Alþýðublaðið - 24.12.1962, Blaðsíða 3

MANNSKADINN FRA NJ
1. MAÍ1897
LAUGARDAGINN hinn 1. maí 1897
var veðurlag þannig, að vindstaða var
suðvestan, en þó frekar vestlæg, frekar
hægur framan af degi. Hafátt var búin
að ganga undanfarna daga með nokkrum
éljagangi og ókyrrð til sjávar. En með
því að veður var allgott þennan 1. maí-
morgun, þá var hafin kaupstaðarferð frá
Hjörsey, þrátt fyrir tvísýnt útlit. Ferð-
inni var heitið til K ............ þá var
verzlun þar, sem á þeim árum stóð með
nokkrum blóma, en lagðist þó niður litlu
seinna, en þessi atburður skeði, er hér
greinir:
Það var ekki neitt óvenjulegur við-
burður að fara kaupstaðarferðir, og þó
um hávetur væri, bæði frá Hjörsey og
öðrum nærliggjandi stöðum, sem höfðu
verzlun sína í K..........., en það voru
einkum þeir, sem bjuggu við sjávar-
ströndina meðfram öllum Mýrum. Það
þótti tiltölulega góð aðstaöa á þeim árum
að geta haft aðdrætti á sjó, því að vegir á
landi voru engir eða mjög lélegir, enda
sjóleið ekki ýkja löng, frá Hjörsey senni-
lega innan við 10 sjómílur.
Frá Hjörsey var lagt af stað um miðj-
an morgun á fjögra manna fari, sem í alla
staði var vel útreitt. Voru þeir sex á. All-
ir voru þeir sjóvanir menn og kunnugir
í bezta Iagi. Er á daginn leið versnaði
veður, vindstaðan breytti sér, gekk í há-
norður og hvessti, svo að um kvöldið var
komið norðanrok, en þó án snjókomu. Nú
vissu þeir, sem heima voru, að bátsverjar
ætluðu að koma heim aftur samdægurs
úr kaupstaðarferðinni, eða á næsta sjó,
sem kallað var, því að hér komu sjávar-
föll til greina. En þó að veður væri orðið
hvasst og illfært, var samt búizt við mönn-
um heim aftur um kvöldið, því að hér var
ekki um neina viðvaninga að ræða, hvað
snerti sjómennsku né kunnugleik, en hins
vegar var búizt við því, að slarksöm yrði
sigling og torsótt heim að ná. En svo leið
kvöldið, að ekki sá til sjófarenda, né held-
ur komu þeir þetta kvöld. Ekki var þó
verulega undrast um þá að svo komnu,
því að hugsanlegt var, að þeim þætti full-
hvasst að leggja í hann við erfiða vind-
stöðu með vörur, sem illt væri að þyrftu
að blotna, þar sem búast mátti við mikilli
ágjöf. En þó fannst ýmsum það vera, að
telja mætti með ólíkindum, þrátt fyrir
veðrið, að þeir skyldu ekki koma heim um
kvöldið.
En svo leið nóttin. Vindstaða og veður-
hæð var sú sama og kvöldið áður og engin
tök á því að komast til lands vegna veð-
urs, svo og mannfæðar, þar sem svo
margir af heimamönnum voru fjarver-
andi.
A mánudaginn var enn stórviðri, en
fór þó lygnandi, er á daginn leið og eftir
miðjan dag var talið vel siglandi allar
'venjulegar s.ióleiðir, sem hér komu til
greina. En þegar mánudagurinn leið svo,
að sjófarendur komu ckld, fór mönnum
ekki að lítast á blikuna. Var þá talið víst,
að eitthvað hefði að orðið.
Á þriðjudag var veður orðið dágott. Var
þá farið sjóleiðis til næsta bæjar að
Knararnesi, scm er á þeirri leið, er hér
um ræðir, til að vita, livort nokkuð hefði
orðið vart við ferð þeirra Hjörseyinga.
Lengra þurfti ekki að fara, því að Asgeir
bóndi í Knarrarnesi gaf þær upplýsingar,
að hann hefði haft tal af þeim þennan
umrædda dag, þegar þeir sigldu þar hjá
á heimleið um kvöldið, enda sagðist As-
geir hafa séð til þeirra vestur undir Hjörs-
ey og taldi þá úr allri hættu, er hann
leit síðast eftir þeim, þeir voru komnir í
landvar. En Asgeir sagði, að formaður
þei.rra Hjörseyinga, Benedikt, hefði haft
orð á því, að þeir mundu lenda sunnan
til við Hjörsey vegna þess, hversu vind-
staðan væri þeim óhagstæð og veðurhæð
mikil, að engin tök væru á því að ná hinni
venjulegu lendingu, sem er vestan verðu
á eyjunni.
Það varð því þegar augljóst mál, að
stórslys hafði að höndum borið, þó með
lítt skiljanlegum hætti hefði orðið, þar
sem Ásgeir sá til ferða þeirra, þangað til
þeir voru komnir í algjört landvar og
kyrran sjó, sem sagt sloppnir úr allri
hættu og annað ekki eftir en að lenda í
ládeyðu við sléttan sand.
Jóhann Jónatansson frá Hjörsey
Leitarmenn snéru því heim aftur með
þá sorgarfrétt, sem staðfesti þann grun,
er þegar var orðinn um afdrif þeirra
manna, sem eftir var vænst.
Með því að Benedikt formaðúr hafði
sagt Asgeiri, hvar þeir hugsuðu sér að
lenda í Hjörsey, þá var strax hafizt handa
og farið til þess staðar, sem til var nefnd-
ur, en þangað hafði engin umferð orðið
frá því um miðjan dag á laugardaginn,
þann sama dag og slysið vildi til, því
að skepnur voru allar í húsi vegna veð-
urs og umferð lítil sem engin úti við
þennan tíma. Þegar á hinn nefnda lend-
ingarstað var komið, sást skjótt hvað
gjörst hafði, enda fundu leitarmenn lík
eins skipverja rekið í flæðarmáli, rétt
upp undan slysstaðnum. En þannig hagar
til, þar sem þeir hugsuðu sér að lenda,
að skerjaklasi er þar allmikill, sem ligg-
ur eins og tangalögun frá landi til sjáv-
ar, með mjóum sandvíkum á milli. Eru
þessi sker eða tangar einu nafni nefndir
Skálatangar — draga nafn af hæð einni
á landi, sem kallaður er Skáli og þar er
nærri —. Nú hafa þeir ætlað sér að lenda
innan við syðsta tangann í hreinni sand-
vík þar, enda landvar og ládeyða, og eft-
ir því sem á stóð, upplagt að taka þar
land; og þarna var skerið sundurslitið,
svo að leið virtist greið inn að fara, —
sundið stutt, aðeins rúmlega bátslengd-
in, og því bara nokkur áratog upp að
sandi. En þrátt fyrir kunnugleika þeirra,
er hér réðu ferð, þá hafa þeir ekki mun-
að það, að í sundinu er allstór steinn,
sem þá hefur verið í kafi, því að nokkuð
var orðið hásjávað, svo að hann hefur
ekki sézt, eða einhverjar ástæður hafa
valdið því, að báturinn hefur runnið upp
á steininn svo illa, að honum hefur sam-
stundis hvolft og enginn mannanna, sem
í honum voru, komizt lifs af til lands.
Jón Jónatansson, einn þeirra, sem var
með í ferðinni að heiman sem sjötti
maður á bátnum, varð eftir þar syðra,
þrátt fyrir að hann gerði ekki ráð fyrir
slíku, er hann fór að heiman.
Þeir, sem fórust þama, voru allt menn
á góðum aldri, og var hinn mesti mann-
skaði að þeim öllum, bæði fyrir bú þeirra
og byggð.
Þeir, sem létu lífið á svo sviplegan hátt
voru:
Benedikt Guðmundsson bústjóri, til
heimilis í Hjörsey, á fimmtugs aldri.
Sigurður Guðmundsson bóndi og
hreppstjóri í Hjörsey, á sextugs aldri.
Egill Jónsson vinnumaður, til heimil-
is í Skíðsholtum(?), maður á sextugs aldri.
Þorgeir Þórðarson til heimilis í Skíðs-
holtum(?), maður um tvítugt.
Guðjón Magnússon til heimilis í Syðri
Hraunsdal, um tvítugs aldur.
Þeir Þorgeir og Guðjón höfðu báðir
dvalið í Hjörsey um veturinn. Guðjón
allan veturinn, en Þorgeir aðeins yfir
vetrarvertíðina. Egill hafði dvalið nokkra
daga í Hjörsey, aðallega í þeim tilgangi
að stunda hrognkelsaveiði, sem þá var
byrjuð og var yfirstandandi. En báðir
voru þeir Þorgeir og Egill staðráðnir í:
því, að fara heim til sín þennan laugar-
dag, ef þessi ferð hefði ekki viljað til,
sem svo eftirminnilega réði örlögum;
þeirra.
Allir þessir menn, sem báru beinin
þarna við lendinguna hjá Skálatanga, — :
fundust strax þar í sandinum, ásamt meg-
ininu af farmi bátsins, nema Benedikt, i
hann fannst aldrei og ekki heldur bátur- :
inn. Þess var getið til, að bátinn hefði
borið frá landi undan vindi og veðurhæð,
en Benedikt orðið fastur við hann og fylgt
honum eftir.
Þorgeir heitinn rak á land eða hanni
fannst strax og komið var á slysstaðinn.
Af því var dregin sú ályktun, að þegar.
bátnum hvolfdi, hafi hann svamlað upp á;
skerið, sem nær var landi, en það var:
líka umflotið, þó að stutt væri til lands,:
og svo hafi hann ætlað að vaða til lands,
en það hafi reynst honum ofraun og hann
farizt á þeirri leið. Hvort tveggja var,
að sundið hafi verið of djúpt eða jafnvel
ekki vætt, og hins vegar nístings kuldii
og hávaða rok.
Jarðarför þessara manna, sem þarna j
fórust, en fundust, fór fram frá Hjörs-
ey að nokkrum tíma liðnum. Veður var j
blítt og milt þann dag og fjölmenni mik- :
ið. Hvaðanæva úr nærliggjandi sveitum;
kom fólk til þess að fylgja þeim til graf-:
ar. Var talið, að þar hefði verið saman.
komið á fjórða hundrað manns. Mun
það vera ein fjölmennasta jarðarför, sem
fram hefur farið á Mýrum.
Framh. á bls. 7
Er á daginn leiö versnaði veöur ..
JÓLABÓK ALÞÝÐUBLAÐSINS 1962 3