Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Blaðsíða 10

14
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
ina snertir, en þó lýsir sér í henni sami andi. Þar eru engin dýr, og rósirnar
miklu smærri, ganga þær allar út frá einskonar miðlegg og hríngast svo og
hríslast til beggja hliða upp eptir stoðinni með blöðum í býsönskum stíl,
og drekasporðablöðum í hálfheiðnum stíl."
Enda þótt Sigurður Guðmundsson telji „að lítið vanti ofan og neðan á
stoðirnar" trúi ég því gagnstæða. Séu þetta skreyttir dyrustafir á borð við
þá sem enn má finna dæmi um í norskum stafkirkjum, sem „a priori" eng-
in ástæða er til að efast um, þá verður að gera ráð fyrir a.m.k. sléttum fleti
neðst. (3. mynd) I annan stað er það sýnilegt að listrænan endahnút vantar
á báða stafi, bæði uppi og niðri. Hversu mikið á vantar er svo annað mál,
sem nú skal rætt. Ég hygg að auðveldara sé að átta sig á dýrastafnum. Til
þess þarf m.a. að leita samanburðar við skylda stafi og er ekki langt að
fara. Við hlið Laufásstafa í fornaldarsal hanga nefnilega aðrir þeim mjög
skyldir að skrautverki, komnir frá Mælifelli í Skagafirði. (6. mynd) Þetta sá
Sigurður Guðmundsson strax. Hann taldi m.a. mjög líklegt að sami maður
hefði báða gert. Lítum á formstef Mælifellsstafa. Snigilteinungur með ívafi
af ljóni og dreka annars vegar, en ljóni og hind hins vegar. Á öðrum þeirra
eru vafningasniglarnir með vissu fimm, sem í er brugðið dýrum, en engar
rósir eins og Sigurður Guðmundsson mundi kalla það. Aftur á móti eru
rósir í einni slyngjunni á hinum stafnum en einungis þrjú dýr. Á Mæli-
fellsstafi vantar bersýnilega á allar hliðar. Það sem líkt er með Mælifells-
stöfum og dýrastafnum frá Laufási er þá þetta:
1. Á þeim eru snigilteinungar með því lagi, sem kallað er „hlaupandi
hundur" á erlendum málum og í er ofið annars vegar dýrum og hins veg-
ar rósum eða blöðkum.
2. Dýrin eru neðan við rósirnar og skipa að því er virðist meira rúm.
Auk þess eru dýrasniglarnir flestir fimm, fæstir þrír.
3. Rósasniglarnir eru flestir tveir, fæstir einn. Á annan Mælifellsstafinn
vantar alveg rós.
Nú er dýrastafurinn frá Laufási töluvert slitinn neðst. Engu að síður
sést að teinungurinn hefur haldið áfram niður. Vottar fyrir klauf í honum
rétt ofan við neðri enda stafsins, samskonar og sést á fjórða snigli að neð-
an. Stelling halans á ljóninu þar er og svo til eins og á neðsta snigli. Það er
því nokkurn veginn víst að teinungurinn hefur verið lengri. Eins og áður
segir voru Ijónasniglarnir fimm á annarri Mælifellsstoðinni. Það er því
engin goðgá að ætla að neðan á Laufásstafinn vanti a.m.k. einn dýrasnigil.
Bersýnilegt er og að dýrasniglarnir, sem sjást, eru allir af sömu lengd,
deild getum við kallað þá stærð. Hún er u.þ.b. 50 cm milli þess, sem hali
sker teinung. Frá slíkum skurðpunkti neðst að neðri brún eru u.þ.b. 8 cm.
Niður að næsta skurðpunkti eru þá 42 cm. Þar endar vafningurinn tæpast.