Morgunblaðið - 17.08.2000, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 2000
MORGU NBLAÐIÐ
LISTIR
Leikið að
Eldur er grunnverkfæri tveggja
listgreina, leirlistamanna og eldsmiða.
Því sameinast þessar greinar á eldhátíð
við Reykjavíkurhöfn, sem verður opnuð
í kvöld og stendur yfír helgina. Lista-
menn þessara tveggja greina munu sýna
þar vinnu sína við opinn eld. Inga María
Leifsdóttir ræddi við Bjarna Þór
Kristjánsson eldsmið og leirlista-
konurnar Guðrúnu Indriðadóttur og
-7-------------------------
Aslaugu Höskuldsdóttur, sem fræddu
hana um listir eldsins.
IKVÖLD opnar eldhátíð við
Reykjavíkurhöfn. Þar verður
leirbrennsla og eldsmíði og
munu listamenn greinanna
tveggja sýna almenningi
vinnu sína um helgina. Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri mun taka þátt í
opnunarhátíðinni og taka
glóandi leirker út úr
1000 C heitum raku-ofni
með töngum.
Frumefnin fjögur
vinna saman
Logandi list er yfirskrift upp-
ákomu Leirlistafélagsins á Hafn-
arbakkanum, þar sem sýndar
verða fjórar frumstæðar leir- og
glerbrennsluaðferðir undir berum
himni. „Við verðum með fjóra ólíka
ofna, raku-, pappírs-, kola- og
glerblástursofna. Tvo þeirra
byggjum við sjálfar á staðnum, en
hinir voru útbúnir sérstaklega fyr-
ir tilefnið og fluttir á staðinn,“ út-
skýrir Áslaug. „Pappírsofninn er
til dæmis þess eðlis, að hann þarf
að endurgera fyrir hverja
brennslu, þar sem viðurinn sem
myndar beinagrind ofnsins brenn-
ur í burtu í brennslunni og eftir
stendur aðeins mjög þunn og við-
kvæm leirskel."
Auk pappírsofnsins hlaða lista-
konurnar sjálfar kolaofn, gler-
blástursofn er fluttur til landsins
frá Danmörku og Raku-ofn var
smíðaður sérstaklega fyrir tilefnið.
„Raku er japanskt orð sem merkir
gleði eða ánægja,“ útskýrir Guð-
rún. „Það er vel við hæfi, þar sem
þetta er ákaflega skemmtileg
vinna.“
Úr þessum brennslum koma
margvíslegir hlutir með mismun-
andi áferð, allt eftir því úr hvaða
brennslu þeir koma. Raku-
brennslan er sú eina þar sem
brennt er með glerungi. „Við erum
eiginlega að nota tækifærið til að
hrista félagið saman og auka heild-
ina í því,“ segir Áslaug. „Svo vilj-
um ekki síst gera vinnu okkar
sýnilegri fyrir almenning. Það er
mjög algengt að svona vinna sé
sýnd erlendis og við í félaginu höf-
um gert það nokkrum sinnum hér
á landi, en aldrei svona margar
saman.“ Þrjátíu íslenskar leirlista-
konur taka þátt í verkefninu, auk
þess sem danskur glerblásari,
Bent Hansen, kemur til landsins
og sýnir listir sínar ásamt íslensk-
um glerblásara.
Að sögn Guðrúnar tek-
ur vinna við leirmuni yfir-
leitt langan tíma, upp und-
ir tvær vikur. Því
verður aðeins
sýndur hluti ferlisins
niðri við höfnina og þær aðferðir
sem notaðar verða eru fljótlegri en
hinar hefðbundnu. „Við komum
með gi-ipi tilbúna til að brenna.
Annars værum við þarna vikum
saman,“ segir Guðrún og hlær.
„Venjuleg rafmagnsbrennsla tekur
1-2 sólarhringa, en þessar aðferðir
sem við notum hér taka muns
skemmri tíma, allt frá einni
klukkustund og upp í sólarhring.
Svo mun veðrið auðvitað spila eitt-
hvað inn í.“
En er mögulegt að vinna með
þessum aðferðum ef veðrið verður
slæmt? „Það verður ekkert
slæmt,“ segja listakonurnar hlæj-
andi. „Við erum búnar að panta
gott veður. En að öllu gamni
slepptu þarf mikið að gerast til að
ekki sé hægt að vinna. Helst ef
það væri mjög mikið rok og
demba. Vatn og vindur eru auð-
vitað hin tvö frumefnin sem koma
að gerð hlutanna. Við erum að
vinna fyrst og fremst með eld og
jarðefni, en hin elementin tvö
þurfa auðvitað að koma inn líka.“
Listakonurnar þrjátíu skipta
með sér vöktum að fylgjast með
ofnunum. „Við þurfum að vera á
staðnum allan sólarhringinn," seg-
ir Guðrún. „Það verður að vakta
ofnana, bæði upp á skemmdarverk
að gera, en ekki síður út af slysa-
hættu. Það er svo mikill hiti í ofn-
unum og þeir kólna ekkert um
leið. Ef fólk er ekki á varðbergi
getur það slasast mjög illa.“
Þúsunda ára gömul iðn
Eldur í afli er heiti sýningar eld-
smiðanna. Eldsmíðin er stundum
kölluð móðir annara iðna og stafar
það af því að gegnum tíðina hafa
eldsmiðir framleitt verkfæri til
nota fyrir aðrar iðnir. „Það varð
eldi
Dagskrá
Logandi
listar
Föstudagur 18. ágúst
kl. 14.00 -18.00
Kola- og pappírsofnar
byggðir ogfylltir.
kl. 16.00-22.00
Raku-brennslur.
kl. 16.00-22.00
Glerblástur.
kl. 18.00 - 24.00
Brennsla í pappíi'sofnum.
Laugardagur 19. ágúst
kl. 14.00-16.00
Pappírsofnar byggðir.
kl. 16.00-24.00
Raku-brennslur.
kl. 18.00-24.00
Glerblástur.
kl. 19.00-04.00
Brennsla í kolaofni.
kl. 20.00 - 02.00
Brennsla í pappírsofnum.
Sunnudagur 20. ágdst
kl. 14.00 -16.00
Kolaofn opnaður og tæmdur.
Dagskrá
Elds í afli
Föstudagur 18. ágúst
kl. 16.00 - 24.00
Eldsmiðir að störfum.
Laugardagur 19. ágúst
kl. 16.00-24.00
Eldsmiðir að störfum.
Morgunblaðið/Sverrir
Bjarni Þór Kristjánsson og Thomas Norgaard hita járn í eldinum.
viljum við því líka setja eldsmíðina
í sögulegt samhengi, þar sem þessi
aðferð hefur verið notuð hérlendis
síðan land byggðist.“ Að sögn er
hefðin nú deyjandi og haldið á lofti
af áhugamönnum um greinina,
eins og honum sjáfum. Iðnin er
ekki lengur kennd sem fag á Is-
landi, en hægt er að sækja stutt
námskeið í henni. „Þangað til fyrir
stuttu voru einungis örfáir íslend-
ingar sem kunnu þetta, sem unnu
að mestu við skeifusmíðar," segir
hann. „Nú erum við hins vegar
nokkrir sem höfum verið að læra
fagið. En þó að greinin sé á und-
anhaldi breytir það því ekki að
hún er jafn nytsamleg. Það er til
að mynda miklu fljótlegra að berja
til járn en að slípa það til, sem er
önnur aðferð við mótun þess. En
þetta er auðvitað handiðn, sem
hefur orðið að víkja fyrir vélvæð-
ingunni."
Eldsmiðir frá ýmsum löndum
munu vera við vinnu um helgina
við Reykjavíkurhöfn undir yfir-
skriftinni Eldur í afli. „Ég hef áð-
ur sýnt eldsmíði á menningarnótt,"
segir Bjarni Þór. „Nú verðum við
nokkur saman, frá Islandi og öðr-
um nágrannalöndum. Fólki er vel-
komið að prófa að taka í. Ég hef
boðið fólki það áður, en margir
óttast eldinn og hitann. Það er lík-
legast það sem gerir þetta spenn-
andi.“
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Guðrún Indriðadóttir og Áslaug Höskuldsdóttir leirlistakonur hafa unn-
ið lengi að undirbúningi Logandi listar.
heilmikil bylting með járnöldinni,
en þá hófst eldsmíðin," útskýrir
Bjarni Þór. „Það breyttist margt
þegar fólk gat skorið í tré með
beittum járnáhöldum, í stað steina
eða mjúkra bronsáhalda."
Líkt og með leirinn koma frum-
efnin fjögur að vinnu eldsmiða.
Þeir vinna þannig, að blásið er
með físibelg í kol, þar sem járn er
hitað, sem er svo barið með hamri
á steðja. „Aðferðin hefur ekkert
breyst í þúsundir ára,“ segir
Bjarni Þór. „Með þessari sýningu
Sorglegir steinaldarmenn
KVIKMYJVDIR
Háskólabfó
THE FLINTSTONES -
FJÖRíROKKVEGAS
Leikstjóri: Brian Levant. Handrit:
Harry Elfont og Deborah Kaplan.
Aðalhlutverk: Mark Addy, Jane
Krakowski, Stephen Baldwin,
Kristen Johnson og Alan Cumming.
Universal Pictures 2000.
ÞEIR eru ástfangnir félagarnir
Fred og Bamey í þessari mynd um
Flintstonesfólkið. Og þær heppnu
eru, auðvitað, þær Vilma og Betty,
þar sem myndin segir frá kynnum
þeirra fyrir tíma sjónvarpsþáttanna.
Vilma er rík stelpa sem strýkur að
heiman og kynnist Betty sem vinnur
á hamborgarastað, og þær fara á
stefnumót við strákana tvo sem
finnst eitthvað vanta í líf þeirra;
námagröfturinn getur orðið inni-
haldslaus þótt góður sé.
Þetta er önnur leikna myndin um
Fred Flintstone og félaga sem allir
þekkja úr teiknimyndaþáttaröðun-
um úr sjónvarpinu. Sú fyrsta þótti
ekki góð og naut lítilla vinsælda
þrátt fyrir vinsældir þáttaraðarinnar
og fína leikara sem prýddu þá mynd.
Af einhverjum dularfullum völdum
hefur framleiðendum þótt ástæða til
að endurtaka leikinn, og það með
sama leikstjóra. Leikurunum hefur
þó ekki fundist ástæða til að gera
slíkt hið sama og eru nýir leikarar í
öllum hlutverkum.
Mark Addy, sá þybbni úr Með
fullri reisn, leikur Fred ágætlega,
hvort sem hann líkist honum eða
ekki, þá er hann mannlegur og vina-
legur í hans meðförum. Vilma og
Betty eru sæmilega túlkaðar af
Kristen Johnson og Jane Krakowski
(úr Ally McBeal) en aumingja Barn-
ey hlýtur þau sorglegu örlög að
lenda á höndunum á Stephen
Baldwin, sem gerir hann að svo mikl-
um bjána að hann á næstum heima á
hæli.
Sagan er útþynnt. Hún hefur ekki
boðskap, er alltof langdregin og er
algerlega fyrirsjáanleg. Geimveran
Gazoo er ágætis persóna, leikin af
þeim fína leikara Álan Cummings, en
hún er því miður með öllu ónauðsyn-
leg í framgangi mála. Húmorinn er
yfir höfuð á lágu plani; fyrir krakk-
ana prumpa risaeðlur og fyrir full-
orðna eru það kynlífsbrandarar, og
það er spurning fyrir hvern myndin
er gerð. Þegar Betty tekur þá áhrifa-
ríku ákvörðun að yfirgefa Barney, er
það af því að hún heldur sig hafa séð
hann káfa brjóstunum á annarri
konu. Ég held að börnin skilji ekki
þessa mynd, og auk þess er hún ekki
talsett, og ég veit ekki hvort ungl-
ingar fíla barnalegt útlit myndarinn-
ar (sem er ekki einu sinni flott!) eða
detta á rassinn brandarana.
Ég verð að segja að mér finnst
þetta frekar lágkúruleg mynd, þar
sem Bandaríkjamenn reyna enn og
aftur að mergsjúga heljartökin sem
sjónvarpið hefur haft á landanum í
gegnum tíðina, og það án nokkurs
metnaðar.
Hildur Loftsdóttir