Morgunblaðið - 20.09.2000, Blaðsíða 36

MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
iL
+ Guðjón Sigurður
Jónatansson
fæddist í Ólafsvfk
hinn 29. október
1920. Hann lést á
hjartadeild Land-
spítala - háskóla-
sjúkrahúss í Foss-
vogi 10. september
^—síöastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Jónatan
Jónatansson sjómað-
ur, f. 4.8. 1876 að
Hellu í Bervík á Snæ-
fellsnesi, d. 19.10.
1933 og Sigríður
Guðrún Rósmunds-
dóttir, f. 24.4. 1884 í Ólafsvík, d.
7.7. 1974. Þau giftust 25.10. 1913.
Systkini Guðjón eru Rósbjörg,
f.20.5. 1908 í Ólafsvík; Elín Sigur-
borg, f. 10.11. 1914; Jóhann Guð-
mundur, f. 14.10. 1923; Grímólfur
Jónatansson, lést er hann var á
þriðja ári.
Guðjón kvæntist Báru Vest-
mann.eftirlifandi eiginkonu sinni,
3. júlí 1952. Bára fæddist 31.12.
■*** 1933 á Fáskrúðsfirði. Foreldrar
hennar voru, Ottó Vestmann og
Valborg Tryggvadóttir frá Fá-
skrúðsfirði.
Börn Guðjóns og Báru eru: 1)
Jónatan, f. 9.7. 1953, vélvirkja-
meistari. Hann var kvæntur Ástu
Nú þegar komið er að kveðjustund
reikar hugur minn aftur í tímann,
þegar ég aðeins 14 ára kom inn á
heimili ykkar Báru, eflaust hafið þið
^íkki verið ánægð, að við Jonni skyld-
um byrja svona ung að vera saman,
en aldrei fann ég fyrir því að ég væri
óvelkomin á heimilið, mér var strax
tekið sem einu af ykkar bömum. Þar
sem ég missti foreldra mína mjög
ung tók ég í útrétta hönd ykkar.
Lánsöm vorum við Jonni að geta
eignast okkar fyrsta þak yfir höfuðið
undir sama þaki og þið Bára.
Bömin okkar hafa heldur betur
notið góðs af því. Eg man, eftir að
María Bára fæddist, þegar þú komst
upp og fékkst hana aðeins lánaða
niður, eins þegar nafni þinn kom í
heiminn, lítill og hrár, þá kallaðir þú
hann litla vasaköttinn þinn, því hann
passaði alveg í vasann á gallanum
þínum.
^ Tjaldferðirnar í Skorradalinn
gleymast ekki, þar sem þú notaðir
stóran part dagsins í að tína sprek
með krökkunum til að kveikja varð-
eld um kvöldið.
í einni ferðinni, þegar búið var að
kveikja varðeldinn, hvarfst þú inn í
skóg, og að smá tíma liðnum kom
lækurinn logandi niður hlíðina. Þetta
vakti mikla hrifningu, bæði hjá litlu
krökkunum og líka hjá okkur stóm
krökkunum, því öll voram við krakk-
arnir þínir. Þú varst alltaf til í smá
prakkarastrik, því strákurinn í þér
hvarf aldrei.
Það var sama hvaða verk þurfti að
vinna, alltaf varst þú boðinn og búinn
. að rétta hjálparhönd, og ófá vora þau
'•‘smiðshöggin þín við húsbyggingu
okkar, því þúsundþjalasmiður
varstu.
Ekki gleymi ég heldur glottinu
sem ég fékk þegar ég fór sem oftar á
bílnum í búðina. Bíllinn bilaði á leið
' til baka, og ég hringdi heim og sagði
að bíllinn hökti bara áfram. Eftir lýs-
l ingum mínum að dæma var eitthvað
mikið að bflnum. Þið feðgar komuð
báðir og opnuðuð húddið en sáuð
ekkert. Þú settist inn í bílinn og tókst
handbremsuna af.
Já, minningarnar era margar, t.d.
_/erðimar í Gróttu sem við fengum að
í'ara með þér, til að fylgjast með
varpinu. Það var svo skrítið að æðar-
kollumar þekktu þig, þær hreyfðu
sig ekki þótt þú lyftir þeim upp til að
telja eggin.
Ekki gleymi ég heldur ferðunum
út að Bakkatjöm, að sjá þegar álft-
imar komu syndandi, um leið og þær
jptóu bflinn þinn. Mér fannst þetta
ótrúlegt og reyndi daginn eftir að
Björg Kristjónsdóttur
ritara, f. 23.3. 1952,
þau slitu samvistum.
Börn þeirra eru María
Bára, f. 26.7. 1971 og
Guðjón Sigurður, f.
6.7. 1977. Sambýlis-
maður Maríu er Krist-
ján Finnbogason og
eiga þau tvö börn Arn-
ar Daníel og Kristínu
Ástu. 2) Ottó Yest-
mann, f. 17.8. 1958,
tölvufræðingur. Eig-
inkona hans er Elín
Karólína Kolbeins,
framkvæmdasljóri, f.
20.2. 1959. Börn þeirra eu Erna
Kristín, f. 23.11. 1985 og Andrea
Lilja, f. 15.5.1991. 3) Valborg Guð-
rún, f. 30.8. 1963, verslunarkona,
eiginmaður hennar er Willem
Cornelis Verhaul, f. 7. 11. 1963 í
Rotterdam í Hollandi. Böm þeirra
eru Ásta Berglind, f.23.3. 1990,
Snæbjöm, f. 15.7. 1993 og Magnús
Valur, 9.9.1996.4) Guðjón Sigurð-
ur, slökkviliðsmaður, f. 10.3.1969.
Kona hans er Hrefna Þórðardóttir
sjúkraþjálfari, f. 13.3. 1970. Sonur
þeirra er Bjarki Fjalar, f. 16.7.
1999.
Guðjón Jónatansson fluttist á
Seltjamarnes árið 1942 og bjó þar
til æviloka. Fyrstu starfsár Guð-
fara á mínum bfl til að gefa þeim.
Þær litu ekki við mér þótt ég reyndi
að kalla „bra bra“ og ota að þeim
brauði.
Já, Gaui minn, svona laðaðir þú að
þér bæði fugla og fólk.
Elsku Gaui minn, mig langar að
kveðja þig og óska þér góðrar ferðar
með þessum ljóðlínum um leið og ég
þakka þér fyrir liðnar stundir.
Farþúífriði
Friður Guðs þig blessi
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Ásta.
Þá er elskulegur afi okkar látinn.
Besti afi í öllum heiminum hefur yf-
irgefið okkur, en alveg eram við viss
um að hann hefur tekið að sér öll
börnin hinum megin og sýnir þeim
fuglana og segir þeim sögur og ævin-
týr.
Afi var sá göfúgasti maður sem
uppi hefur verið. Hann helgaði sig
fuglalífinu á Seltjarnarnesi og sá um
að enginn kæmi nálægt Gróttu á
meðan varptíminn stóð yfir, oft feng-
um við bömin að fara með. Þær era
ófáar ferðirnar sem við fóram með
honum í Gróttu og Suðurnes til að
skoða og fóðra fuglana. Æðarkoll-
urnar þekktu hann og þeim var sama
þótt hann tæki þær upp og athugaði
með eggin eða skoðaði ungana, jafn-
vel kríumar vora hættar að reyna að
gogga í hann. Afi gleymdi aldrei
smáfuglunum á veturna og þegar við
komum í heimsókn til hans var garð-
urinn fullur af fuglum sem vora að
næra sig.
Okkur er minnisstætt þegar við
fórum með afa eitt sinn út í Suðumes
að skoða kríurnar, við stóðum þétt
upp við hann svo að kríumar næðu
okkur ekki, við gengum um og skoð-
um eggin og ungana sem vora að
brjótast úr eggjunum, þegar ein
krían stakk sér í höfuðið á afa og
steinrotaðist. Afi stóð með blæðandi
höfuðsár en hafði nú ekki áhyggjur
af því, heldur var það veslings krían
sem rankaði við sér eftir smástund
og var fljót að forða sér.
Afi brallaði margt með okkur þeg-
ar við voram yngri, við fóram alltaf í
félagsheimilið á hveijum sunnudegi í
jóns voru við landbúnaðar- og
sjómannsstörf. Árið 1939 lauk
haim vélsljórnamámi hjá Fiskifé-
lagi íslands og vann við vélsfjórn.
Árið 1949 lauk hann námi sem
vélvirkjameistari og starfaði hjá
Vélsmiðjunni Jötni um skeið. Hann
hóf störf hjá Landleiðum og síðan
Norðurleiðum og vann þar til 1968
en þá réðst hann til Seltjarnames-
hrepps en þar starfaði hann og hjá
Seltjarnamesbæ, eftir að hreppur-
inn varð bæjarfélag, til starfsloka
er hann var 73 ára að aldri. Hann
var einnig eftirlitsmaður frið-
landsins í Gróttu í hartnær 30 ár,
fyrst af eigin fmmkvæði og síðar á
vegum Náttúruverndarráðs og
Seltjarnarnessbæjar. Þar gat hann
sinnt sínu aðaláhugamáli sem var
fuglavernd. Guðjón tók virkan
þátt í félagsmálum, var meðal ann-
ars stofnfélagi Rotaryklúbbs Sel-
tjamarness og var heiðursfélagi í
klúbbnum og handhafi Paul Harris
orðu Rotary International. Hann
var formaður Leikfélags Seltjam-
arness og lék í nokkrum leikverk-
um sem leikfélagið setti upp. Guð-
jón tók virkan þátt í störfum
Björgunarsveitarinnar Alberts og
slysavarnadeildarinnar Bjarna
Pálssonar og var einn af aðal-
hvatamönnum að unglingastarfi
björgunarsveitanna. Hann starfaði
að málefnum Slysavarnafélags Is-
lands og sá í nokkur ár um happ-
drætti félagsins. Hlaut hann gull-
merki félagsins fyrir störf sín að
slysavamamálum. Hann var val-
inn Seltimingur ársins 1998.
Utför Guðjón Jónatanssonar fer
fram frá Seltjarnameskirkju í dag
og hefst athöfnin klukkan 15.
barnaguðsþjónustu og á eftir var
farið í búðina og keypt örlítið nammi
sem var borðað rétt fyrir hádegis-
matinn hjá ömmu. Afi Gaui gekk
lengi undir nafninu „prins-póló-afi“
og flest börn á Seltjarnarnesi þekkja
til afa Gauja, alltaf voram við jafn
stolt og ánægð þegar við gátum sagt
öllum að hann væri alvöra afi okkar.
Allar ferðirnar í Skorradalinn era
sem ævintýr í okkar æsku. Alltaf
fann afi eitthvað fyrir okkur börnin
að gera og skemmti hann sér bama
mest með okkur í stíflugerð, við að
safna spreki í varðeldinn eða að
kenna okkur að tálga. Afi átti alltaf
sögur fyrir okkur bömin og allar
vora þær jafn skemmtilegar.
Síðustu dagana höfum við mikið
hugsað um orð spámannsins Kahlil
Gibran: „Þegar þú ert sorgmæddur,
skoðaðu þá aftur huga þinn, og þú
munt sjá, að þú grætur vegna þess,
sem var gleði þín.“ Þessi orð er mjög
gott að styðja sig við í sorginni.
Elsku afi okkar, takk fyrir allt
sem þú gerðir fyrir okkur og takk
fyrir allar minningarnar sem við
geymum í hjarta okkar. Hvfl í friði.
María Bára og Guðjón
Sigurður.
Eitthvaðerþað
sem engin hugsun rúmar
endrýpurþéráauga
sem dögg - þegar húmar.
(Hannes Pét)
Það er komið kvöld í lífi góðs vinar
allt frá bamæsku.
Fyrsta minning mín um Gauja
Jónatans er einmitt tengd minni bar-
næsku. Ég er líklega á þriðja ári úti á
bamaþúfu að tína kvarnir sem vora
til komnar vegna þurrkunar á þorsk-
hausum. Ég er á algjöra bannsvæði
en stór og sterk hönd leiðir mig.
Þetta er höndin hans Gauja, ég er ör-
ugg-
Næst man ég öskrandi byl, hann
og Maggi Ólafs era að fara í fjárhús-
in. Það er engu tauti við mig kom-
andi annað en að fara með. Þá setja
þeir mig í poka og bera mig á bakinu
í fjárhúsin og heim aftur við mikla
kátínu stelpuhnátunnar.
Einnig man ég eftir er þeir leiddu
mig vaðandi upp í mitti yfir tjarnirn-
ar.
Svo hverfur Gaui sjónum okkar,
rekur þó inn nefið er hann á leið hjá
eins og gengur en við mikinn fögnuð
fjölskyldu minnar.
Arin líða, ég fullorðnast og ég flyt
að heiman, á Seltjarnarnes. Þá kynn-
ist ég konu Gauja, henni Bára, í fé-
lagastússi og nú endurnýjast okkar
kynni. Hann hafði gaman af að kalla
mig bleiubarnið sitt en það hafði ég
víst verið.
Enn styrkjast böndin er Arni son-
ur minn og Guðjón sonur Gauja
verða miklir vinir. Þeir baukuðu
margt saman.
Enn era örlagadísirnar að verki
þegar Elín dóttir mín og Ottó sonur
Gauja fella hugi saman og ganga í
hið farsælasta hjónaband. Nú áttum
við saman tvær dóttur- og sonardæt-
ur. Það má með sanni segja að
tenglsin milli fjölskyldu minnar og
Guðjóns spanni fimm kynslóðir.
Það er ekki fyrr en löngu eftir að
þau Elín og Ottó ganga í hjónaband
að Gaui segir mér frá ástæðum þess
að fundum okkar bar saman.
Hann missti föður sinn ungur og
daginn eftir jarðaförina var komið til
ekkjunnar og eini búsmalinn, Vz kú,
sótt upp í skuld hjá kaupmanni. Nú
átti strákur um fermingu að sjá um
sig sjálfur sem hann reyndi að gjöra.
Hann kom sem gestur á heimili mitt
og ekki leist henni ömmu minni
meira en svo á ástandið á unglingn-
um og tók hann upp á sína arma.
Hún Elín amma mín og Kolbeinn
afi minn vora þein-ar gerðar að eiga
stórt hjarta. Þegar þetta var bjuggu
þau félagsbúi við foreldra mína,
Karólínu og Kristin.
Nú skyldi ég hvers vegna hann
Gaui talaði alltaf um ömmu mína og
mömmu með sérstökum blæ, því
hann sagði að hann hefði bæði verið
svangur og kaldur þegar hann rak á
fjörur á æskuheimili mínu undir
Jökli að Eyri á Arnarstapa.
Þetta vora kjör sem svo margur
mátti sætta sig við á fyrri hluta síð-
ustu aldar. Maður gæti ætlað að
óharnaður unglingur yrði bitur og
kaldur eða „harður nagli“ eins og
sagt er í dag. En það var öðra nær
hann var hinn mesti ljúflingur, bam-
góður með afbrigðum enda kallaður
Afi á Meló af mörgum bömum.
Hann talaði aldrei með kala um
nokkurn mann nema kaupmanninn
sem leiddi kúna í burtu. Þá var hann
særður sári sem aldrei greri, aðeins
hélaði yfir.
Við hjónin höfum átt marga glaða
og góða stund með þeim Bára og
Gauja, ferðir á æskustöðvamar og
dvölin í sumarhúsinu. Og nú í sumar
áttum við góða og glaða stund saman
í yndislegu veðri sem við nutum öll
mjög. Og nokkram dögum eftir
heimkomu úr sumarferð voru kraft-
ar.á þrotum.
Það er gott að ylja sér við slíkar
minningar er aldrei hefur borið
skugga á.
Eg veit að hann Gaui á góða heim-
komu en þar standa vinir í varpa sem
eiga von á „gesti“.
Ég vil fyrir hönd okkar hjóna og
barna votta þér, Bára mín, og ykkur
aðstandendum öllum innilegar sam-
úðarkveðjur. Og ég á þá ósk ykkur
afkomendum til handa að þið megið í
flestu líkjast honum afa á Meló.
Kæri vinur hafðu þökk fyrir allt og
allt og sérstök kveðja til þín kæri
vinur:
Hann vinnur myrkranna á milli.
Hann mótar glóandi stáL
Það lítur hans vilja og valdi,
hans volduga þögla stál.
Sú hönd vinnur heilagan starfa,
sú hugsun er máttug og sterk,
sem meitlar og mótar stálið,
sinn manndóm - sín kraftaverk.
(DavíðStef.)
Þín gamla vinkona,
Ema.
Guðjón Jónatansson bar sögu sína
í svipmiklu andlitinu. Rúnum ristur
af erfiði daganna, hendurnar hrjúfar
og miklar, skrokkurinn stæltur, en
augun skær - út um þann glugga sál-
arinnar skein heiðríkja, góðvild og
gleði manns sem unni sköpunarverk-
inu jafnt í mikilfengleik sínum sem
því smæsta.
Það hefur verið þyngra en táram
taki dreng á fermingaraldri að missa
föður sinn og þurfa í kjölfarið að yfir-
gefa hlýju og öryggi fjölskyldunnar,
nauðugur en sumpart viljugur, og
halda út í óvissuna með tvær hendur
tómar.
Nauðugur þar sem eftir fráfall
heimilisföðurins vora fjölskyldunni
allar bjargir bannaðar í fátækt og
úrræðaleysi kreppuáranna. Viljugur
þar sem hann vildi ráða sinni framtíð
sjálfur þar sem fyrir lá að fjölskyld-
unni yrði tvístrað. Brannið hefur
móðurhjartað þegar sonurinn
kvaddi - og lagðist út.
I veganesti fékk Guðjón hvorki
nesti né nýja skó en ótakmarkaða
sjálfsbjargarviðleitni herta af erfiðri
lífsbaráttu, fyrirbænir og góðar ósk-
ir. Hann var líka vel af Guði gerður,
hagur til munns og handa strax á
unga aldri, þannig að hann lét sér
fátt fyrir brjósti brenna.
Drengurinn yfirgaf heimahagana í
Olafsvík, hélt yfir Snæfellsnesið og
snapaði sér íhlaupastörf í nágrenni
við Stapa og Hellna. Hann fann sér
athvarf í helli og hafðist þar við sum-
arlangt. Ekkert lét hann uppi um að-
stæður sínar, hvorki við húsbændur
né hjú. Þegar kvöldi hallaði hélt
hann sína leið, ekki heim í móður-
hlýjuna, eins og fólk hélt, heldur í
hellisskútann sinn Alltaf gætti hann
þess að menn hefðu ekki spurnir af
híbýlum hans og huldu höfði hélt
hann í náttstað, eins og útilegumað-
ur í mannheimum.
Enginn er lengur til frásagnar um
myrkur næturinnar í hráslagalegum
skútanum, hvað fór í gegnum barns-
hugann einn og yfirgefinn í vondum
heimi.
Mér segir samt svo hugur um að
æðraleysið hafi verið algjört. í dag-
renningu hefur drengurinn farið á
stjá, svangur, kaldur og kannski van-
svefta, en staðráðinn í að brosa mót
heiminum og sigrast á þeim þrautum
sem á hann vora lagðar. Og það gerði
hann með reisn allt sitt líf.
Félagsskap hafði hann af selum í
fjöranni sem brátt urðu hans bestu
vinir, raunveralegir vinir sem sótt-
ust eftir samneyti við drenginn. Við
þá hefur hann getað rætt raunir sín-
ar. Það var ekki pláss fyrir hann 1
veröld manna en dýrin skilja á sinn
hátt. Og hann var sömuleiðis í návígi
við kríuna en þau kynni áttu eftir að-
magnast síðar. Þarna lærði hann
tungumál dýranna og gat hænt þau
að sér og hélt við þeirri list alla tíð.
Þar kom þó að sást til stráks á leið
í hellinn og gott fólk í sveitinni kom
honum til hjálpar, bæði á Eyri á Arn-
arstapa og séra Kjartan á Hellnum,
sem tók hann inn á heimili sitt. Þar
naut hann góðs atlætis en þurfti að
vinna fyrir sér hörðum höndum eins
og títt var í þá daga. Hugur hans
hneigðist til sjómennsku og hana
stundaði hann á unglingsárunum.
Árið 1939 fékk hann vélstjórarétt-
indi og í kjölfarið kom prestur Guð-
jóni í vélvirkjanám hjá Jötni í
Reykjavík. Hann var ævinlega þakk-
látur þessu góða fólki.
Barnið hlaut að mótast af þessari
reynslu til lífstíðar. Og það sýnir úr
hverju Guðjón var gerður að hann
skaddaðist ekki af henni. Beiskja og
biturð út í heiminn var honum fjar-
stæð, hann varð hvorki harður í sam-
skiptum né kaldur í sinni þótt
þroskasaga hans hafi verið meitluð í
harðan stein hellisveggjanna. Þvert
á móti varð hún efniviður í glaðsinna
einstakling sem æðraðist. aldrei,
mátti ekkert aumt sjá og lagði alls
staðar hönd á plóg þar sem hann gat
komið öðram til hjálpar.
En menn mótast einnig af mökum
sínum. Eiginkona Guðjóns til 48 ára,
Bára Vestmann, slípaði demantinn
sem henni áskotnaðist og stjómaði
stóra heimili af hlýju og alúð. Bjó
hún þeim hjónum notalegt athvarf á
Seltjarnarnesi þar sem þau komu
sér fyrir í upphafi búskapar síns.
Þannig veitti Bára manni sínum aft-
ur það öryggi og þá hlýju sem hann
ungur fór á mis við. Hennar þáttur
er stór í lífsbók Guðjóns.
Lengi starfaði Guðjón hjá Norður-
leið og Landleiðum en síðustu ára-
tugina í áhaldahúsi Seltjarnarness.
Hagur var hann með afbrigðum,
verkfærin léku í höndum hans og
ekkert var svo lasið að hann gæti
ekki gert það sem nýtt.
Landsmenn nutu góðs af þessu
um tíma þegar hann var til taks í út-
varpinu og hlustendur gátu leitað
ráða hjá honum um hvaðeina, ekki
síst bflana sína.
Mesta ánægju hafði Guðjón þó af
fuglunum sínum. Áratugum saman
hélt hann verndarhendi yfir varpinu
GUÐJON
SIGURÐUR
JÓNA TANSSON
Margs er að minnast
margterhéraðþakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð,