Morgunblaðið - 10.03.2000, Blaðsíða 54

54 FÖSTUDAGUR 10. MARS 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
GUÐRÚN VILBORG
GÍSLADÓTTIR
+ Guðrún Vilborg
Gísladóttir fædd-
ist á bænum Hóli í
Hjaltastaðaþinghá í
Norður-Múlasýslu 13.
mars 1909. Hún lést á
Dvalarheimilinu Hlíð
á Akureyri 28. febr-
úar siðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Jónína Kristrún
Ólafsdóttir, húsfreyja
á Héraði, f. 12. ágúst
-'i 1870 á Fossi í Búr-
fellsheiði, d. 24. maí
1910, og Gísli Þor-
láksson, bóndi á Hóls-
hjáleigu í Hjaltastaðaþinghá, f. 23.
maí 1873 á Hólshjáleigu, d. 25. des-
ember 1926. Albróðir Guðrúnar
var Þorvarður, f. 6. dcsember
1903, d. 22. ágúst 1932. Systkini
Guðrúnar, sammæðra, voru: Ólöf
Eyjólfína Eyjólfsdóttir, f. 7. febr-
úar 1894, d. 6. september 1969;
Ólafur Ottó Eyjólfsson, f. 23. júní
1896, d. 4. febrúar 1897; Hallgerð-
ur Eyjólfsdóttir, f. 18. september
1897, d. 30. maí 1974; Björgvin
Ólafsson, f. 5. ágúst 1905, d. 4.
október 1977. Fóstursystkini Guð-
j^rúnar voru: Una Pétursdóttir, f.
16. febrúar 1896, d. 23. maí 1993;
Steingrímur Hansen, f. 7. júlí 1905,
fórst með norska fisktökuskipinu
Jæja gamla, ekki fórstu að vilja
mínum að verða hundrað ára. Þú
kvaddir hægt og hljótt og sofnaðir
eins og þeir sem eru hvfldinni fegnir.
Líkaminn var þreyttur eftir níutíu
ára erfíði og enda þótt sálin hafí sigr-
að fætuma var hún jafnvel líka farin
að bugast undir lokin.
Samt. Það er erfitt að kveðja. Það
*r erfitt að kveðja fólk sem hefur
verið manni mikils virði allt frá
fyrstu stund. Og alla ævina. í reynd
verður ekki skilið við fólk sem hefur
sjálft skapað tilveru manns. Það fylg-
ir manni alla tíð. Það fer ekki. Það er.
Þegar ég fylgi þér til grafar tekur
tíminn á rás. Og gjarna eru það lítil-
fjörlegu augnablikin sem lifa. Gils-
bakkavegur. Sólhærður strákhnokki
að príla á kolli inni í búri. Litli glugg-
Balholm út af Mýrum
í desember 1926;
Valdimar Pétursson,
f. 10. ágúst 1911, d.
22. október 1994.
Guðrún ólst upp í
Hjaltaslaðaþinghá,
en fluttist 16 ára
gömul til Akureyrar
og bjó þar til dauða-
dags. Hún starfaði
við heimilisstörf og
um árabil hjá fata-
verksmiðjunni Heklu
á Akureyri. Hinn 23.
september 1933 gift-
ist Guðrún Sigfúsi
Kristjánssyni, verkamanni frá Ak-
ureyri, f. 27. nóvember 1901, d. 18.
febrúar 1965. Foreldrar hans voru
Kristján Helgason, verkamaður á
Akureyri, og Helga Jóhanna
Bjamadóttir, húsfreyja þar. Börn
Guðrúnar og Sigfúsar eru: Helga,
f. 30. desember 1935 á Akureyri,
gift Rúnari H. Sigmundssyni, við-
skiptafræðingi frá Melum í Árnes-
hreppi á__Ströndum; böm þeirra:
Gunnar Öm, Sigrún, Sigmundur
Emir og Guðrún; Jón Gísli, f. 28.
júní 1949 á Akureyri. Barnabama-
böm Guðrúnar eru 15 að tölu.
Utför Guðrúnar fer fram frá
Akureyrarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
inn á gaflinum og tindátar í hendi.
Víglínan um miðja gluggakistu.
Mannfall nokkuð.
Sparksleði. Afí næstum bugaður
af veikindum að binda þann litla við
sætið með trefli. Og lagt af stað.
Stutta ferð. Amma á stéttinni að gá
til sinna manna og eilífar áhyggjur af
kulda. Brekkur og snjór. Amma og
afi. Hlýr svipur hægláts manns, sem
dó alltof snemma.
Rabarbaraslagur við eldri bróður.
Garðurinn, grænka í buxum. Höst-
ugar skammir og flótti inn í öruggan
runna. Lítil hjörtu að mæta stórum
heimi. En mestan part saklausir dag-
ar. Mestan part öruggir dagar í bak-
garði fallegra minninga. Og amma í
rósóttum sloppi.
Og stofan í austri. Hún var ekki til
t
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
TEITNÝ GUÐMUNDSDÓTTIR,
áður til heímilis
á Fellsbraut 2,
Skagaströnd,
verður jarðsungin frá Hólaneskirkju, Skaga-
strönd, laugardaginn 11. mars kl. 14.00.
Guðmundur Sveinsson, Margrét Guðbrandsdóttir,
Gunnar Sveinsson, Bára Þorvaldsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, er sýndu okkur
samúð og vináttu vegna andláts og útfarar
eiginmanns míns, föður, fósturföður,
tengdaföður, afa og langafa,
SIGGEIRS ÞORBERGS JÓHANNESSONAR,
Snæbýli II,
Skaftártungu.
Fyrir hönd aðstandenda,
Ingunn Ragna Sæmundsdóttir.
Lokað
í dag, föstudaginn 10. mars, verða skrifstofur okkar lokaðar frá
kl. 12 vegna jarðarfarar vinar okkar, félaga og samstarfsmanns,
BJÖRNS GÍSLASONAR.
Geysir vélsleðaferðir,
A-ferðir,
Geysir bílaleiga,
Avis bílaleiga,
Bátafólkið.
hversdagsnota. Uppi undir súð í hús-
inu gula varstu eins og drottning í
ríki þínu. Þar húrruðum við krakk-
amir niður brattan stigann og hent-
umst jafnharðan upp. Og svo þegar
mest lét, á heitum sunnudegi miðj-
um, var stofan opnuð. Umur af
pönnsum.
Ég las út úr þér hlýju og trú-
mennsku. Ég las út úr þér margt.
Stjórnsemi og stríðni. Akveðni og
einbeitni. Og sigurvilja. Stundum
gastu verið svo þver að við hin lyftum
brúnum. Þú fórst þínu fram, lágvaxin
alþýðukona, með silfrað hár. Ég man
ekki eftir þér öðruvísi.
Og væntumþykjan. Alltumlykj-
andi væntumþykja. Þú brostir til mín
af slíkri einlægni að augun þögðu. Og
fylgdir mér hvert sem var í hugan-
um. Barst hag okkar bama og barna-
barna alltaf fyrir brjósti. Sagðir, man
ég, að þú ættir ekki annað. Og sækt-
ist ekki eftir öðru.
Þér var ekki ætluð auðveld ævi.
Misstir móður þína ársgömul og ólst
upp við kröpp kjör og erfiðar aðstæð-
ur í litlu koti á sendnum völlum við
Héraðsflóann. Móðurlaus. Flæktist í
fyrstu á milli bæja. Misstir mann
þinn rúmlega fimmtug og varst
ekkja síðustu 35 ár ævinnar.
Allt þitt líf einkenndist af æðra-
leysi. Þú fórst ekki fram á mikið,
nema ef vera kynni heldur feitari lifr-
arkeppi en við hin vildum. Kaust
gjama feitustu bitana. Og smurðir
stundum kartöflumai’. Það var þín
veisla. Það var þér nóg. Líf þitt var
öðra fremur nægja og sparsemi.
Guðrún Vilborg Gísladóttir hefði
orðið 91 árs hinn 13. mars á alda-
mótaári. Hún fæddist á bænum Hóli
í Hjaltastaðaþinghá í Norður-Múla-
sýslu á köldum útmánuðum árið
1909. Hún var komin af bændafólki
langt fram í ættir frá austan- og
norðaustanverðu landinu.
Réttu ári eftir fæðingu Guðrúnar
lést móðir hennar, Jónína Kristrún,
úr berklum. Hún var þá tæpra fjöru-
tíu ára, lífsreynd kona og móðir sex
bama, sem hún eignaðist með þrem-
ur mönnum. Piltinn Þorvarð og síð-
asta barn sitt, Guðrúnu, átti hún með
Gísla Þorlákssyni, en var meinað að
giftast honum.
Gísli, faðir Guðrúnar, var fátækur
kotbóndi á Hólshjáleigu. Hann
þekkti takmörk sín og kom ungri
dóttur sinni í fóstur á sveitaheimilum
í grenndinni, eins og alþekkt var á
meðal smábænda á þeim tíma. Hann
hélt Þorvarði syni sínum eftir, en hjá
dótturinni tók hver vistin við af ann-
arri.
Það var lán Guðrúnar að föður-
systir hennar, Sigurlaug, sem var
barnlaus, flutti í kotið til bróður síns
á þessum áram. Sigurlaug var dug-
mikil kona og ákveðin. Hún fann til
skyldunnar og sótti Guðrúnu litlu á
eitthvert kotið í sveitinni og ól hana
upp fram á unglingsár, sem eigin
dóttir væri.
Sigurlaug var lífslán Guðrúnar á
viðkvæmum aldri. Hún veitti henni
ást og umhyggju og ekki síst öryggi
og ól hana upp í góðum siðum vel
fram yfir fermingu. Hún hélt heimili
að Hólshjáleigu ásamt bróður sínum
Gísla, allt þar til bæði giftust og leiðir
skildu. Það var árið 1925, en þá stóð
Sigurlaug á fimmtugu.
Gísli, faðir Guðrúnar, hafði þá
kvænst Guðrúnu Friðriksdóttur frá
Hofi í Draflastaðasókn. Hún var
móðir tveggja sona og uppkominnar
dóttur og tók nú nöfnu sína að sér.
Sextán ára fluttist Guðrún litla
ásamt föður og bróður, nýrri fóstur-
móður og fósturbræðram til Akur-
eyrar, sem upp frá því varð heimili
hennar.
Lífssaga ömmu framan af öldinni
er saga svo margra kvenna sem
komu af fátæku fólki. Hún er saga
missis og margra heimila. Hún er
HANSÍNA KRISTÍN
ÞORS TEINSDÓTTIR
+ Hansína Kristín
Þorsteinsdóttir
fæddist á aðfanga-
dag jóla árið 1908, að
Gröf á Vatnsnesi.
Hún lést á Sjúkrahúsi
Hvammstanga að
morgni sunnudags-
ins 5. mars sl. Hún
var dóttir hjónanna
Sigríðar H. Pálma-
dóttur, f. 22.7. 1874,
d. 18.9. 1953 og Þor-
steins S. Jónssonar, f.
4.1.1876, d. 1.7.1930.
Foreldrar hennar,
Þorsteinn og Sigríð-
ur, bjuggu að Gröf á Vatnsnesi og
þar ólst Hansína upp í foreldra-
húsum, ásamt þremur systkinum
og einum uppeldisbróður. Hrólfur
var þeirra elstur, f. 25.1. 1907, en
hann fórst árið 1941 með ms. Pét-
ursey;Valgerður var tveimur ár-
um yngri en Hansína, f. 31.12.
1910, d. 27.12. 1998, Með þeim
systum var ákaflega kært alla tíð.
Þær bjuggu lengst af sínum bú-
skap f sama húsi, Sunnuhvoli á
Hvammstanga. Jón er yngstur
þeirra systkina, f. 19.10. 1915,
hann býr í Reykjavfk. Þorsteinn S.
H. Hraundal, f. 12.7. 1913, ólst
upp með þeim systkinum að Gröf,
hjá föðursystur sinni og nafna.
Hansfna giftist 7. september
1947 Agli Ólafi Guðmundssyni, f.
24.3. 1908, d. 22.6. 1997. Sonur
þeirra er Hrólfur Sigursteinn, f.
22.7. 1949, kvæntur Guðrúnu
Hauksdóttur, f. 20.11.1951. Börn
Hrólfs og Guðrúnar
eru: 1) Hrefna, f. 7.6.
1970, í sambúð með
Viðari Erni Hauks-
syni. 2) Arnar, f.
20.11.1973, kvæntur
Jóhönnu M. E, Matt-
hfasdóttur. Þeirra
börn eru: Guðríður
Jana, f. 18.11. 1995
og Egill Ólafur, f.
18.3.1999. 3) Sigur-
steinn, f. 14.5.1979.
Ung að árum var
Hansfna kaupakona
á sumrin, eins og þá
var títt. í Helgu-
hvammi var hún fjöldamörg sum-
ur, og einnig í Huppahlfð. Á vet-
urna vann hún að búi foreldra
sinna. Árið 1930 lést faðir hennar
og brá þá móðir hennar búi. Þær
mæðgur, Sigríður og Hansína,
fluttu sig þá um set og settust að á
Hvammstanga. Þar bjó Hansfna
ætíð sfðan og lengst af í húsinu
sínu, Sunnuhvoli, eða í hartnær
sjö áratugi. Saumakona var Hans-
ína af guðsnáð. Þessir hæfíleikar
hennar komu snemma í ljós og var
hún afburða flnk saumakona. Hún
vann fyrir sér með saumaskap í
áratugi.
Annars má segja að starfsvett-
vangur Hansfnu hafi verið heimili
hennar, sem hún lagði mikla rækt
við.sem og fjölskyldu sína.
Utför Hansfnu fer fram frá
Hvammstangakirkju f dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Hún Hansína er dáin. Hún leið út
af eins og ljós sem slokknar, að
morgni sunnudagsins 5. mars sl.
Hennar liðlega 91 árs lífsgöngu er
lokið.
Nú þegar komið er leiðarlokum og
nú þegar okkar leiðir skiija, er
margs að minnast. Efst í huga er
mér þakklæti. Þakklæti fyrir svo
margt, alla hjálpsemina og alúðina.
Hansína var mjög ljúf manneskja
og hafði þetta hægláta, góðlega og
jafnframt glettna fas. Hið fínlega
grín hennar hitti beint í mark.
Ég held að orðið æðraleysi lýsi
henni vel. Hún var mjög mild mann-
eskja hún Sína, en það þýddi ekki að
hún væri skaplaus, hún hafði sitt
fram á sinn hægláta hátt. Hún hélt
alltaf sínu striki. Vann vel og vannst
vel og var sífellt að. Ef hún var ekki
að sinna sínum heimilisstörftum þá
var hún að sauma eða prjóna. Hún
eldaði góðan mat og hugsaði sérlega
saga fólks sem komið var fyrir og
kynti ofnana, en komst af. Af seiglu.
Alkunn saga fyrri tíma, en ótrúleg í
huga eftirlifenda sem þekkja yfrin
öU.
Eftir ársdvöl í foreldrahúsum á
Akureyri var Guðrún komin í enn
eina vistina. Þá síðustu. Næstu sjö
vetuma hélt hún heimili þeirra hjóna
Olafar Arnadóttur og Magnúsar
Oddssonar. Undir lok þess tíma
kynntist hún manninum sem varð
annað lán hennar á lífsleiðinni.
Sigfús Kristjánsson var verka-
maður á Akureyri, ljúfur maður og
prúður og einkar vandaður. Hann
hóf búskap með Guðrúnu sinni í einu
herbergi í Gamla hótelinu í Innbæn-
um. Þau fluttu á milli einna fimm
leiguíbúða næstu árin, allt þar til þau
keyptu sér litla risíbúð á Gilsbakka-
vegi árið 1940.
Þar bjuggu þau sér hlýlegt og fal-
legt heimili og ólu upp börn sín tvö,
Helgu og Jón Gísla. I því húsi eignað-
ist ég mínar fyrstu minningar. I því
húsi kynntist ég hlýju og elsku og
trausti. Og þar kynntist ég fyrst
sorginni, óljóst þó, þegar afi dó, langt
um aldur fram, farinn að þreki.
Og nú, svo löngu seinna, er amma
líka farin. Farin að þreki. Síðustu
misserin dvaldi hún á Dvalarheimil-
inu Hlíð á Akureyri og undi hag sín-
um einkar vel. Allt starfsfólk þar bjó
henni fagurt og þægilegt ævikvöld.
Fyrir það ber að þakka af heilum
hug, enda er hlýja og mannvirðing
þeirra starfsmanna aðdáunarverð.
Við sem eram börnin hennar viss-
um um alllangt skeið að hverju
stefndi. En samt. Það er erfitt að
kveðja. Og takk er svo undarlega lít-
ið orð þegar heil ævi er kvödd. Við
systkinin þökkum samt og vitum að
amma lifir áfram í okkar lífi. Og
barna okkar. Og gleymist ekki.
Vertu blessuð, elsku amma.
Sigmundur Ernir.
vel um heimili sitt, og lifði fyrir að
hlúa að sínum nánustu, og fékk ég
sannarlega að njóta þess í ríkum
mæli.
Hún Hansína gerði ekki víðreist
um ævina. Hún var mjög heimakær.
Hún vildi ekki ferðast og langaði
ekki, og þurfti ekki að fara neitt, hún
hafði allt sitt heima. Sjálfri fannst
henni þetta galli hjá sér og skildi vel
aðra, sem höfðu ánægju af að ferð-
ast. Svona var hún Sína, skilnings-
rík. Skilningsrík, þetta var einmitt
einn af hennar kostum. Hún skildi
aðra þó þeir væra ekki eins og hún.
Aldrei var hún að hneykslast eða
býsnast yfir hlutunum.
Þó Sína væri ekki mikið út á við og
á meðal fólks þá fylgdist hún mjög
vel með í daglega lífinu. Gamla tím-
ann sá hún ekki í hillingum.
Og svo kunni hún Sína að sauma.
Fötin sem hún saumaði fóra vel,
enda var hún flink saumakona. Enn-
þá, fram á síðustu ár, hafa konur ver-
ið að þakka henni fyrir, og tala um
hvað það sem hún saumaði hafi verið
vel gert og flott. Og menn tala líka
um gömlu flottu leðurjakkana sína
sem hún saumaði, og þegar þeir
minnast á þetta þá verða þeir svona
dreymnir á svip og til augnanna. Og
menn komu með buxurnar sínar,
sem ekki pössuðu og sögðu „annað-
hvort er ég skakkur eða buxumar
skakkar" og auðvitað lagaði Sína
það.
Það er gaman að blaða í gömlu
saumabókunum hennar Sínu. Bók-
haldið hennar hefur verið einfalt og
gott. Ekki veit ég hvert verðlagið á
nauðsynjum hefur verið á þessum
áram t.d. 1936-37, en þá hefur það
kostað 8.- kr. að láta sauma á sig kjól.
Ommubömin vora augasteinarnir
hennar Sínu. Alltaf fannst henni
sjálfsagt að gæta þeirra, þegar þess
þurfti. Og hjá afa og ömmu var ekki í
kot vísað, þar var gott að vera.
Sína hugsaði um sig sjálf þar til
fyrir ári síðan, þá orðin 90 ára, geri
aðrir betur. Fram að þeim tíma bjó
hún í sínu húsi. Síðustu tvö árin eftir
að hún var orðin ekkja bjó hún ein.
Dugnaðurinn og seiglan þrást henni
ekki.
Að leiðarlokum, hafðu þökk fyrir
allt og allt.
Þín tengdadóttir,
Guðrún Hauksdóttir.