Morgunblaðið - 25.10.2000, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 2000 37
Uppgjör slysabóta
og örorkulífeyrir
GUÐMUNDUR
Ingi Kristinsson skrif-
ar grein í Morgunblað-
ið 11. október sl. þar
sem hann gagnrýnir
Vátryggingafélag Is-
lands fyrir uppgjör á
tjónabótum vegna um-
ferðarslyss. Gagnrýni
hans beinist annars
vegai- að meðferð
gi-eiðslna frá Trygging-
astofnun ríkisins og
hins vegar að uppgjöri
vaxta. Þótt félagið fjalh
almennt ekki um mál-
efni einstakra við-
skiptavina á opinberum
vettvangi, þykir nauð-
synlegt að koma eftirfarandi á fram-
færi.
Guðmundur Ingi Kristinsson slas-
aðist í umferðaróhappi 4. nóvember
1993. Hann var í rétti eins og sagt er,
og var sú bifreið er tjóninu olli,
tryggð hjá Tryggingafélaginu
Skandia. Öll meðferð málsins var
framan af í höndum Skandia, en frá
1. janúar 1997 var rekstur Skandia
sameinaður rekstri Vátryggingafé-
lags íslands hf., og hefur því af-
greiðsla málsins verið á vegum VIS
eftir það.
Slysið leiddi til þess að Guðmund-
ur varð óvinnufær. Fékk hann því
greiðslur frá félaginu til þess að
mæta því tekjutjóni sem hann varð
fyrir. Einnig fékk hann greiðslur frá
Tryggingastofnun ríkisins. í upphafi
var tjónið gert upp á grundvelli nið-
urstöðu Örorkunefndar um afleið-
ingar slyssins. Lögmaður Guðmund-
ar gerði fyrirvara við uppgjörið og
dómkvaddi matsmenn til að endur-
meta afleiðingar slyssins. Niður-
staða þeirra lá fyrir í ágúst 1999 þar
sem þeir mátu tímalengd tímabund-
innar óvinnufærni lengri en gert var
í fyrra mati eða allt fram til 20. apríl
1998 en eftir þann tíma var metin
varanleg örorka. Endanlegt loka-
uppgjör tjónsins fór síðan fram í
september 1999 og byggðist alfarið á
Eggert Á.
Sverrisson
niðurstöðu hinna dóm-
kvöddu matsmanna.
Stærsti hluti upp-
gjörs vegna slysatjóns
Guðmundar er örorku-
bætur en hluti af upp-
gjöri til Guðmundar
Inga í september 1999
var greiðsla fyrir tlih#
bundið tekjutjón íyrir
tímabilið frá fyrra upp-
gjörstíma til 20. aprfl
1998. í 2. mgr. 2 gr.
skaðabótalaga nr. 50/
1993 segir „Frá skaða-
bótum skal draga laun í
veikinda- eða slysafor-
föllum, dagpeninga og
aðrar bætur frá opin-
berum tryggingum fyrir tímabundið
atvinnutjón og vátryggingabætur
þegar greiðsla vátryggingafélags er
raunveruleg skaðabót, svo og sam-
bærilegar greiðslur sem tjónþoli fær
vegna þess að hann er ekki full-
vinnufær."
Tryggingar
Endanlegt lokauppgjör
tjónsins, segir Eggert
Á. Sverrisson, byggðist
alfarið á niðurstöðu
hinna dómkvöddu
matsmanna.
Samkvæmt þessu ber að draga frá
bótum fyrir tímabundið atvinnutjón
þær greiðslur sem tjónþoli fær og
ætlað er að koma í stað launa-
greiðslna. Það skiptir því ekki máli
hvort greiðslur frá Tryggingastofn-
un ríkisins heita dagpeningar, ör-
orkulífeyrir eða tekjutrygging, ef
þeim er ætlað að koma í stað launa
sem tjónþoli er ekki sjálfur fær um
að afla vegna þess að hann er ekki
fullvinnufær.
Guðmundur bendir réttilega á, að í
uppgjörsgögnum tjónsins er talað
um dagpeninga í þessum frádráttar-
lið, þó að hér sé ekki eingöngu um
dagpeninga að ræða heldur fleiri
greiðslur sem hann fékk frá Trygg-
ingastofnun ríkisins á þeim tíma
samkvæmt upplýsingum úr skatt-
framtölum. Þetta eru mistök sem
gerast í frágangi uppgjörsins en þau
mistök má að hluta til rekja til þess
að í kröfubréfi lögmanns Guðmund-
ar, sem liggur til grundvallar bóta-
uppgjörinu, er þessi greiðsla frá
Tryggingastofnun kölluð dagpening-
ar. Það brejtir þó ekki eðli málsins
og er í samræmi við vitund og skoðun
lögmanns Guðmundar enda miðar
hann í kröfubréfi sínu til trygginga-
félagsins við sömu frádráttarfjárhæð
við uppgjör hins tímabundna tekju-
tjóns og tryggingafélagið.
Greiðslur, sem Guðmundur kann
að hafa fengið frá Tryggingastofnun
eftir 20. apríl 1998, koma hinsvegar
ekki til frádráttar í þessu tjónsupp-
gjöri.
Skaðabótalög kveða skýrt á um
það hvernig skuli reikna út vexti við
tjónsuppgjör en samkvæmt 16. gr.
laga nr. 50/1993 ber að reikna fulla
vexti á bætur fyrir þjáningar, varan-
legan miska og örorku frá slysdegi til
uppgjörsdags. Þessir vextir eru
verðtryggðir, þ.e.a.s. fjárhæðir sem
eru viðmiðunarþáttur tjónaupp-
gjörsins eru verðtryggðar írá slys-
degi til uppgjörsdags og síðan eru
reiknaðir vextir og vaxtavextir ofan
á þá fjárhæð.
Vátryggingafélagi íslands þykir
leitt að standa í blaðaskrifum vegna
uppgjörs á einstökum tjónum en tel-
ur, að gefnu tilefni, nauðsynlegt að
fram komi helstu atriði þess hvemig
staðið var að þessum hluta uppgjörs
við Guðmund Inga. Einnig skal tekið
fram að uppgjörið var gert í fullu
samráði við lögmann Guðmundar
Inga á sínum tíma.
Höfundur er framk væm das tj óri
einstaklingstrygginga VÍS.
Tíbrá - hvað er það?
ÞAÐ ER mál manna
að aldrei hafi tónlist-
arlífið staðið með jafn
miklum blóma hér á
Fróni og nú um stund-
ir. Má færa fyrir því
margvísleg rök. Fjöldi
og framboð tónleika af
öllu tagi er slíkt að erf-
itt er að fylgjast með
því öllu. Sífellt bætast í
hóp okkar vel mennt-
aðir, hæfileikaríkir
söngvarar og hljóð-
færaleikarar og enn
sem fyrr koma til okk-
ar tónlistarmenn utan
úr hinum stóra heimi
og flytja okkur perlur
tónbókmenntanna. Vandi hins al-
menna tónlistarunnanda er aðallega
í því fólginn að velja og hafna.
Eitt mesta framfaraspor til efl-
ingar tónlistinni hin síðari ár er
áreiðanlega tilkoma Tónlistarhúss
Kópavogs, sem nú hefur starfað í
tæp tvö ár og hefur þegar rækilega
haslað sér völl í menningarlífinu. I
fyrsta sinn er risið hérlendis glæsi-
legt, sérhannað, fullbúið tónlistar-
hús með rómuðum hljómburði þar
sem flytjendum jafnt sem áheyr-
endum ei-u búnar bestu aðstæður.
Bæjaryfii*völd í Kópavogi eiga
vissulega hrós skilið fyr'v framtakið.
I haust barst mér í nendu’ "etr-
ardagskrá Salarins og ber þar hæst
tónleikaröðina Tíbrá, sem Kópavog-
ur stendui- að. Þar kennir margra
grasa og er vel þess virði að fagur-
kerar kanni þann akur gaumgæfi-
lega. Undirritaður brá sér einmitt á
Tíbrártónleika sunnudaginn 15. okt.
sl. og hlýddi á Tékkana Ivan Zenaty
fiðluleikara og Jaromir
Klipac píanóleikara
flytja okkur verk eftir
þá Brahms, César
Franck og Beethoven.
Er skemmst frá því að
segja að leikur þeirra
hreif mig svo að ég get
varla orða bundist og
því hripa ég niður
þessar línur.
Þessir tónlistar-
menn, með allan kúltúr
Mið-Evrópu á bakinu,
túlkuðu verk meistar-
anna af slíku næmi,
Egill dýpt, skilningi og
Friðleifsson næstum óaðfinnanleg-
um samleik, að fágætt
er. Þegar best lét gleymdi maður
stund og stað en hlustaði í upphaf-
inni hrifningu. Það vakti hins vegar
athygli mína að fremur fátt var í
salnum, en það er verst fyrir þá sem
ekki mættu. Ég vildi því hvetja alla
unnendur fagurtónlistar að kynna
sér Tíbrár-tónleikaröðina því þar er
marga gersemina að fínna.
Tónlist
Unnendur fagurtón-
listar, segir Egill Frið-
leifsson, hvet ég til
að kynna sér Tíbrár-
tónleikaröðina.
Um margra áratuga skeið hélt
Tónlistarfélagið í Reykjavík uppi
gagnmerku menningarstarfi með
reglulegu tónleikahaldi sem nú hef-
ur því miður lagst af. Þess sakna
margir, þar á meðal undirritaður.
En ég fæ ekki betur séð en Tíbrá sé
að taka merkið upp, þótt í breyttri
mynd sé, og er það vel. Um leið og
ég þakka dýrmætar stundir í Saln-
um óska ég þess að þar megi dafna
öflugt tónlistarlíf og með því gera
tilveruna bjartari og betri.
Höfundur er söngstjóri.
Áskorun til Jón-
atans Þórðarsonar
NÚ langar nokkra
fjársterka ævintýra-
menn að setja upp
kvíaeldi í hafinu um-
hverfis Island. Land-
búnaðarráðherra
dregur seiminn í að
heimila þessum ævin-
týramönnum að drita
þessum kvíum um all-
ar jarðir í bili að
minnsta kosti. Hann
hefur heimilað til-
raunaeldi í Vogunum,
sem segir okkur, sem
lesum á milli línanna,
að nýtt laxeldisævin-
týri sé í uppsiglingu.
Allar rannsóknir
fiskeldismanna á náttúrunni og líf-
ríkinu eru á sömu lund, það verður
ekki sannað að laxeldi í sjó hafi nein
áhrif á náttúrulega laxfiskastofna.
Þetta eru rök allra fiskeldismanna
alls staðar í heiminum, og þetta er
rétt, þetta verður ekki sannað.
Ég var að veiða í ánni Dee í Skot-
landi í vor með manni sem hafði
hagnast ævintýralega á laxeldi.
Þetta er eldri maður sem er ást-
ríðufullur veiðimaður og kemur til
íslands á hverju sumri til veiða.
Þetta voru hans rök og það var al-
veg sama hvað ég rökræddi við
hann og benti á hvernig stofnar
Noregs og Skotlands hefðu hrunið
þá var þetta alltaf svarið: „Þú getur
ekki sannað að það sé fiskeldinu að
kenna,“ sem ég gat að sjálfsögðu
ekki. En svo bætti hann við: „Ég
vona að íslendingar beri gæfu til að
hefja ekki laxeldi í sjó.“ Þetta sagði
mér allt sem segja þurfti. Kallinn
langaði sem sagt að halda áfram að
koma til íslands að veiða.
Önnur rök þessara ævintýra-
manna eru að kvíarnar í dag séu
svo öruggar að þær geti ekki eyði-
lagst. Þetta er algert bull, meira að
segja rammgerðasta kví sem smíð-
uð hefur verið rifnaði undan óveðri í
Vestmannaeyjum, það er kví Keikó
gamla. Ef sú kví getur rifnað geta
allar kvíar rifnað. Það sem kallað er
örugg kví er kví sem aðeins 2-3%
fiska sleppa úr, sem þýðir að ef
áform laxeldismanna um 6.000.000
laxa á þremur árum ganga eftir
sleppa 120-160 þúsund laxar úr
kvíunum á þriggja ára tímabili eða
40-60 þúsund fiskar á ári, sem er
næstum eins og allur villti íslenski
laxastofninn. Eg ítreka að menn
eru að tala um norskan lax. Það er
rökrétt ályktun að þessir fiskar
myndu ganga í íslenskar laxveiðiár,
ekki synda þeir í kvína sína til að
hrygna, ég hef aldrei heyrt um
þannig laxa, nei þeir hrygna í fer-
skvatni. Það er engum blöðum um
það að fletta þvílíkur harmleikur
yrði þar á ferðinni. Það yrði endan-
legt rothögg fyrir íslenska laxast-
ofna. í Morgunblaðsviðtali 18.
ágúst og í Morgun-
blaðsgrein 4. október
leyfir Jónatan Þórðar-
son sér að gera lítið úr
skoðunum stangveiði-
manna og þeirra sem
eru á móti laxeldi og
hafa varað við hætt-
unni á sambúðinni við
laxeldið. Ólund og
hroki Jónatans er með
hreinum ólíkindum og
er á honum að skilja a/í
hann sé eini maðurinn
sem hafi vit á laxeldi.
Líffræðingurinn segir
að íslenskum laxast-
ofnum stafi engin
hætta af laxeldi. Þar
held ég að hann fari beinlínis með
rangt mál því það fáa sem hefur þó
verið sannað er að laxalúsin við eld-
iskvíar leggst á laxfiska sem fram-
Laxeldi
Þessir fískar myndu
ganga í íslenskar lax-
veiðiár, segir Hilmar .
Hansson, því ekki synda
þeir í kvína sína til að
hrygna.
hjá fara og nánast gengur frá þeim.
Lúsafaraldur hefur einmitt verið
eitt helsta vandamál nágranna okk-
ar Norðmanna og Skota.
Gylfi Pálsson hefur í skrifum sín-
um bent á hættuna á því að þar sem
miklum fjölda dýra er þjappað á lít.:
ið svæði eykst sjúkdómahættan
margfalt. Jónatani virðist vera ná-
kvæmlega sama um íslenska laxa-
stofninn, í það minnsta koma hvergi
fram nein merki um annað.
Guðni Ágústsson sagði í frægu
viðtali á dögunum: „Ég ætla ekki að
stuðla að því að rugla náttúruna."
Ég vona að hann standi við það og
taki fulla ábyrgð á þeim laxeldis-
leyfum sem hann kann að gefa út.
Ég vil hér með skora á Jónatan
Þórðarson að sanna það með rökum
að laxeldi skaði ekki villta laxa-
stofna, og ef hann getur það mun ég
og aðrir andstæðingar laxeldis við
íslandsstrendur ekki segja eitt ein-
asta orð um málið meira. Það er þó
tilfinning mín að hann geti það ektó'
og við séum að sigla inn í nýtt lax-
eldisævintýri hvað sem andstæð-
ingar laxeldis segja, því á íslandi er
það þannig að ef peningar og ís-
lensk náttúra eru lögð á vogarskál-
arnar velja menn peningana, það er
alveg ljóst.
Höfuttdur er varaformadur Lands-
sambands stangveiðifélaga.
—
Hilmar
Hansson
UM H£ LGINfl
STÓRSÝNING
Við sýnum
www.lexus.is
Opið laugardag kl. 12-16 og sunnudag kl. 13-16