Morgunblaðið - 17.08.2000, Qupperneq 62

MORGUNBLAÐIÐ
62 FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 2000
c___________
■■i HBi bbhS wmtm ■hh
A ÚTIMÁLNINGU
Verð á lítra
399 íúr'.
Hörpusilki, miðað við 10 lítra dós og hvíta liti
MARPA MÁLNINGARVERSLUN,
BÆJARLIND B, KÓPAVOGI.
Sími 544 4411
HARPA MáLNINGARVERSLUN,
SKEIFUNNI 4, REYKJAVÍK.
Sími 568 7878
HARPA MÁLNINGARVERSLUN,
STÓRHÖFOA 44, REYKJAVÍK.
Sími 567 4400
HARPA IWÁLNINGARVERSLUN,
DROPANUM, KEFLAVfK.
Sími 421 4790
MALHINOARUERSLAIflR
UMRÆÐAN
Framtíð
höfuðborgar
4. ÁGÚST sl. birtist í
Morgunblaðinu grein
um Reykjavíkurflug-
völl. Tilefnið er yfirlýs-
ing Samtaka um betri
byggð 20. júlí þar sem
Flugmálastjóm er
vænd um óábyrga af-
stöðu, ófagleg vinnu-
brögð og óþolandi af-
skipti af skipulagi
borgarinnar.
Samtökin vilja efla
umræðu um skipulag-
smál. Þau fagna um-
fjöllun um málefnið og
gera ekki athugasemdir
þó farið sé með staðlitla
stafl. Um þessa grein
gegnir öðru máli því höfundur er for-
maður Flugráðs, sem virðist vera
mótunaraðili í flugmálum lýðveldis-
ins. Athugasemdir samtakanna eiga
einnig við um starfshætti Flugráðs.
Á höfuðborgarsvæðinu er fjöldi
staða fyrir flugvöll. Þeir álitlegustu,
Engey, Akurey, Skeijafjörður og
Álftanes, eru innan 6 km frá miðborg-
inni. Staðarval flugvallar er hreint
skipulagsverkefni því aðstæður eru
sambærilegar á svæðinu. Fyrst við
lokahönnun þarf að beita fagþekk-
ingu á flug- og flugleiðsögutækni til
að fínstilla stefnur brauta, ákveða
legu flugstöðvar, vega o.þ.h.
Víða um heim eru flugvellir á land-
fyllingum enda kostirnir margir. Fé
sparast því á landi þarf einnig að
greiða fyrir fimm til tífalt stærra
helgunarsvæði. Aðflug er yfir sjó og
brautir marflatar, sem er sjaldgæfur
kostur á landi. Flugvellir á Akureyri
og Isafirði eru á fyllingum. Flugvall-
argerð er hagstæð við Seltjamames
og Alftanes þar sem dýpi er minna en
10 m á 4.000 ha svæði.
Landþörf vallar með 900 og 1.200
metra brautir er 70 ha. í Skeijafirði
kostar slík fylling 3.500 m, frágangur
500 m, flugstöð/turn
1.700 m, vegur 300 m,
flugskýli 1.000 m, hönn-
un, umsjón og ófyrirséð
50%, alls 10.500 m. Fyll-
ing við Álftanes, Akur-
ey og Engey kostar
20% meira en annar
kostnaður er sambæri-
legur. Kostnaður við
nýjan völl í Vatnsmýri
er 4.630 m (brautir
1.530 m, vegur 300 m,
flugstöð 1.500 m, flug-
skýli 1.000 m, æfinga-
völlur 300 m).
Sé kostnaður við nýj-
an flugvöll hreinn fórn-
arkostnaður til að opna
fyrir hagfellda þróun byggðar í höf-
uðborginni er arðsemin 300% miðað
við 5% í Vaðlaheiðargöngum og 25% í
Flugvallarmálið
Brýnt er að borgar-
stjórn ákveði, segir
Orn Sigurðsson, að
flugrekstri skuli
hætt í Vatnsmýri.
mótum Miklubrautar/Kringlumýrar-
brautar. Víst er þó að einkavæddur
flugrekstur á nýjum velli yrði öflugur
vaxtarbroddur í samgöngumálum.
Sú afstaða yfirvalda að flugrekstur
komi aðeins til greina í Reykjavík eða
Keflavík er óábyrg, ófagleg og til þess
fallin að magna ósætti milli höfuð-
borgar og landsbyggðar með það
markmið að festa flug í sessi í Vatns-
mýri, en þar er nú byggður nýr völl-
ur, sem uppfyllir alþjóðlega staðla.
Ljóslega er ekld um endurbætur
að ræða til að tryggja flugöryggi því á
Örn
Sigurðsson
4 ára framkvæmdatíma munu
1.600.000 flugfarþegar fara um völl-
inn í „ótryggu ástandi“. Væri ástand-
ið þó jafnslæmt og sagt er þyrfti að
loka honum umsvifalaust. Með bygg-
ingu nýs flugvallar á hins vegar að
taka af öll tvímæli um að flugrekstur
verði til framtíðar í miðborginni.
Reykjavíkurvöllur lenti í neðsta
sæti í samanburði á 4 flugvallarstæð-
um 1965. Sérfræðingar mæltu með
velli á Álftanesi, en kostnaður var þá
talinn of mikill. Síðan hefur skilning-
ur aukist á þeim usla sem völluiinn
veldur í byggðinni. Miðað við nýlegar
skipulagstillögur í Vatnsmýri er verð-
mæti lóða þar 45 - 75 milljarðar
króna og áætluð gatnagerðargjöld
12-20 milljarðar. Árlegur ábati vegna
slíkrar miðborgarbyggðar nemur 30-
60 milljörðum.
Flugmálayfirvöld beita hæpnum
aðferðum til að festa flugið í sessi í
Vatnsmýri. Það eru óþolandi afskipti
af skipulagsmálum höfuðborgarinn;
ar. Skýrsla Hagfræðistofnunar HI
1997 er gróft dæmi um pantaða niður-
stöðu þar sem vísindalegum aðferð-
um er misbeitt með vítaverðum hætti
og röng niðurstaða nýtt til að ná fram
markmiðum, sem skaða samfélagið.
Að kröfu Flugmálastjórnar var
reiknað með flutningi flugs til Kefla-
víkur en ekki miðað við ákjósanlega
staði á höfuðborgarsvæðinu. Höfund-
amir gera alvarlega fyrirvara við
þessa forsendu og gefa skýrt til
kynna að skýrsluna megi ekki nota
við ákvarðanir því samanburður á
flugvöllum í Reykjavík og Keflavík „
getur hæglega leitt til villandi niður-
staðna".
Nánar er rætt um mikilvægi þess
að finna bestu kosti fyrir staðarval
flugvallar: „í þessu efni er okkur hins
vegar talsverður vandi á höndum.
T.a.m. hefur athugun á hagkvæmri
(hvað þá hagkvæmustu) staðsetningu
utan Reykjavíkur á þeirri starfsemi
sem nú er á Reykjavíkurflugvelli ein-
faldlega ekki verið gerð. Á hinn bóg-
inn liggur fyrir að ekki er unnt að
framkvæma fyllilega marktæka
kostnaðar-/ábatagreiningu á núver-
andi staðsetningu nema á grundvelli
slíkrar athugunar". Formanni Flug-
ráðs og öðrum ráðamönnum sam-
göngumála er bent á að lesa skýrsl-
Frumþörfin framseld
öðrum þjóðum
SÚ spurning leitar
við og við upp á yfir-
borðið hvort ekki sé
rétt að leggja íslenskan
landbúnað af og flyta
landbúnaðarafurðir al-
farið inn erlendis frá.
Alla tíð hefur hluti
landbúnaðarafurða
verið innfluttur, hrís-
grjón, hveiti og ávextir,
svo eitthvað sé nefnt,
en nú hafa mál skipast
svo að innflutningur
mjólkurvara hefur auk-
ist verulega. Þessa
dagana eru landsmenn
sem óðast að venja sig
og sína á neyslu áður
óþekktra erlendra vörumerkja í osti,
jógúrt og viðbiti.
Á sama tíma vinna íslenskir kúa-
bændur að háleitum markmiðum
sem stefna að hagræðingu, gæðum
og náttúruvænni mjólkurframleiðslu
fyrir íslenska neytendur. Spurning-
in er: Til hvers er barist? Til hvers
eru kúabændur að ganga til mjalta
sérhvern morgun og sérhvert kveld?
Er ekki miklu auðveldara fyrir þá að
flytja á mölina og sækja staðlaða
dagvinnu í nútíma tískufyrirtækjum
eins og verslun eða banka.
Eg verð að segja að sem betur fer
er ákaflega auðvelt fyrir mig sem
kúabónda að finna tilgang með því
starfi sem ég hef kosið mér. Ég veit
hvaða markmið ég hef sett mér í
starfinu og geng til þess af stolti og
ánægju. Við, íslenskir kúabændur,
vinnum ekki aðeins að því að halda
landinu í rækt og nýta það til hag-
vaxtar fyrir þjóðina, eða að því að til
séu blómlegar íslensk-
ar sveitir en ekki ein-
göngu malbikuð stræti
borganna. Nei, þessi
hlekkur í samfélaginu,
kúabóndinn, vinnur
fyrst og síðast fyrir ís-
lenska neytendur, það
er markmið númer
eitt.
Sjálf er ég að sjálf-
sögðu neytandi og geri
þær kröfiir að aðgengi
mitt að fjölbreyttri úr-
valsvöru sé sambæri-
legt við það sem al-
mennt gerist í hinum
vestræna heimi. Þar
erum við á grænni
grein og alþjóðlegt vöruval hérlend-
is vekur athygli erlendra gesta. Því
er ég sannfærð um að það er ekki
eitt af mikilvægari verkefnum sem
unnin eru fyrir íslenska neytendur
að breyta íslandi enn frekar í mark-
aðstorg erlendra atvinnurekenda.
Sem neytandi geri ég fleiri kröfur,
meðal annars þær að þjóð mín hafi á
að skipa eigin vörum sem eru eftir-
sóknarverðar og færa henni sér-
stöðu. Að hún glutri ekki niður eigin
framleiðslugetu og vöruvali. Rétt
eins og nútímafyrirtæki þurfa að
geta boðið upp á sérstöðu, kosti um-
fram keppinautinn, þurfum við ís-
lendingar að geta boðið upp á vörur
sem eru okkar í alheimsflórunni.
Þar liggur mikilvægasta hlutverk
kúabænda. Við framleiðum matvöru,
dagvöru sem er hluti af hversdagslífi
hverrar einustu fjölskyldu í landinu.
Það er mitt, bæði sem neytanda og
kúabónda, að vinna að því að Islend-
Kristín Linda
Jónsdóttir
Landbúnaðarafurðir
Við verðum að krefjast
þess, segir Kristín
Linda Jónsdóttir,
að svo vel verði búið
að íslenskri matvæla-
framleiðslu að börn
framtíðarinnar geti
með stolti bæði lesið
íslenskt mál og snætt
íslenskan mat.
ingar framtíðarinnar geti boðið fjöl-
skyldunni og erlendum sem innlend-
um gestum upp á íslenskar
mjólkurvörur. Eða óskum við þess
virkilega að eyjan okkar í hafinu
verði flött svo út í markaðshyggju al-
þjóðavæðingarinnar að við getum
aðeins borið á borð framleiðsluvörur
annarra þjóða? Við neytendur verð-
um að krefjast þess að svo vel verði
búið að íslenskri matvælafram-
leiðslu að börn framtíðarinnar geti
með stolti bæði lesið íslenskt mál og
snætt íslenskan mat. Að þau þurfi
ekki að vera algjörlega ofurseld öðr-
um þjóðum hvað varðar þá frumþörf
mannsins að afla sér fæðis.
Höfundur er formadur Félags
þingeyskra kúabænda og situr í
stjóm Landssambands kúabænda.