Morgunblaðið - 07.06.2000, Qupperneq 46

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 7. JUNI 2000
í tilefni af frumsýningu myndarínnar
Rules of Engagement 9, júní efnir
mbi.ís til netleiks, Taktu þátt og svar-
aðu léttum spurningum í skemmti-
legum netleik. Glæsilegir vinningar
eru í boði fyrír þá sem hafa heppnina
með sér,
Éfc, ,. .,,
SumYÍMHtterðÚ
Landsýn á
Vinningar;
• Ferð í sólina ^
fyrír tvo með
Samvinnuferðum-Landsýn.
• 20 Adídas boltar í
tilefní af EM 2000, adldaS
• 200 boðsmiðar á myndina.
n £r: m onrJM Ki
Etargarbíó
Heiti myndarinnar, „Ruies of Engagemenf11, á við
regiur sem bandarískir bermenn fara eftir í stríði.
Terry Chiiders (Samuel L. Jackson) hefur hingað tii
verið álitinn hollur þjóð sinni og stríðshetja en nú er
framganga hans dregin í efa þegar björgunaraðgerð
undir hans stjórn fer iiia. Það er höfuðsmaðurinn Hay
Hodgers (Tommy Lee Jones) sem ver hann fyrir rétti
en réttarhöldin eiga eftir að leiða margt i Ijós. Leik-
stjóri myndarinnar er Wiiliam Friedkin.

mbl.is
TUl jy\f- e/TTH^AO A/Y7~J
UMRÆÐAN
Um vanda ferða-
þj ónustunnar
AÐ UNDANFORNU hefur nokk-
uð verið rætt um vanda ferðaþjón-
ustunnar og margir lagt orð í belg.
Hér verður höggvið í
sama knérunn en reynt
að draga umræðuna
saman og benda á
lausnir.
í fyrsta lagi er um að
ræða fjárhags- og
rekstrarlegan vanda. A
meðan gjaldeyristekjur
af ferðaþjónustu hafa
skipað henni í annað
sæti yfír gjaldeyrisafl-
andi atvinnugreinar er
afkoma fyrirtækja
slæm. Nýting fjárfest-
inga er léleg og erfítt er
að manna ferðaþjón-
ustu vegna lágra launa.
Menn eru almennt sam-
mála um að eftirspurn
sé eftir ferðaþjónustu á lágönn en
greinir nokkuð á um leiðir að úr-
lausnum. Svo rammt kveður stund-
um að umræðunni um þennan fjár-
hagsvanda að við liggur að
fræðimenn h'ti á það sem akad-
emískt sport að benda á hve klúð-
urslega ferðaþjónustan hefur spilað
úr sínum málum. Minna fer fyrir
lausnum í því sporti.
Þá er í öðru lagi um að ræða
skipulagsvanda. Þær stofnanir sem
sinna ferðamálum á íslandi af hálfu
hins opinbera hafa ekki með sér
neitt formlegt samstarf sem miðar
að sameiginlegu marki. Eina stefnu-
mótunin sem gerð hefur verið af
hálfu ríkisins er stefnumótun sam-
gönguráðuneytis sem var unnin
1996 og 1997. Skipulags- og stefnu-
leysi birtist einnig í fjárfestingum
og lánum Byggðastofnunar sem hef-
ur enga stefnu í ferðaþjónustu en
veitir í hana miklu fé á ári hverju að
því er virðist án athugana á fýsileika
framkvæmda. Þá birtist skipulags-
vandinn einnig í dreifíngarieiðum og
áhrifum milliliða á einstaka ferða-
mannastaði. Skipulagið einkennist
af því sem kalla má „top down“
sldpulagi og þýðir að heimafólk
ferðamannastaða ræður litlu um
hverjir koma, hve lengi þeir dvelja
og hvaða forsendur eru fyrir heim-
sókn þeirra. Þess konar skipulag
hefur verið talsvert rannsakað er-
lendis og er forsenda fyrir því sem
kallað er „enclave tourism". Þá er
miklu ábótavant í markaðsfærslu
svæða þar sem hvorki er til virk
markaðsrás sem öll héruð eða ferða-
mannastaðir geta komið upplýsing-
um á framfæri í gegnum, né heldur
virðist starfað af þekkingu á mis-
mun þess að markaðs-
færa afurð eða að
markaðsfæra stað eða
hérað.
í þriðja lagi er um
að ræða þekkingar-
skort ferðaþjónustu-
aðila á þjónustu sem
afurð, hvernig hún er
markaðsfærð og
hvernig slík afurð er
búin (il. Þegar fjöldi
ferðamanna vex hrað-
ar en geta birgja til að
taka við þeim, minnka
gæði þjónustunnar og
ferðamannalandinu
íslandi hnignar. Um
þetta vitnar aukinn
fjöldi kvartana er-
lendra og innlendra ferðamanna á
ári hverju. Þá ber stundum á þekk-
ingarskorti ýmissa þeirra er halda
um stjómartauma stofnanna og fyr-
irtækja sem gegna hlutverkum í
þróun og uppbyggingu ferða-
Ferðaþjónusta
Til þess að leysa þessi
vandamál er nauðsyn-
legt að finna vettvang,
segir Björn Margeir
Sigurjónsson, þar sem
þeir geta komið saman
sem vilja vinna að
lausninni.
mennsku á eðli og eiginleikum
ferðamennsku.
í fjórða og síðasta lagi er vandi
ferðaþjónustunnar sá að möguleikar
hennar til byggðaþróunar eru
órannsakaðir og verðmæti umhverf-
isins í krónum talið er erfitt að mæla
þannig að samanburðarhæft sé við
frumframleiðslugreinar s.s. orku-
vinnslu, sjávarútveg og landbúnað.
Afleiðingin er sú að þegar átök
verða um landnýtingu eða nýtingu
fjár til atvinnustarfsemi eru ákvarð-
anir manna byggðar á sögusögnum,
málflutningur verður ótrúverðugur
og götóttur og ferðaþjónustu er ým-
ist varpað fyrir róða eða óraunhæfar
væntingar gerðar til hennar. Þetta
er fyrir þá eina sök að fjármunum
hefur ekki verið varið til rannsókna
til jafns við aðrar atvinnugreinar.
Hvað er til bóta?
Lausnirnar sem hér verða lagðar
til skiptast í tvo megindrætti. I
fyrsta lagi að auka menntun, rann-
sóknir og framboð fræðslu til ferða-
þjónustuaðila. Að þessu er unnið af
hálfu hins opinbera en betur má
gera. Ferðaþjónustuaðilar og hags-
munasamtök þeirra mega ganga
röskar fram í að afla sér menntunar.
Um leið og ferðaþjónustuaðilar og
hagsmunasamtök þeirra gera þá
kröfu að rekstrarumhverfi ferða-
þjónustu verði breytt, verða þeir
sjálfir að afla sér markvissrar þekk-
ingar á rekstrarumhverfinu og
hvernig eigi að starfa innan þess. Til
þess að þessi lausn gangi þarf að
verða sú hugarfarsbreyting meðal
ferðaþjónustuaðila að menntunar sé
þörf í ferðaþjónustu. Innan mennta-
kerfisins er ákveðin viðleitni til þess
að laða að fólk með reynslu úr
rekstri en skortir formlega mennt-
un. Þessa viðleitni ættu ferðaþjón-
ustuaðilar að nýta sér.
I öðru lagi þarf að gera ákveðnar
skipulagsbreytingar á samstarfi rík-
isstofnanna, sveitarfélaga og hags-
munasamtaka sem sinna ferða-
mennsku. Fyrir það fyrsta verða
aðilar að auðkenna sitt hlutverk,
taka þátt í virku samstarfí og sam-
mælast um markmið. Þá er hægt að
mynda umræðuvettvang eða hring-
borð sem síðar gæti orðið að form-
legu skipulagi. Innan þess skipulags
væri hægt að skipa þáttum á borð
við markaðsfærslu svæða, hlutverki
ferðaþjónustu í byggðaþróun,
menntun og rannsóknum, hvers
konar ferðamennska skal stunduð
og hvar, og hvernig leysa eigi átök
um landnotkun á vitrænan hátt þeg-
ar hagsmunum ferðamennsku lýstur
saman við aðrar atvinnugreinar.
Til þess að leysa þessi vandamál
er nauðsynlegt að finna vettvang
þar sem þeir geta komið saman sem
vilja vinna að lausninni. Sá vett-
vangur er ekki til og þarf því að
skapa hann. Erlendis hafa stjórn-
völd sums staðar haft frumkvæði að
því að mynda hringborð eða „for-
um“ þar sem aðilar víðs vegar að
koma saman og vinna að lausnum á
skipulegan hátt. Frumkvæði að
þessu þarf að koma frá ráðuneyti
ferðamála. Menn hafa verið ötulir
við að benda á vandann, nú er kom-
inn tími til að leysa hann.
Höfundur er sérfræðingur Ferða-
málaráðs íslands á skrifstofu þess á
Akureyri og stundakennari við
ferðamálanám Háskóla íslands og
Háskólans á Akureyri.

CFViSömin <tm>
1• " Sockerírt 2ft
Apclsin
Sockerírí iít
Apótekin
Björn Margeir
Sigurjónsson
Hlutabréfasjóðurinn auðlind hf.
AÐALFUNDUR
Verður haldinn á 1. hæð á Grand Hótel Reykjavík
þann 15. júní 2000, kl. 17.00
Dagskrá:
1. Skýrsla stjómar
2. Staðfesting ársreiknings rekstrarársins 1999-2000
3. Ákvörðun um ráðstöfun hagnaðar
4. Tillaga um heimild handa stjóm Hlutabréfasjóðsins Auðlindar hf. um kaup á eigin
bréfum félagsins
5. Tillaga um breytingar á samþykktum:
Tillaga um lækkun hlutafjár:
Stjóm félagsins leggur til, að hluthafafundur samþykki að lækka hlutafé félagsins
um kr. 100.000.000.-
- Ástæða tillögunnar er að lækka hlutfé í eigu félagsins, til samræmis við þau
mörk sem áskilið er í lögum og samþykktum. Framkvæmd lækkunarinnar er
því einungis tilfærsla í reikningum félagsins.
6. Kosning stjómar félagsins
7. Kosning endurskoðenda félagsins
8. Ákvörðun um laun stjómarmanna
9. Erindi um hlutabréfamarkað
10. Önnur mál
Reykjavik, 6. júni 2000
Stjóm Hlutabréfasjóðsins Auðlindar hf.
Bk' AI 1P b INIC' Ármúli 13A, 108 Reykjavík,
KIINVJ sími 515 1500 fax 515 1509
LIÐ-A-MÓT
rmn