Morgunblaðið - 06.02.2000, Blaðsíða 36

Morgunblaðið - 06.02.2000, Blaðsíða 36
36 SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 2000 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ s Ovinsælar hugmyndir „Fólk erfast íþessari hugmynd um að mannslífsé heilagt. Eg efast um það. Þessi hugmynd ersíðan á miðöldum, frá þvífyrir Upþlýsinguna. “ Peter Singer, heimspekingur. H ugmyndir hafa af- leiðingar ef þeim er sleppt lausum í mannheimum. Sagan hefur sýnt oftar en einu sinni að það sem er fagurt og fínt í huga manns, rök- rétt, samfellt öllum til hagsbóta, reynist oft, er því er hrint í fram- kvæmd, óvinnandi, óvinsælt og jafnvel ómannúðlegt. En menn eru samt ennþá að fá hugmyndir og þær ekki allar venjulegar. Heimspekingurinn Peter Singer er einn þessara manna sem hafa fengið hugmynd- ir sem ekki eru í samræmi við hefðbundinn þankagang. Ein kenninga hans er sú, að það sé siðferðislega réttlætanlegt að deyða fötluð börn við eða skömmu eft- VIÐHORF Eftir Kristján G. Arngrímsson ir fæðingu. Helstu rök hans fyrir þessari hugmynd eru þau, að þessi börn hafi ekki nægilega miklar and- legar gáfur til að geta talist skyni gæddar verur. Því sé betra að barn, sem fæðist alvarlega fatlað, deyi frekar en að lifa ömurlegu lífi, jafnvel fullkomlega án vitund- ar, foreldrum sínum og samfélag- inu til byrði. í Ijósi þessa þarf varla að taka fram að Singer er fylgjandi frjáls- um fóstureyðingum, tilraunum með fósturvísa og líknardrápum á þeim sem það vilja sjálfir. „Fólk er fast í þessari hugmynd um að mannslíf sé heilagt. Ég efast um það. Þessi hugmynd er síðan á miðöldum, frá því fyrir Upp- lýsinguna," sagði Singer í viðtali við kanadíska blaðið National Post nýverið. Það er ekki ólíklegt að ein- hverjum detti í hug að það sé al- veg spuming hvort það sé sið- ferðislega réttlætanlegt að fá svona hugmyndir, hvað þá að bera þær á borð fyrir fólk og ætl- ast til að það taki eitthvert mark á manni. Singer er sérfræðingur í lífsið- fræði við Prineetonháskóla í Bandaríkjunum, og má reikna með að hann kenni nemendum sínum þessar hugmyndir. Er maðurinn þá ekki hættulegur? Nógu mörgum hefur fundist það, og hann hefur verið uppnefndur prófessor Dauði. Póstsendingar til hans eru gegnumlýstar ef ske kynni að einhver yrði sannfærður um að Singer væri það hættuleg- ur að réttlætanlegt væri að senda honum drápspóst. Hann er nýlega byrjaður að kenna í Bandaríkjunum, þar sem frægir prófessorar geta fengið svimandi há laun. Singer er Astr- ali og starfaði lengst af við há- skóla í heimaborg sinni, Mel- bourne. Hann er fyrir löngu þekktur innan fræðigreinarinnar fyrir hugmyndir sínar, en það var ekki fyrr en hann kom til Banda- ríkjanna að ýmis samtök fóru að láta í sér heyra og mótmæla. Jafnvel með aðgerðum. „Þetta er mjög hættulegur maður,“ var haft eftir formanni samtakanna Ekki dauðir enn, sem eru hagsmunasamtök fatl- aðra. En það er lítil hætta á að Singer missi vinnuna, því hann er æviráðinn, eins og algengt er með háskólaprófessora. Það er meira að segja beinlínis tilgangur ævi- ráðningarinnar að koma í veg fyr- ir að hægt sé að reka þá þótt hug- myndir þeirra séu óvinsælar. Kannski eru menn minnugir þess hvernig fór fyrir erkiheimspek- ingnum Sókratesi, sem var talinn hafa og kenna svo hættulegar hugmyndir að hann var tekinn af lífi. En Singer er ekki hættulegur, frekar en aðrir sem hugsa í skjóli háskólaveggja. Auðvitað má halda því fram að hugmyndir þeirra rati út fyrir þessa veggi þar eð nemendur gleypa þær í sig og bera þær út. En þá er því til að svara, að flestir þessara nemenda gera sér þess fulla grein, að það sem þeir heyra í fyrirlestrarsöl- um er líkast viðkvæmri gróður- húsajurt sem fölnar og deyr ef hún er borin út í kuldann. Aðrir háskólamenn eru yfir sig hrifnir af Singer. Haft var eftir heimspekiprófessor við New York-háskóla að Singer væri „virtasti prófessor" sem komið hefði frá Astralíu. En það sama á ekki við annan háskólamann með undarlegar hugmyndir, kanad- íska sálfræðinginn Philippe Rus- hton. Hann hefur nýlega gefið út stytta útgáfu af bók, sem hann gaf fyrst út fyrir fimm árum, þar sem hann heldur því fram að tengsl séu á milli kynþáttar og heilastærðar, gáfnafars, glæpa- tíðni, mökunartíðni og getnaðar- limsstærðar. Segir hann fólk af asískum uppruna hafa stærsta heilann og mestu gáfurnar, en fólk af afrískum uppruna er á hin- um endanum. Hvítt fólk er þarna á milli, samkvæmt kenningunni. Rushton hefur verið sakaður um kynþáttahatur, ekki bara af fólki utan veggja háskólans, held- ur einnig af kollegum sínum bæði í Bandaríkjunum og Kanada. Segja þeir vísindi hans kynda undir hatri og hefur meira að segja verið veist að útgefandan- um. Rushton sjálfur segir við- brögðin til marks um hversu langt pólitísk rétthugsun sé geng- in. Líkt og Singer er Rushton ævi- ráðinn og verður ekki rekinn þótt hugmyndir hans séu ekki vinsæl- ar. Og hann er varla hættulegur frekar en Singer, því ekki er lík- legt að kenning hans muni verða meira en orð á bók. Það er samt ekki nema von að manni verði á að spyrja sem svo, hvað komi mönnunum til að halda svona hugmyndum fram. Kannski eru þeir bara fastir í neti háskólaveraldarinnar, þar sem menn verða að hafa ákveðnar hugmyndir og helst einhliða til að eftir þeim sé tekið og bækurnar þeirra seljist. Svona eins og menn verða að geta haldið háa e-inu þegar kemur á óperusviðið. En fyrir utan óperuhúsið vill fólk aft- ur á móti síður heyra þann tón. Það væri því ekki alveg út í hött að halda því fram, að það sem reki virðulega háskóla- prófessora til að viðra langsóttar hugmyndir af mikilli alvöru sé að- allega athyglisþörf, fremur en að þeir telji þessar hugmyndir raun- hæfar. ÞÓRARINN JÓNSSON + Þórarinn Jóns- son fæddist í Andrésfjósum á Skeiðum 27. mars 1923. Hann lést á líknardeild Land- spítalans laugardag- inn 29. janúar síðast- liðinn. Foreldrar hans voru Soffía Ingimundardóttir, f. 18.9. 1900, d. 6.6. 1964. Faðir hans var Jón Erlendsson, f. 16.4. 1903, d. 30.5. 1980. Eiginmaður Soffíu var Siguijón Jónsson, f. 1.6. 1894, d. 29.9. 1982. Hálfsystur Þórarins, dætur Sigur- jóns: Siguijóna. f. 26.7. 1934, d. 14.8. 1999; Inga, f. 11.7. 1937; Elín, f. 19.3. 1936; Ágústa, f. 6.10. 1941, og Bergþóra, f. 26.1. 1944. Hálf- systur, dætur Jóns: Margrét Halla, f. 28.10. 1930, og Elín Áróra, f. 18.7.1932. Sonur Þórarins frá fyrri sambúð með Öldu Jensdóttur var Jens Gamalt indverskt máltæki er eitt- hvað á þessa leið: Heilbrigður maður á sér margar óskir en sjúkur maður aðeins eina. Hjartkær faðir minn er nú látinn eftir erfið veikindi. Hans er sárt sakn- að af fjölskyldu og vinum sem nú eiga um sárt að binda þó vitað hafi verið að hverju stefndi. Hann greindist með sjúkdóm fyrir hartnær tveimur árum og var það mikið áfall fyrir fjölskyld- una alla. Reynt var að láta sjúkdóm- inn ekki trufla daglegt líf meira en þörf krefði og stundaði hann vinnu sína á Borgarbílastöðinni fram að jól- um. Það gerði honum mikið gott að vera í þeim vinahópi sem hann á þar. Pabbi var einstakur maður og mikið í hann spunnið, eins og þeir vita sem kynntust honum, skemmtilegui-, glett- inn og snöggur að finna spaugilegu hliðina á hlutunum. Hann hafði neista í augunum eins og Danimir segja. Hann var vinsæll félagi og átti marga góða kunningja og einstakan vinahóp. Hann var einnig einstakt ljúf- menni, blíður og góður maður eins og við systkinin, mágar og bamaböm fengum að kynnast. Við voram ofar öllum hans óskum og velferð okkar skipti hann miklu máli. Hann var ekki að gagnrýna aðra eða upphefja sjálf- an sig á kostnað annarra. Hann var sáttasernjari í eðli sínu og var það stór í sér að geta gefið eftir í samskiptum við aðra. Hann var næmur á sársauka annarra eins og margir sem líða sjálf- ir, nærgætinn og viðkvæmur þó hann reyndi að bera sig vel. Mamma hjúkraði honum af skilyrð- islausri ást og gerði honum lífið létt- bærara síðustu mánuði hans. Enginn er einn sem þiggur slíka ást. Ég á föð- ur mínum mikið að þakka. Æska mín var hamingjurík og það var ekki síst vegna blíðu hans, þolinmæði og um- hyggju í minn garð. Hann lék við mig, kenndi mér ótalmargt og huggaði mig manna best þegar sorg bar að hönd- um. Hann var líka mín fyrirmynd að mörgu leyti. Þegar einstaklingur missir heils- una, flytur hann gegn vilja sínum í sérstaka veröld samhliða en fullkom- lega aðskilda frá veröld hinna heil- brigðu. Hinn sjúki dæmist úr leik og er ofurseldur öðmm, oftast ókunnugu fólki og stofnunum. Þessi aðskilnaður frá heimi okkar hinna er nánast óbærilegur, sérstak- lega ef vitað er hvert vegurinn liggur. Sjálfsvirðing, stolt og sjálfstæði, allt verður undan að láta. Enginn sem hefur reynt, getur gert sér í hugar- lund hvemig Mðan hins sjúka er, hvaða hugsanir þjóta í gegnum hug- ann á svefnlausum nóttum. Við horfð- um hjálparvana á hvemig heOsu pabba hrakaði, úrræðaleysi og van- máttur okkar var sárari en támm taki. Við reyndum að gera honum lífið léttbærara í alla staði, en gátum ekk- ert gert í því sem raunverulega skipt- ir máli. Við gátum hvorki læknað hann, deyft sársaukann né minnkað hræðsluna við hið óumflýjanlega. Guðni Arnar, f. 9.1. 1945, d. 16.9.1966. Árið 1952 kvæntist Þórarinn Sigríði Magnúsdóttur, f. 21.6. 1926. Foreldrar henn- ar voru Magnús Eir- íksson frá Votumýri á Skeiðum og Ingibjörg Gísladóttir frá Kluft- um í Hrunamanna- hreppi, þau bjuggu lengst af á skúfslæk í Villingaholtshreppi. Börn Þórarins og Sigríðar: 1) Magnea Ingibjörg, hjúkrunar- fræðingur, f. 4.2.1952, maki henn- ar Guðmundur Guðjónsson, kerfis- fræðingur, f. 7.3. 1952. Börn þeirra: Tryggvi Þór, vélfræðing- ur, f. 6.8. 1971, sambýliskona hans er Þóra Þórsdóttir, nemi í hjúkr- unarfræði við Háskóla íslands, f. 16.4. 1971. Sonur þeirra Borgþór Vífíll f. 3.2.1994. Katrín stúdent, f. 7.7.1979, unnusti Eiður Pétursson, vélstjóranemi, f. 4.2. 1978. Guðjón Oft er talað um nokkur stig á sorgar- ferlinu. Afneitun og reiði yfir því sem maður ræðin- ekki við, nú er þetta allt yfirstaðið. Nú er sorgin ein eftir. Sorg- in yfir því að missa hann. Vonandi finn- um við styrk til að gleyma þjáningum hans og minnast hans þegar hann var brosandi, glaður og fijáls. Og hann er það núna, en brosið og neistinn em tíl í minningunni. Við þökkum öUum sem reyndu að gera líf föður míns léttbærara í veik- indum hans, traustum vinum hans af Borgarbflastöðinni, læknum og hjúkmnarfólki á Landspítalanum. Hvfldu í friði, elsku pabbi minn. Þinn sonur, Gísli Grétar. Kynni okkar Þórarins Jónssonar, Dodda, eins og hann var yftrleitt kall- aður, hófust er ég fór að fara á fjör- umar við elstu dóttur hans fyrir um 30 ámm. Hann tók mér í fyrstu fá- lega. Ekki tflbúinn að sætta sig við það að þessi sláni sem ég var, færi á stefnumót með dóttur hans. Hann ætlaði ekki að láta hana af hendi bar- áttulaust, en sú barátta varð ekki löng. Það er kunnugum ljóst að hann hugsaði vel um þá bfla sem hann átti gegnum tíðina, því var það mikil upp- hefð þegar hann lánaði mér bflinn sinn fyrsta rúntinn. Þetta var mikil viðurkenning og ég yfir mig stoltur af upphefðinni. Síðan höfum við verið sem bestu vinir og hefur sú vinátta eflst með ámnum. Þegar við Maggý fluttum út á land var hann boðinn og búinn að rétta okkur hjálparhönd við húsbyggingu ásamt föður mínum og em það dýrmætar minningar hversu gaman þeir höfðu af því að vera hér á Húsavík. Einkennandi fyrir Dodda var hversu einlægur og nærgætinn hann var. Hann mátti ekkert aumt sjá og velferð bama hans og tengdabama var honum mjög hugleikin. I mörg ár höfum við farið saman til sólarlanda og þá yfirleitt tíl Kanarí- eyja. í þeim ferðum hefur mér gefist góður tími til að kynnast Dodda frek- ar. Samferðamenn okkar vom öllu meira fyrir sólina, en við vOdum held- m- draga okkur undir sólarhMf eða líta á mannlífið. Margt gerðum við saman og þá var ekkert kynslóðabil ríkjandi. Ékki verður hjá því komist að minnast á brennandi áhuga hans á öll- um íþróttaviðburðum og þefuðum við uppi allar slíkar skemmtanir í þessum ferðum okkar. Meðal annars fómm við eins og smástrákar í keflu og var keppnisskap Dodda mikið og átti hann erfitt með að sætta sig við tap í þeim leik. Ég tala nú ekki um þegar setið var við taflborð. Við félagamir vomm frekar latir að fara í búðarrölt með konum okkar. Minnisstætt er mér þegar við upp- götvuðum sýningu niður í kjallara á verslunarstaðnum Cita. Við bragðum okkur niður nokkur kvöld, tfl þess að horfa á fallegar konur koma fram og syngja og dansa. Eftir tvö, þrjú skipti, Arnar, nemi, f. 29.3. 1982. 2) Soffía Dagmai’, leikskólakennari f. 24.11. 1955, maki Eggert Þór Svein- bjömsson, bifreiðasali, f. 23.5. 1955. Synir þeirra: Þórarinn, mat- reiðslunemi, f. 17.7. 1979, Svein- bjöm Benedikt, f. 30.5. 1993. 3) Sonja, tanntæknir, f. 11.2. 1957, maki Pétur Kristinsson, forstjóri, f. 18.4. 1948. Börn þeirra Sigríður, nemi, f. 21.11. 1978, unnusti Jóel Lúðvíksson, framreiðslunemi, f. 19.2. 1972, Margrét Jústa, f. 17.4. 1986. 4) Gísli Grétar, húsasmiður f. 26.7. 1961, sambýliskona Kristín Helgadóttir, leikskólakennari, f. 22.11. 1961. Synir þeirra: Hrólfur Magni, f. 22.8. 1984, Hlynur Freyr, f. 30.3. 1988, og Hafþór Ari, f. 31.12. 1989. Gísli eignaðist Berg- lindi, nema, f. 21.7.1982, með Elrnu Bergsdóttur, garðyrkjufræðingi. Þórarinn ólst upp í Andrésfjós- um hjá móðurfólki sínu til ellefu ára aldurs, upp frá því hjá móður sinni og stjúpa í Reykjavík. Hann starfaði við leigubflaakstur og var einn af stofnendum Borgarbfla- stöðvarinnar og vann þar samfleytt til 70 ára aldurs en gegndi síma- vörslu þar að nokkru upp frá því. Útför Þórarins verður gerð frá Háteigskirkju mánudaginn 7. febr- úar og hefst athöfnin klukkan 13.30. ákváðum við að kalla á konur okkar til að njóta þess sama og við höfðum not- ið. Þær vora hins vegar ekki búnar að horfa lengi á sýninguna þegar þær tjáðu okkur að þetta væm karlar. Við félagamir höfðum ekki verið smá- munasamir þótt konurnar væra með smá skeggrót, ætM við höíúm ekki haldið að útlendar konur væra heldur grófgerðari en þær íslensku. Þó vai' Doddi ekki beint ánægður með niður- stöðuna og skammaði mig fyrii- að hafa ekki verið athugulh. Með Dodda er faiinn mikfll vinur og er ég þakklátur fyrir að hafa átt sam- leið með honum á Mfsins braut. Blessuð sé minningin um góðan dreng. Ég votta tengdamóður minni, systmm hans, bömum, barnabörn- um, barnabamabami og öðmm að- standendum mínum dýpstu samúð. Guðmundur B. Guðjónsson. Mig langar til þess að minnast tengdaföður míns, Þórarins Jónsson- ar, sem nú hefur lokið sinni Mfsgöngu, með nokkmm orðum. Hann kvaddi okkur aUtof fljótt, aðeins 76 ára að aldri. Nú á dögum þykir það ekki hár aldur. Hann var Mka síungur í anda og ótrúlega vel á sig kominn - eða þar tO hann veiktist af sjúkdómi þeim sem varð honum að aldurtfla. Ég komst að því, þegar ég kynntist konu minni fyrir 25 ánim, að gæfa mín fólst ekki aðeins í því að eignast yndislegan Mfsfömnaut heldur tengd- ist ég um leið einstaklega traustri og góðri fjölskyldu, - fjölskyldu sem á ríkidæmi sitt í því að standa þétt sam- an á hveiju sem dynur - eins og móðir mín orðaði það réttflega í ræðu sem hún hélt tengdamóður minni sjötugri tfl heiðurs. Við höfum öll verið umvaf- in ástúð og umhyggju þeirra Þórarins og Sigríðar alla tíð. Þórarinn var hár vexti, dökkur á brún og glæsilegur. Hann hafði ekki mörg orð um hlutina en hann var tiygglyndur með afbrigðum. Hann var ekki allra - en þeir sem eignuðust vináttu hans urðu ríkari en áður. Hann bar hag annarra, ekki síður en eiginkonan, mjög fyrir bijósti. Þórarinn var mjög samviskusamur og duglegur tO allra starfa og þegar hann tók tfl hendi gerði hann það af miklum skörangsskap. Hann var t.d. einkar laginn og vandvirkur með málningarpensfl í höndum, hvort heldur var innanhúss eða utan, og þar nutum við mörg góðs af. Hann var mikill smekkmaður á alla hluti, hvort sem um klæðnað var að ræða eða eitt- hvað sem snerti heimflið. Hann hafði sjálfstæðar skoðanir á því hvernig hlutimir ættu að vera og var ráðholl- ur. Þórarinn var, eins og fyrr segir, ætíð ungur í anda - og hann naut sín best í hópi unga fólksins. Þá skorti nú ekki skopskynið og hann var kátastur allra. Við fráfall hans sakna afabörnin ekki aðeins góðs afa heldur einnig góðs vinar og félaga. Og nú, þegar þessi öðlingur er aU- ur, leita margar minningar á hugann.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.