Skírnir - 01.01.1880, Blaðsíða 136

136
DANMÖRK.
lopti, sem þeir áttu líka skiliS. þaS kom ys og þys i herbú?ir
«hægri mannan*) og hvorutveggju ljetu lengi ófriðlega, en þeim
laust þó ekki saman fyr enn «jólabækurnar« komu — eöa ný
skáldrit og kvæ?i, sem koma á prent og bóksalar bjóSa mönnum
í desember og um jólaleytiö — og meÖal þeirra rit eptir þá
Schandorph(« Unge Dage») og H. Drachmann («Ungdom i Digt
og Sang» og Lars «Kruse»). Foringi hægri manna var Ploug
og í hans blaöi byrjuöu áblaupin. Hann tók Scbandorph fyrst
fyrir, og byrjaði svo mál sitt: «Mönnum er kunnugt, aö bjer hjá
oss bafa nokkurir hinna yngri rithöfunda tekiö höndum saman
og gert einskonar fóstbræöralag — þeir kalla sig realista og
vilja svo greina sig frá enum eldri rithöfundum og skáldum, sem
sumpart eru látnir, sumpart enn á lífi, en þeir vilja einkenna
eptir oröinu rómantisme.» Nú sýnir Ploug, hver munurinn sje
í raun og veru, og hann er þá einkarlega í því fólginn, aö hinir
eldri bafa «staöiö á grundvelli kristindómsins, og álitiÖ
hann mannkyninu svo nauÖ synlegan, aö án hans eöa
fyrir utan grundvöll kristinnar trúar, gætu engar
framfarir átt sjer staÖ og engar hugsazt». Álit hinna
færu í gagnstæöa átt, þeir virtu vettugi kristna trú, lýstu þann
sannleik ógildan og einskisveröan, sem heföi staöiö i 1800 ára,
og kölluðu alla birting guðdómins og guðlegra sanninda, sem hún
er kennd í helgum fræðum, hjátrú eina og hjegiljur — og þetta
fram eptir götunum. Hins þaff ekki að geta, að Schandorph var
bjer fremstur í fiokki, og af svo fögrum formála geta menn ráðið,
hver dómur var á bók hans lagður. Minna mátti það ekki vera,
enn aö gera hann og hans bandamenn að guðníðingum til að
fæla menn frá ritum þeirra. Tilefnið mun hafa verið, að Schan-
dorph minnist á okurkarl, sem varð jústitsráð að nafnbót, fyrir
rausn við kirkjur eöa framlög til nýrra kirkna Ungi maðurinn,
sem kvæöið eöa kviðan («Unge Dage») er um gerð, leitar fjár-
*i Oröió "vinstri* var í vetur og er enn haft hjer líka um rithöfunda
nýja eða frjálsa flokksins, og eru þeir kallaöir «vinstri menn bók-
menntanna- (Det literære Venstre). Nafn hinna var þá og sjálf-
sagt og ljetu hvorutveggju sjer sæma.