Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Page 89

SJO A FYRIR AVE-VERS
93
Afar sennilegt er að átt sé við slíka bæn í heitbréfinu og kemur þá meðal
annars til álita þekkt Maríusekvensía eða bæn (Chevalier nr. 7021) um sjö
himneska fögnuði Maríu sem til er bæði í sænskri og danskri þýðingu og
afláti er í báðum tilvikum heitið fyrir lestur hennar, þótt vitaskuld sé
engin leiða að fullyrða um það með neinni vissu vegna þess hve margar
bænir hafa þetta sama upphaf.
I Önnu sögu og Maríu í Reykjahólabók frá um 1530-40 er frásögn af
munki sem María mey birtist til að útskýra fyrir honum sjö himneska
fögnuði sína:
I einn tíma var einn guðlegur munkur. Hann tók í venju sína að hann
heiðraði jungfrú Maríu hversdaglega með sjö fögnuðum með miklum
kærleika, og einkanlega lagði hann fyrir sig í sitt hjarta að minnast á þá
fögnuði er jungfrú María hafði þá sem hennar blessaði sonur hafði hana
með sér til himna með mikilli verðugheit. Eitt sinn þá birtist honum
jungfrú María og sagði til hans: „Þú hefur mikla áhyggju um mína fagn-
aði þá sem umliðnir eru. En þú leggur ekki neitt til þeirra óumræðilega
fagnaði sem eg er nú hafandi og brúkandi um aldur og ævi af mildleika
almáttugs guðs. En til að þú megir því gjör vita hverjir að þeir eru, þá
vil eg greina þér þá. Þann fyrsti fögnuður er eg nú hefi er sá að hann
yfirgengur fögnuð allra heilagra manna og engla. Annar fagnaður er sá
að eg er svo sem bjartur dagur sá sem sólin prýðir hjá dimmri nótt. Svo
fagna allir helgir minnar verðugheitar. Þriðji fögnuður er að allur himn-
eskur herskapur heiðra mig og vegsama svo sem vel verðugt er, rétt
svo sem eina móður hins hæsta konungs. Þann fjórða fögnuð er eg hefir
<er> að minn vilji er gjörsamlega orðinn undir eins og vilji heilagrar
þrenningar. Þann fimmti fögnuður er að fyrir alla þá sem mér þjóna þá
má eg fá laun eftir mínurn vilja. Sá er hinn sjötti að eg er upp hafin yfir
alla englakóra. Þann sjöundi fögnuður er að mín frygð o^ gleði sem eg
hefir verður ævinlegana blífandi en aldregi forgangandi."
Af því sem hér hefur verið rakið er ljóst að fögnuðir Maríu hafa verið
vel þekktir hér á landi og í ljósi þess hve útbreidd bænargerð tengd sjö fögn-
uðum Maríu var á síðmiðöldum og fyrir að lesa hana var auk þess heitið
afláti er freistandi að ætla að A-in sjö á Reykjaklæðinu hafi verið hugsuð
til minnis fyrir þann sem gerði slíka bæn frammi fyrir altarisklæðinu.
IV
I máldaga kirkjunnar í Arnesi í Trékyllisvík sem talinn er frá 1327 er
„aue maria" meðal kirkjugripa. Giskað hefur verið á að þetta hafi verið