Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Blaðsíða 99

TIMBURHÚS FORNT
103
Þrjár fastaverslanir risu því á Blönduósi á þremur árum. Þetta var mikil
breyting frá því sem verið hafði fyrr á öldinni. Tvær þessara verslana voru
með aðalstöðvar á Skagaströnd eða Hólanesi. Nokkrar deilur urðu því
sumarið 1878 milli þeirra og hreppsnefndarinnar í Torfalækjarhreppi sem
Blönduós tilheyrði þá. Nefndin sætti sig ekki við að verslanirnar greiddu
ekki útsvar í Torfalækjarhreppi eins og í Vindhælishreppi og jöfnuðu
aukaútsvörum niður á kaupmennina. Þeir andmæltu af krafti en án árang-
urs. Af þessari útsvarsdeilu sést að Hillebrandt var þarna fulltrúi versl-
unarinnar „Munch og Bryde", en hún hafði keypt verslunina af Hille-
brandt í Kaupmannahöfn sama vor og ráðið soninn Hillebrandt áfram
verslunarstjóra. Þessar voru aðstæður í verslunarmálum Húnavatnssýslu
og í hinurn nýstofnaða kaupstað Blönduósi þegar Hillebrandtshúsið var
reist þar.
Upphaf kaupstaðar á Blönduósi
Hillebrandtshús
Frederik Hillebrandt kaupmaður í Kaupmannahöfn var með fyrstu
kaupmönnum á Blönduósi. Öruggt má telja að Hillebrandt hafi reist versl-
unarhúsið um vorið 1877 eða snemmsumars sama ár. I skýrslu sýslu-
manns Húnavatnssýslu um fastaverslanir í sýslunni árið 1877 segir:
Kaupmaður Fr. Hillebrandt í Kaupmannahöfn hefir og látið b^ggja
sölubúð á Blönduósi, og var þar rekin verzlun í sumarkauptíðinni.
2. mynd. Blönduós drið 1877. Þetta er með elstu myndum frá Blönduósi. Þarna eru tvö ár
liðin síðan kaupstaður var stofnaður og nokkur hús eru risin. Húsgrindin sem sést lengst
til hægri er af Hillebrandtshúsi. Húsið fyrir miðju er verslunarhús Thomsens kaupmanns
(síðar kallað Möllersbúð). Það brann árið 1914. Til vinstri er Möllershús, íbúðarhús, sem
brann árið 1913. (Úr: Húnaþing 1, bls. 422. Ljósm: Óþekktur.)