Skírnir - 01.01.1901, Qupperneq 41

Búastríðið.
41
Kritzinger var heill heilsu og fær um að verja aig, kvaddi aér fjölda vitna
og sannaði, að það atferli, er hann var sakaður um, væri nákvæmlega það
sama sem Bretar hefði sjálfir í frammi. Dðmur féll eigi fyr en í April,
eftir að Búar höfðu handsamað Methuen lávarð og látið hann lausan.
Úrslitin urðu, að Kritzinger var alsýknaður með öllum atkvæðum, enda
sátu hér döminu brozkir foringjar, en ekki ástralskir.
Enn er þess að geta, að nokkiir brezkir foringjar urðu uppvisir að
því að hafa nokkrum sinnum skotið Búa, sem höfðu komið til herhúða
þeirra og gert orð á undan sér, að þeir kæmu til að gefast upp. Hðfðu
þeir borið fyrir við liðsmenn sína, að yfirherstjórnin hefði bannað að taka
nokkra Búa til fanga, það er með öðrum orðum: boðið að myrða hvern
mann varnarlausan, cr upp vildi gefaet. Einn foringi hafði beinlinis myrt
til fj&r Búa einn, sem gekk honum á vald og hann vissi að hafði pen-
inga á sér. Kitchener lávarður lét draga þessa foringja fyrir hérrétt;
vðru þeir dæmdir til dauða og skotnir. Allir voru þeir frá Ástralín.
Nú er aftur til hins að víkja, að í Janúarmánuði seint ritaði Hol-
landsstjðrn Bretastjóm, og skaut þvi til hennar, hvort bún vildi ekki
heimila sendimönnum Kriigers forseta að fara snður til Afríku á fund Búa-
foringjanna að vitja um, hvort þeir vildu eigi heimila stjðrn sinni (Kriiger
og Steyn) að semja um frið. Bretar svöruðu, að þeir viðurkendu ekki
neina „stjðrn" Búa, en Hollendingar hefðu ekki sýnt neitt umboð til að
semja í Búa nafni. Ef Búar vildu frið, yrðu foringjar þeirra í Afríku að
semja um það þ&r syðra við Kitohener lávarð.
Hvort sem það hefir nú staðið í nokkru sambandi við þessa mála-
leitun Hollendinga eða stafað af milligöngu þeirra, þá er hitt víst, að
Burger, sem forsetastörfum gegndi meðal Tran3vaalbúa í fjærvist Kriigers,
og æðsti ráðgjafi hans Reitz og þrír aðrir landar þeirra komu undir griða-
flaggi til Pretoria til að fá vitneskju um hjá Kitchener lávarði, hver
friðarkjör væru fáanleg af Breta hendi. Kitchener lávarður sýndi þeim
alla virðingu og viðhöfn. Dá er þeir höfðu átt tal við Kitchener lávarð,
kváðust þeir verða að halda suður til Oraníu til viðtals við Steyn, De
Wet og Dalarey. Kitchener lét veita þeim virðulega fylgd og fararbeina
suður. Eftir að þeir höfðu fundist, komu allir Búaforingarnir til mðts við
Kitchener Iávarð í Klerksdorp, og háðu hann að gera vopnahlé meðan
tilraun væri gerð til friðarsamninga, en því varð Kitchener að synja,
með því að enska stjórnin vildi eigi leyfa það. Dð varð vopnahlé að
miklu leyti, með þvi að Kitchener lávarður hét þeim þvi í_tðmi að láta