fram á að fá nokkr-
ar styttnanna og bauðst um leið til að
afsala sér tilkalli til hinna. Ef rétt er,
hefur þetta boð veikt stöðu Grikkja ef
eitthvað er en gríska sendiráðið í
London vill ekki staðfesta, að það
hafi verið lagt fram fyrr en að höfðu
samráði við grísku stjómina. Það
ítrekaði hins vegar, að hin opinbera
afstaða væri, að öllum listaverkunum
yrði skilað.
AP
Elgin-marmarastytturnar svokölluðu í breska þjóðminjasafninu í Lond-
on. Grikkir hafa krafíst þess að Bretar skili styttunum og segja að þær
hafí verið skemmdar í hreinsun. Bretar hafa hins vegar neitað þeirri
ásökun og segjast ekki ætla að skila þeim.