Morgunblaðið - 01.07.2000, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Morgunblaðið /Amaldur
ÚRVERINU
Ólafur Ragnarsson, stjórnarformaður hins nýja útgáfufélags Eddu, og
Halldór Guðmundsson, framkvæmdastjóri útgáfusviðs félagsins.
Mál og menning og
Vaka-Helgafell sameinast
Útgáfufélagið
Edda stofnað
STJÓRNIR Máls og menningar hf.
og Vöku-Helgafells hf. undirrituðu í
gær samrunaáætlun fyrirtækjanna
tveggja. Nýtt félag mun heita Edda -
miðlun og útgáfa hf. og verður það al-
hliða miðlunar- og útgáfufyrirtæki.
Samrunaáætlunin er undirrituð
með fyrirvara um samþykki hluthafa-
fundar hjá Vöku-Helgafelli og félags-
ráðsfundar hjá Máli og menningu, en
hvort móðurfélaganna mun eignast
50% í nýja fyrirtækinu og allur rekst-
ur þeirra fer inn í það.
Mál og menning og
Vaka-Helgafell verða áfram til
Helstu markmið Eddu - miðlunar
og útgáfu hf. verður að skapa grund-
völl til þess að takast á við stærri
verkefni en fyrirtækin hafa ráðið við
á sviði útgáfu og auka sókn íslenskra
bókmennta á erlenda markaði. Auk
þess eru uppi áform um að Edda
muni miðla því íslensku menningar-
og upplýsingaefni sem Vaka-Helga-
fell og Mál og menning eiga um Netið
eða með öðrum þeim hætti ný tækni á
hverjum tíma býður upp á.
Bókaútgáfa Máis og menningar og
Vöku-Helgafells verður í aðskildum
deildum og henni verður haldið áfram
undir merkjum forlaganna tveggja
og þeirra bókaforlagsdeilda sem
starfa á vegum þeirra hvors um sig.
Stjómarformaður Eddu - miðlun-
ar og útgáfu hf. verður Ólafm- Ragn-
arsson, núverandi stjómarformaður
Vöku-Helgafells hf. og varaformaður
verður Þröstur Ólafsson, sem verið
hefur formaður stjómar Máls og
menningar hf. Aðrir í stjórn era
Guðfmna Bjarnadóttir, Ömólfur
Thorsson og Ölafur Jóhann Ólafsson
sem öll hafa setið í stjórnum móðurfé-
laganna.
Halldór Guðmundsson verður
framkvæmdastjóri útgáfusviðs nýja
félagsins, en jafoframt útgáfustjóri
bókaforlags Máls og menningar og
þeirra forlagsdeilda sem starfa munu
á vegum þess. Aðstoðarfram-
kvæmdastjóri útgáfusviðs verður
Pétur Már Ólafsson, sem verður
einnig útgáfustjóri bókaforlags
Vöku-Helgafells en því starfi hefur
hann gegnt undanfarin ár.
35-38% markadshlutdeild
Hlutafé nýja félagsins er 120 mil-
ljónir króna, heildarvelta þess er
áætluð um 1.700 milljónir króna á
þessu ári og að sögn forsvarsmanna
þess er stefnt að skráningu félagsins
á Verðbréfaþing í slands.
Markaðshlutdeild félaganna
tveggja hefur að sögn Ólafs Ragnars-
sonar verið 35-38% á síðastliðnum
tveimur til þremur ámm, ef miðað er
við fjölda titla í íslenskum bókatíð-
indum, sem út koma fyrir jólin. Hann
sagði þó að erfitt væri að meta mark-
aðshlutdeildina, ekki síst á þeim svið-
um sem hið nýja félag ætti að fara inn
á í auknum mæli, þ.e. í hinni nýju
upplýsingatækni.
Óll dreifing mun flytjast til Dreif-
ingarmiðstöðvarinnar hf. sem félögin
stofnuðu fyrr á þessu ári og mun taka
til starfa sem sjálfstætt fyrirtæki
með haustinu.
Búist við minni
*
hagnaði Islands-
banka-FBA
Björn Björnsson fískifræðingur um gagnrýni á fískeldi
Fiskeldi ekki skaðlegra
en landbúnaðurinn
ÁHRIF fiskeldis á vistkerfi jarðar
eru ekki jafn ógnvænleg og gefið er
til kynna í grein sem birtist nýverið
í breska vísindatímaritinu Nature
að mati Björns Björnssonar fiskif-
ræðings á Hafrannsóknastofnun-
inni. Hann segir að við fyrstu sýn
virðist sér greinin í Nature vera
vísindalega unnin. Sér virðist hana
hins vegar skorta ákveðna yfirsýn
og setja þurfi málið í samhengi við
hefðbundinn landbúnað.
Bendir Bjöm á að öll matvæla-
framleiðsla hafi áhrif á umhverfið
hvort sem um er að ræða fiskeldi
eða hefðbundinn landbúnað.
„Framleiðsla á t.d. kjúklingum eða
svínum hefur þannig áhrif því þau
eru fóðrað á korni sem þarf að akra
fyrir og það breytir vistkerfi jarð-
arinnar. Það getur að einhverju
leyti átt við um fiskeldið líka og
áhrif fiskeldis eru jafnvel minni en í
hefðbundnum landbúnaði. Ef setja
ætti landbúnaði sömu ströngu skil-
yrði og þessir vísindamenn viija
setja fiskeldi myndi matvælafram-
leiðsla á jörðinni ekki duga mann-
kyninu.“
Fiskeldi snýst um að
framleiða verðmæta vöru
í greininni í Nature er því haldið
fram að gífurlegu magni sé mokað
upp af fiski sem unninn er í fóður
fyrir fískeldi. Þannig sé miklum
verðmætum kastað á glæ auk þess
sem það ýti undir ofveiði á tegund-
um sem séu mikilvægir hlekkir í
fæðukeðjunni. Björn segir slíkar
fullyrðingar hæpnar því ljóst sé að
menn vilji ekki leggja allan fisk sem
veiðist sér til munns. Því sé ekki
óeðlilegt að nýta slíkan fisk í fóður
fyrir verðmætar tegundir. Auk þess
sé búist við að í framtíðinni verði
plöntuprótein nýtt í fiskafóður í
auknum mæli. „Fiskeldi, að
minnsta kosti á Vesturlöndum,
gengur ekki út á að framleiða sem
mest af fiski heldur að framleiða
verðmæta vöru.“
í greininni er því einnig haldið
fram að fiskeldi sé beinlínis tilræði
við vistkerfi jarðar og kynblöndun
t.d. eldislaxa við náttúralega stofna
muni flýta fyrir hrani þeirra. Björn
segir að ekki hafi enn verið sýnt
fram á slíka kynblöndun með óyggj-
andi hætti en bendir á að þeir sem
halda slíku fram vilji að náttúran fái
að njóta vafans. „í þessu samhengi
má einnig benda á hefðbundinn
landbúnað. Þar eru kynbætt bæði
dýr og jurtir sem geta breiðst út
um vistkerfið."
Björn dregur í efa fullyrðingar í
greininni í Nature um að 40% af
laxi sem veiðist í Atlantshafi sé eld-
isfiskur. „Það hefur dregið mikið úr
veiðum á Atlantshafslaxi, meðal
annars vegna þess að verð á laxi
hefur lækkað mikið vegna laxeldis.
Þannig má jafnvel halda því fram
aðfiskeldi dragi úr spurn eftir villt-
um fiski og stuðli um leið að friðun.“
Björn segir áhrif fiskeldis á Is-
landi á vistkerfið við landið varla
vera mikil enda sé fiskeldi tiltölu-
lega smátt í sniðum hérlendis.
Yfirlýsing frá NSÍ
NÁTTÚRUVERNDARSAMTÖK brögð og hafi eitthvað nýtt fram að
Islands hafa sent frá sér eftirfarandi
yfirlýsingu:
„Náttúraverndarsamtök Islands
hanna ófagleg viðbrögð Vigfúsar Jó-
hannssonar, formanns Landssam-
bands fiskeldis- og hafbeitarstöðva á
íslandi (LFH) og formanns Alþjóða-
sambands laxeldisframleiðenda,
vegna frétta fjölmiðla af grein í vís-
indatímaritinu Nature þar sem vís-
indamenn frá fimm löndum lýstu
þungum áhyggjum sínum vegna
stöðu fiskeldis í heiminum og greint
var frá á baksíðu Morgunblaðsins í
gær.
Náttúruverndarsamtök Islands
taka enga afstöðu gegn fiskeldi sem
slíku, en benda á að í Noregi er
erfðamengun af völdum fiskeldis tal-
ið mjög alvarlegt vandamál. Enn-
fremur er staðreynd að fiskeldi í
löndum eins og Tælandi hefur valdið
alvarlegu tjóni á strandlífríki.
Vigfús Jóhannsson bregst hins
vegar við grein vísindamannanna í
Nature, einu virtasta vísindatímariti
heims, með því að fullyrða að um sé
að ræða fjárplógsstarfsemi í þágu
umhverfisvemdarsamtaka.
Alkunna er að Nature birtir ekki
greinar nema ljóst sé að þær standist
ítrastu kröfur um vísindaleg vinnu-
færa. Þeir vísindamenn sem fá birtar
greinar í Nature teljast meðal hinna
fi'emstu í heimi í sinni fræðigrein.
Við Stöð 2 sagði Vigfús að um væri
að ræða, „... atvinnumenn á sviði um-
hverfismála, hreinlega getum kallað
eins konar öfgasamtök sem hafa það
beinlínis á stefnuskrá sinni að fisk-
eldi eigi ekki að vera til, þetta era ná-
kvæmlega sömu aðilarnir og við Is-
lendingar þekkjum svo vel úr okkar
baráttu á sviði fiskveiða og ekki síst
hvalveiða, þetta era sem sagt aðilar
sem viðurkenna enga nýtingu sem
slíka.“ Vigfús færir engin rök fyrir
þessari fullyrðingu sinni og ekki er á
honum að heyra að lífríki sjávar stafi
nokkur hætta af fiskeldi. Virðist
hann halda að allt slíkt tal sé einung-
is tilbúningur ofstækisfullra um-
hverfisverndarsinna. Þessi ummæli
Vigfúsar era ekki síst óheppileg í
ljósi þess að á íslandi er fjöldi fólks
sem hefur áhyggjur af áhrifum lax-
eldis á vöxt og viðgang laxastofna.
Það fólk á vitaskuld ekkert skylt við
þau „öfgasamtök" sem Vigfús vísar
til enda virðist mottó hans vera að
betra sé að veifa röngu tré en engu.
Að sjálfsögðu kallar grein vísinda-
mannanna á faglega umræðu hér á
landi um ágæti fiskeldis."
Morgunblaðið/Ásdís
Frá Normar 2000, ráðstefnu skólastjórnenda stýrimanna- og vélskóla á Norðurlöndum.
Ráðstefnan Normar 2000
haldin í Vestmannaeyjum
ÞRÁTT fyrir aukin umsvif íslan-
dsbanka-FBA er líklegt að hagnað-
ur verði minni á fyrstu sex mánuð-
um ársins 2000 en á sama tímabili
árið 1999 vegna óhagstæðrar geng-
isþróunar á innlendum skulda-
bréfamarkaði, að því er fram kemur
í tilkynningu frá bankanum.
I samræmi við uppgjörsmeðferð
markaðsskuldabréfa hjá bankanum
fyrir árið 1999 verða öll markað-
sskuldabréf í eigu bankans, hvort
heldur þau teljast veltuskuldabréf
eða fjárfestingarskuldabréf, færð á
markaðsvirði í hálfsársuppgjöri
bankans og verður miðað við gengi
þeirra í lok dags 30. júní.
Íslandsbanki-FBA hf. mun
greiða tekjuskatt af allri starfsemi
sinni á þessu ári þar sem yfirfæran-
legt skattalegt tap forvera hans
hefur verið fullnýtt.
í tilkynningu Íslandsbanka-FBA
segir að fyrstu sex mánuði ársins
2000 hafi verið mikil aukning í
starfsemi bankans og rekstur fyrir-
tækisins gengið vel. „Lokið var við
sameiningu Islandsbanka og FBA
og er starfsemin nú þegar komin í
það horf sem áætlanir gerðu ráð
fyrir og samlegðaráhrif af samein-
ingu fyrirtækjanna eru þegar farin
að koma í ljós. Á fyrsta starfsmán-
uði sameinaðs banka styrktist fjár-
mögnunargrunnur hans með hækk-
un lánhæfismats í A2, ný
verðbréfaþjónusta á netinu, ERG-
O.is var kynnt, gerður var samning-
ur um undirbúning að skráningu
Íslandssíma hf. á markað og bank-
inn átti þátt í helstu viðskiptum á
íslenska fyrirtækjamarkaðnum á
tímabilinu, þ. á m. kaupum EFA á
Kaupási, kaupum svínabúsins
Brautarholti á Sfld og fiski og kaup-
um Húsasmiðjunnar á Blómavali."
RÁÐSTEFNA skólastjómenda
stýrimanna- og vélskóla á Norður-
löndum, Normar 2000, var haidin í
Reykjavík og Vestmannaeyjum
dagana 27. og 29. júní sl. Ráðstefn-
an er nú haldin í 5. sinn á Islandi og
eru þátttakendur frá öllum Norður-
löndunum, en auk þess var Sigling-
astofnun Islands, samgönguráðun-
eytinu og menntamálaráðuneytinu
boðið að senda fulltrúa á ráðstefn-
una.
Meginumræðuefni ráðstefnunnar
verður viðbrögð á hættustundu.
M.a. var fjallað um Sleipnisslysið
við Noreg og þegar Estonia fórst í
Eystrasalti og 857 manns létu lífíð.
Ákveðið var fyrir tveimur árum
að Normar 2000 yrði að öllu leyti
eða að hluta haldinn í Vestmanna-
eyjum og var þá m.a. hugsað til
tengsla Vestmannaeyja við sjósókn
og sjómannamenntun í gegnum tíð-
ina. Fyrsta vélstjórnarnámskeiðið
var haldið þar árið 1915 á vegum
Fiskifélags íslands og árið 1918 var
fyrsta skipstjórnarnámskeiðið
haldið þar en frá 1964 var þar starf-
andi sjálfstæður stýrimannaskóli
og vélskóli frá árinu 1967. Skólar
þessir urðu síðan með breytingu á
sjómannamenntuninni og fram-
haldsskólalögum árið 1996, hluti af
Framhaldsskóla Vestmannaeyja.
Skólameistarar Stýrimannaskólans
í Reykjavík og Vélskóla Islands
vonast til að þessu námi vaxi aftur
fiskur um hrygg og við Fram-
haldsskólann í Vestmannaeyjum
verði hér eftir sem hingað til vél-
stjórnardeild. Það gæti skipt miklu
máli fyrir Vestmannaeyjar, ef sjáv-
arútvegsbraut kæmist upp við skól-
ann. Nám við sjávarútvegsbraut er
undirbúningur fyrir nám í sjávar-
útvegsfræðum, auk þess sem í
brautinni eru námsáfangar fyrir 30
rúmlesta skipsljórnarnám.