Morgunblaðið - 31.08.2000, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Ásdís Guðbjörg
Jesdóttir fæddist
á Hól í Vestmanna-
eyjum, 29. ágúst
1911. Hún lést í
hjúkrunarheimilinu
Skjóli í Reykjavík 23.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Kristjana
Ágústa Eymunds-
dóttir, f. 1873, d.
1939 og Jes Anders
Gíslason, f. 1872, d.
1961.
Ásdís giftist 17.
febrúar 1934 Þor-
steini Einarssyni íþróttafulltrúa, f.
23.11.1911.Þaubjugguumskeiðá
Hól í Vestmannaeyjum en frá 1941
í Reykjavík, lengst af á Laugar-
ásvegi 47. Börn þeirra eru: 1) Jes
Einar, f. 1934, maki Ragnhildur
Sigurðardóttir, f. 1941, börn
þeirra erm a) Sigurður Halldór, f.
1970, b) Ásdis Sigurrós, f. 1972,
maki Vilmundur Geir Guðmunds-
son, f. 1972, börn þeirra eru: Ragn-
hildur Rún, f. 1994 og Kolbeinn
Jes, f. 1997. c) Ragnhildur, f. 5.7.
1974, d. 5.7.1974.
2) Hildur Sigurlín, f. 1937, maki
Guðmundur Heiðar Sigurðsson, f.
1936, börn þeirra eru: a) Þor-
steinn, f. 1957, maki Auður Hauks-
dóttir, f. 1956, börn þeirra eru:
Reynir Óli, f. 1982, Haukur Heið-
ar, f. 1986 og Trausti, f. 1990. b)
Sigurður Ingi, f. 1962, maki Anna
Björnsdóttir, börn þeirra eru:
Ég kveð þig í dag, elsku mamma,
en þú verður alltaf hjá mér í hjarta
mínu sem þú kyntir af hlýju. Hver
stund, sem ég átti með þér er skráð í
hug minn. Hvort það var stundin að
morgni dags að ég snáðinn skreið
upp í rúm til að „kúra“ hjá mömmu
eða stundirnar í eldhúsinu meðan þú
lagaðir kvöldverðinn og jafnframt
hlýddir mér yfír enskar eða danskar
þýðingar. Einnig kvöldstundirnar
þegar við sátum saman í stofunni og
ræddum um daginn og veginn og
holumar í honum, yfir bolla af tei og
ristuðu brauði með osti.
Ég þakka þér fyrir allt þetta fal-
lega sem þú gafst mér í veganesti en
sjóður þinnar móðurástar þvarr
aldrei.
Því miður á þessum tímum þarf
margt mannanna barn að fletta upp i
orðabók til að fá skýringu á orðinu
'móðurást. Fyrir okkur systkinin tíu
verður þú ávallt móðurástin.
Þinn
Guðni.
Alda sem að eilífu
veltisthnígurogrís
þú geymir allar minningar
í algleymi hverfulleikans
þú fluttir að landi íra víkinga
tyrkiogaðra.
manstu eftir lítilli stúlku
sem dansaði á ströndinni
syntioghentisteinum
stúlku sem óx upp hitti pilt
eignaðistböm
sigldi yfir hafið kom og fór
enfórsamtaldrei
hár hennar var hluti af faldi þínum
ght augna hennar hafblik á björtum
degi
hlátur hennar bjó í öldugjálfri þínu
en svo kom þessi myrka þoka
úr djúpi þínu
sem umlukti hana á ellinnar
þungu árum
og bar hana að upphafsins rótum
alda þetta var hún móðir mín.
Jes Einar.
• Tengdamóðir mín er látin, tæp-
lega 89 ára að aldri. Ég man ennþá
okkar fyrstu fundi, þá var ég aðeins
16 ára unglingur og kom á heimili
hennar ásamt Ágústi syni hennar,
sem síðar varð eiginmaður minn,
auk nokkurra skátasystkina okkar
beggja. Það var þó ekki neitt sem
benti til þess á þeim tíma að þetta
Hildur Hörn, f. 1991
og Guðmundur Darri,
f. 1993. c) Einar Jes, f.
1967, maki Lilja Guð-
ný Björnsdóttir, f.
1962, börn þeirra eru:
Guðjón Jes, f. 1993,
Sólhildur, f. 1997 og
Björgúlfur Jes, f.
1999. d) Ásdís Guðný,
f. 1969, maki Kristján
Kristjánsson, f. 1962,
barn þeirra er Guðni
Fannar, f. 1994. 3)
Ágúst, f. 1939, maki
María Helga
Hjálmarsdóttir, f.
1942, börn þeirra eru: a) Þórdís
Erla, f. 1961, maki Remy Fenzy, f.
1965, þau eru skilin, barn þeirra er
Lóa Yona Zoe Fenzy, f. 1998. b)
Ásdís Helga, f. 1964, maki Páll Ás-
grímsson, f. 1964, börn þeirra eru:
Ágúst, f. 1993 og Anna María, f.
1998. c) Ragnheiður Ingunn, f.
1965, maki Bjöm Ásgeir
Guðmundsson, f. 1956, barn þeirra
er Steinn Logi, f. 1999. 4) Guðni, f.
1941, maki Elín Klein, f. 1941,
börn þeira eru: a) Arnar Karl, f.
1967, maki Christine Mary Carr-
ieri, f. 1967, börn þeira era : Owen
Christian, f. 2000 og Aidan Ellis, f.
2000. b) Ásdís Þóra, f. 1973. 5) Ás-
dís Guðrún, f. 1945, maki Róbert
Bender, f. 1945 þau skildu, börn
þeirra eru: a) Eyþór Ingi Bender,
f. 1965, maki Bergljót Friðriks-
dóttir, f. 1962, börn þeirra eru:
Styrmir, f. 1995 og Arnrún, f.
væri mín tilvonandi tengdamóðir.
Ég man hvað mér fannst hún vin-
gjarnleg og það sem meira var, hún
bakaði skonspr fyrir allan hópinn.
Síðar þegar Ágúst sonur hennar og
ég vorum farin að vera saman á föstu
eins og það kallaðist, kom ég æ oftar
á heimilið á Laugarásveginum og
kynntist fjölskyldulífinu þar. Ég
kunni strax vel við mig þar og kynnt-
ist smátt og smátt þessari góðu konu
og fór að þykja vænt um hana og
hennar stóru fjölskyldu.
Ásdís tengdamóðir mín, eða Dídí
eins og ég kallaði hana alltaf, var ein-
staklega skemmtileg kona, vel gefin
og glaðlynd og ég minnist þess ekki
að hún hafi skipt skapi gagnvart mér
nema einu sinni og átti ég það þá
fyllilega skilið.
Ég var aðeins 17 ára þegar ég og
Ágúst opinberuðum trúlofun okkar
og að mörgu leyti ennþá óþroskaður
unglingur. Ég man að foreldrar mín-
ir voru nú ekki ýkja hrifnir af því til-
tæki mínu að trúlofa mig svona ung,
en fjölskyldan á Laugarásveginum
kyssti mig marga rembingskossa og
óskaði okkur alls góðs í framtíðinni
og æ síðan átti ég góðan að þar sem
tengdamóðir mín var. Ég sótti mikið
í félagsskap hennar og átti við hana
mörg skemmtileg og innihaldsrík
samtöl á þeim fjórum áratugum sem
við áttum samleið. Þegar við Ágúst
vorum búin að eignast eina dóttur og
vorum í miklum húsnæðisvandræð-
um létu tengdaforeldrar mínir sig
ekki muna um að bjóða okkur húsa-
skjól á Laugarásveginum, þrátt fyrir
að húsið væri í raun fullt af fólki.
Þannig voru þau. Þar bjuggum við í
rúmlega tvö ár ásamt sjö systkinum
Ágústs og á þeim tíma bættist við
okkar fjölskyldu önnur dóttir og þá
létu tengdaforeldrar mínir sig ekki
muna um að flytja fjölskylduna til
innan hússins, til þess að við fengj-
um meira rými. Þegar við fluttum á
Laugarásveginn kom það mér sjálfri
verulega á óvart hvað ég aðlagaðist
lífinu þar fljótt, komandi úr litlu fjöl-
skyldukerfi, en ég á tvær systur.
Mér leið vel þar og fannst skemmti-
leg þessi stóra fjölskylda sem tók
mér svo vel frá fyrstu kynnum og
ekki síst tengdamóðir mín.
Dídí var Vestmannaeyingur, og ég
held að hún hafi alltaf saknað eyj-
anna og lífsins þar. Mér hefur alltaf
fundist eitthvað sérstakt við fjöl-
skylduna hennar í Vestmannaeyjum,
meðlimir hennar eru lífsglatt fólk og
skemmtilegt, talar og hlær, bæði
1996. b) Ingólfur Hreiðar Bender, f.
1967, maki Sigríður Lína Gylfadótt-
ir Gröndal, f. 1968, barn þeirra er
Þóranna Dís, f. 1997. 6) Sólveig, f.
1947, maki Gunnar Valtýsson, f.
1945, börn þeirra eru: a) Þorsteinn
Högni, f. 1969, maki Solveig Ema
Jónsdóttir, f. 1972. b) Valtýr Gauti,
f. 1974, maki Hildur Gunnlaugsdótt-
ir, f. 1979. c) Ásdís Sif, f. 1976. d)
Sigríður Sunna, f. 1988. 7) Guðríður,
f. 1948, maki Ólafur Guðmundur
Einarsson Sæmundsen, f. 1943, börn
þeirra eru: a) Guðmundur Tryggvi,
f. 1970, maki Þórunn Marinósdóttir,
f. 1971 þau skildu, barn þeirra er:
Mainó Oli, f. 1992. b) Guðbjörg, f.
1973. c) Heiða Steinunn, f. 1978. d)
Eygló, f. 1981. 8) Eiríkur, f. 1948,
maki Hulda Halldórsdóttir, f. 1949,
böra þeirra eru: a) Halldór, f. 1972,
maki Ragnhildur Helgadóttir, f.
1972, börn þeirra eru: Bergur, f.
1993, Sóley, f. 2000. b) Elsa, f. 1975,
maki Ragnar Kjartansson, f. 1976.9)
Gísli Ingmundur, f. 1952, maki 1,
Þórdís Þórhallsdóttir, f. 1952, þau
skildu. Börn þeirra eru: a) Ágústa
Hrönn, f. 1971, maki Hallgrímur
Jónasson, f. 1970, barn þeirra er
óskírður sonur, f. 2000. b) ívar Örn,
f. 1976, maki Málfríður Garðarsdótt-
ir, f. 1977, börn þeirra eru: Grímur,
f. 1998 og Þórdís, f. 1999. c) Guðríð-
ur Þóra, f. 1979. Maki 2, Elín Vigdís
Hallvarðsdóttir, f. 1964, barn þeirra
er d) Hallvarður Jes, f. 1995. 10)
Soffía, f. 1954, maki 1, Gfsli Jónsson,
f. 1951 þau skildu, börn þeirra eru:
a) Þorsteinn Helgi, f. 1973, maki
Guðbjörg Steinunn Tryggvadóttir,
f. 1974. b) Jóhanna Björk, f. 1975.
Maki 2, Daði Guðbjömsson, f. 1954.
Útför Ásdísar fer fram frá Ás-
kirkju í dag og hefst athöfnin klukk-
an 13.30.
mikið og hátt. Ég minnist ennþá
heimsókna Figga bróður hennar og
Möggu konunnar hans þegar þau
komu á Laugarásveginn. Þau komu
venjulega snemma morguns frá Eyj-
um og allir vöknuðu í húsinu til að
vera með því þá var kátt í höllinni.
Mikið talað og hlegið og Dídí og
Magga voru alveg óviðjafnanlegar
saman.
í gegnum árin hafa alltaf verið
fastar venjur um fjölskylduhátíðir á
Laugarásveginum, s.s. eins og jóla-
dagur, þorrinn og afmælisdagar
beggja tengdaforeldra minna. Þá
söfnuðust allir saman á Laugar-
ásveginum og alltaf fjölgaði í hópn-
um eftir því sem systkinin giftust og
bættu við afkomendum. Tengdafor-
eldrar mínir voru samtaka í því að
það væri mikið og gott að borða og
að það væri skemmtilegt að hittast.
Á jóladag komu jólasveinar með
gjafir og alltaf sungið og gengið í
kringum jólatréð. Það var farið í
leiki, spilað, farið í gátukeppni og
verðlaun veitt. Engu breytti þó fjöl-
skyldan samanstæði af ekki tveimur
tugum heldur mörgum tugum, þá
var bara hagrætt í húsinu. Systur
mínar tvær töluðu oft um þessa fjöl-
skylduhátíð á jóladag þar sem var
svo gaman, og ég held þær hafi öf-
undað mig dálítið af því að vera
tengd þessari stóru og skemmtilegu
fjölskyldu.
Margs er að minnast á þessu tíma-
skeiði frá því ég hitti tengdamóður
mína fyrst og ég á aðeins góð_ar
minningar sem tengjast henni. Ég
kveð hana með söknuði.
María Hjálmarsdóttir.
Mig langar til að rifja upp minn-
ingar og skrifa nokkur orð í minn-
ingu mætrar konu, tengdamóður
minnar, Ásdísar Guðbjargar Jes-
dóttur sem nú hefur fengið hvíldina
eftir mörg þung ár. Nú er gjarnan
talað um auð í krafti kvenna og að
konur þurfi að láta til sín taka í mál-
efnum þjóðarinnar, taka þátt í at-
vinnulífinu, vera fjármálaverur, vera
meðvitaðar um stöðu sína og þar
fram eftir götunum. Þessu er ég
innilega sammála og hef lagt mig
fram um leggja mitt af mörkum til
þess. Það eina sem alltaf hefur farið
fyrir brjóstið á mér í þessu sambandi
er hversu oft gleymist að hugleiða og
þakka þeim bakhjörlum sem við eig-
um í mæðrum okkar og formæðrum
sem voru „bara húsmæður“. Dídí var
ein af þeim. Hún lét til sín taka í mál-
efnum þjóðarinnar sem sterkur
bakhjarl eiginmanns, hún tók þátt í
atvinnulífinu með því að gera börn
sín meðvituð um nauðsyn menntun-
ar sem verkfæri atvinnulífsins, hún
var fjármálavera með því að reka
stórt heimili og láta enda ná saman.
Hún var meðvituð um stöðu sína,
hún kaus að vera í bakgrunninum,
láta alla aðra hafa forgang, vera til
staðar fyrir sína. Hún var vel gefin,
vel menntuð og víðlesin kona. Á sín-
um menntaskólaárum var hún for-
sprakki í félagslífi skólans eftir því
sem ég hef heyrt og finnst mér þess
vegna ennþá merkilegra að hún
skyldi síðan helga sig algerlega
heimili og börnum. Ég hef velt því
fyrir mér hvað hún hefði valið ef hún
hefði verið af minni kynslóð eða
barnanna minna og hvernig líf henn-
ar hefði orðið öðru vísi. Ég efast um
að nútímakonan sé tilbúin að fórna
alfarið sínum áhugamálum eins og
hún gerði, til þess að láta öðrum líða
velv
Ég kynntist henni nokkuð vel er
ég flutti í sama hús og hún fyrir tæp-
um þrjátíu árum og áttum við góðan
rúman áratug saman, þar til heilsan
brást og lífið hætti að gefa henni
gleði. Lærði ég mikið á þessum tíma
sem ég kem til með að búa að alla tíð.
Framkoma Dídíar við mig var þann-
ig frá upphafi að mér fannst ég vera
sérstök, mikils virði, og ég bar mikla
virðingu fyrir henni alla tíð og mér
þótti mjög vænt um hana. Hún var
mér afskaplega góð, alltaf tilbúin að
liðsinna, hvort sem var í veikindum
mínum eða við uppeldi barnanna.
Hún var góð fyrirmynd sem móðir
og amma. Það var sérstakt og gott
að finna virðinguna sem börn hennar
báru fyrir henni og ekki síður barna-
bömin. Min tvö, Halldór og Elsa,
voru svo heppin að fá að njóta sam-
vista við hana sín uppvaxtarár ásamt
Ágústu, Ivari og GuiTýju, börnum
Gísla og Þórdísar sem einnig bjuggu
í húsinu, við fyrir neðan, þau fyrir of-
an og eilífur umgangur barnanna
þarna á milli með þeim látum sem
því fylgja. Halldór minntist á það
ekki alls fyrir löngu þegar uppeldis-
mál voru rædd, að amma hefði aldrei
skammað þau, en þegar hún bað þau
um að slaka á ærslunum var þvi
gegnt í hvelli. Orð hennar voru lög.
Þau vissu að þau höfðu gengið of
langt þegar hún fann að við þau. Það
að geta búið i sátt og samlyndi með
tveimur tengdadætrum og fimm
barnabörnum sýnir að mínu mati
hetjulund. Hún tengdamóðir mín
var hetja og fyrirmynd okkar sem
eftir lifum hvað varðar umhyggju og
uppeldismál. Mér finnast það for-
réttindi að hafa átt hana að vini.
Megi þessar hugleiðingar um góða
og merka konu hjálpa til við að létta
eftirlifandi tengdaföður mínum
sorgina.
Hulda Halldórsdóttir.
Kæra tengdamóðir. Nú ert þú far-
in frá okkur en minninguna eigum
við að eilífu.
í huganum kalla ég fram mynd af
þér eins og ég sá þig þegar ég kom
fyrst á heimili þitt sem þinn fyrsti
tengdasonur. Það vakti undrun mína
hve glæsileg og frískleg þú varst tíu
barna móðir, heilsaðir með brosi á
vör sem sagði þú ert velkominn.
Það var fleira sem vakti undrun
mína og það var hvernig þú stjómað-
ir barnahópnum nánast án orða en
allir skildu fyrirmælin og fóm eftir
þeim. Ef eithvað hik var á fram-
kvæmdum sagðir þú aðeins „þá geri
ég það sjálf“. Og enginn lét það um
sig spyrjast að þú tækir hans verk.
Það var ekki lítið álag að bæta
einni fjölskyldu við hópinn sem fyrir
var á heimilinu Á hverjum jólum um
árabil áttum við húsaskjól hjá
tengdaforeldrum mínum. Einu at-
hugasemdirnar frá tengdamóður
komu í lok hverrar dvalar, þið farið
ekki heim í dag, við hefðum senni-
lega aldrei farið ef hún hefði ráðið.
Elsti sonur okkar Þorsteinn átti hjá
henni annað heimili. Fyrir utan að
vera oft í gæslu hjá ömmu sinni
dvaldi hann á heimilinu öll mennta-
skólaárin enda héldu sumir af yngri
kynslóðinni hann vera hennar 11.
barn.
Síðasta myndin sem ég kalla fram
ASDIS GUÐBJORG
JESDÓTTIR
er vorið sem þú dvaldir með okkur í
Kaupmannahöfn.
Við komum til móts við þig á flug-
vellinum í Kastrup og fylgdumst
með þér þar sem þú gekkst alein ein-
beitt á svip eftir landganginum til-
búin að mæta hverju sem var. Dvöl
þín hjá okkur þessar vikur var sam-
felld ánægja.
Það var svo auðvelt að gleðja þig
og börnin nutu þess að hafa ömmu
hjá sér. Sérstaklega var gaman að
kíkja í fornsölurnar og rifja upp
gamla daga.
Það var trú okkar að þessi tími
hafi verið meira fyrir þig sjálfa en
aðrar stundir lífs þíns því flestar
voru þær bundnar við að þjóna öðr-
um.
Ég var í gær að ljósrita myndir
sem þú hafðir teiknað sem 17 ára
menntaskólastúlka. Þar sá ég hæfi-
leika sem ég hefði viljað sjá nýtast
meira og það er dapurt til þess að
hugsa að loksins þegar þú gast um
frjálst höfuð strokið til að sinna
sjálfri þér og hugðarefnunum þá bil-
aði heilsan.
Þú gafst þeim sem voru í kringum
þig allt þitt líf. Hafðu hjartans þökk.
Guðmundur Sigurðsson.
Þá er komið að því að kveðja,
elsku amma. Ég fór að reikna það út
hvað þú hefðir verið gömul þegar ég
fæddist. Þú varst tíu árum eldri en
ég er í dag. Mér fannst þú alltaf vera
svo mikil alvörukona en ég hef það á
tilfinningunni að ég sé bara stelpa í
þeim samanburði. Þú varst þá búin
að eignast tíu börn og ýmsu vön.
Eins og stórt og sterkt skip sem
klýfur ölduna og ver áhöfnina í
hvaða veðri sem er, þannig varst þú.
Auðvitað þykir mér vænt um þig
og auðvitað mun ég sakna þín mikið
en það er svo miklu meira en það.
Hluti af þér er í mér. Saga þín er
löng en samt svo stutt. Aðeins eitt líf
en á því lífsskeiði gerðist svo margt.
Á því tímaskeiði var saga íslensku
þjóðarinnar viðburðarík og þróunin
ör. Það sem þú lifðir í bernsku er nú
skráð í sögubækur og sýnt á söfnum.
Við afkomendur þínir erum svo
langt frá þér í lífsstíl en samt svo ná-
lægt þér í anda. Partur af þér lifir
með okkur, þannig heldur þú áfram
að vera til að eilífu.
Minningarbrot frá Laugarásveg-
inum. Þau eru að stríða mér þessa
dagana af skiljanlegum ástæðum. Þú
með dætrum þínum í svefnherberg-
inu að strauja. Þið að teygja þvottinn
hlæjandi á göngunum. Stóra viðar-
borðið í borðstofunni og fullt af fólki.
Allir talandi hver í kapp við annan.
Þú gafst mér lunda að borða í fyrsta
skipti á ævinni og mér fannst það
besta sem ég hafði smakkað og
mamma varð að stoppa mig af.
Amma og brauðsúpa með rjóma,
sú besta í heimi. Amma og síamskis-
an Mósa sem elti ömmu við hvert fót-
múl og vildi við engan tala nema
hana. Svartir æstir kettlingahnoðrar
á hlaupum sem skelfdu mig en amma
sýndi mér hvernig maður talar við
ketti. Jól í stóru húsi og allt er upp-
ljómað. Amma segir að ég megi taka
á móti jólasveininum, honum Kerta-
sníki. Við undirbúum saman stóran
bakka með fullt af kertum sem við
límum eitt af öðru. Þetta var ein af
mínum fyrstu mikilvægu stundum í
lífinu. Hjartað barðist ótt og títt og
amma ýtti mér varlega í átt að jóla-
sveininum til þess að færa honum
gjöfina. Amma með gleraugun á nef-
inu að hekla litríkt rúmteppi. Amma
úti í garði í lundinum á bak við húsið
í sólbaði með okkur. Fallegt bros á
útiteknu andlitinu. Amma kitlaði
mig og ég hló upp í sólina. Amma að
elda ofan í skara af fólki, hugsandi á
svip. Amma í jeppa, sitjandi í fram-
sætinu og við barnabörnin flissandi
og blaðrandi aftur í. Á Laugarvatni
að kenna mér borgarbarninu að
drekka sveitamjólk.
Svo voru það alvöru stundirnar
þar sem þú sagðir mér frá Vest-
mannaeyjum. Hvernig þú hafðir það
sem lítil stelpa. Frá stóra fjölskyldu-
húsinu Hóli þar sem bjuggu margar
kynslóðir saman. Langafi var prest-
ur og langamma var ákveðin og glað-
lynd kona. Frændur mínir sem virt-
ust vera hálfgerðir ævintýrakarlar
höfðu verið ljósmyndarar og ferðast
út um allt. Mér fannst það strax