Alþýðublaðið - 24.12.1962, Blaðsíða 5

Sigurjón Jóhcmnesson skóla-
stjóri, skrásetti eftir frásögn
Einars Sörenssonar
Einar Sörensson er fæddur 3. jan, 1882
að Hraunkoti í Aðaldal í Suður-Þingeyjar-
sýslu. Hann hefir um langan aldur átt
heima í Húsavík.
Einar stóð á tvítugu, er sá atburður
varð, er hér greinir f rá. Var á sínum tíma
til þess tekið, hvílíkt æðruleysi og stillingu
hann hefði þá sýnt. En Einar hefir alltaf
verið stilltur vel og annað lagið en fárast
yfir hlutunum.
Hann er nú rúmlega áttræður. Fékk að-
kenningu af slagi fyrir u.þ.h. einu ári og
hefir af þeim sökum orðið að hafa hægt
um sjg síðan.
Kvæntur er Einar Guðnýju Árnadóttur^
FOÐURMOÐIR mín, Guðleif Magnúsdótt-
ir, var mjög draumspök kona. Sigurbjörg,
stjúpa mín, hafði talsverðan áhuga á
jþeim efnum. Var það því oft, að þær
sögðu hvor annarri frá draumum sínum
og ræddu tun þá. Bar þá við, þegar þessi
mál bar á góma og fleiri lieyrðu til, að
ýmislegt slæddist inn í þær umræður.
Var það þá oftar en einu sinni, að faðir
minn lét i ljós mjög ákveðið, að hann
myndi ekki deyja á sóttarsæng. Andlát
sitt yrði með litlum eða engum fyrirvara.
Mun honum hafa leikið grunur á, þó
að aldrei segði hann það berum orðum,
— því að hann var mjög dulur í skapi, —
að hann myndi drukkna í sjó.
Víkur nú sögunni til 2. júní árið 1902.
Veturinn áður eða á útmánuðum reri í
sel með okkur Sigurður Jónsson frá Fjöll-
Um í Kelduhverfi, faðir Jóns Sigurðssonar
núverandi borgarlæknis í Reykjavík.
Sigurður var einn af okkar beztu vin-
Um, og urðum við Sigurður sérstaklega
samrýmdir, svo að ágæt vinátta tókst með
Okkur. Höfðu. sumir hlutir orðið Sigurði
mótdrægir og munu hafa gengið allnærri
honum, þótt hann reyndi að leyna á yfir-
borðinu.
Trúði hann mér fyrir þessum málum
sínum, og fannst mér oft, að honum væri
nokkur hugarléttir að geta rætt við mig
um þau.
Um vorið lauk selaróðrum. En um það
hefði verið samið, að áður en Sigurður
færi frá okkur, skyldum við fara út í
Mánáreyjar í eggjaleit og hyggja þá jafn-
framt að sel. En stundum mátti fá þar
landsel.
Þennan áðurnefnda 2. júní var sunnan
hlákustormur, svo að ekki var sjóveður.
En einmitt þennan dag átti að hafa á
Húsavík stórfellt uppboð á alls konar
munum úr búi Þórðar Guðjohnsen, kaup-
manns, sem þá var að hætta störfum við
verzlun 0rum og Wulfs og var að flytja
búferlum til Danmerkur.
Um klukkan 9 um morguninn snædd-
lim við morgunverð. Var sá háttur á
hafður, að hverjum var skammtað út af
fyrir sig.
Sat faðir minn á rúmi sinu, sem var
við suðurstafn baðstofunnar, en skilrúm
skildi baðstofuenda eða frambaðstofu frá
miðbaðstofu.
Framan við rúm hjónanna var
kommóða, sem oft var notuð sem borð.
Sat Sigurður öðrum megin við kommóð-
una í horninu fast við skilrúmið, en á
bak við hurðina, sem var fyrir húsdyrum
og gekk inn.
Eg átti mitt rúm með hliðinni við hús-
dyrnar og sat þar með minn skammt.
• Heyrði ég þá, að þeir eru að tala saman
faðir minn og Sigurður. Voru samræð-
ur þessar óglöggar fyrir mér, unz Sigurð-
ur hækkar sig ofurlítið, eins og honum
verði hverft við og segir: „Guð hjálpi
mér, ég ætla að vona, að það komi ekki
fyrir, meðan ég er hérna”.
Meira heyrði ég ekki, enda féll tal
þeirra niður.
Ber nú ekkert til tíðinda fram eftir
degi. Um klukkan 3 er komið ágætt sjó-
veður og gott útlit. Er þá ákveðið að
fara í Eyjarnar um kvöldið. Gekk ferð-
in þangað vel og komumst við í land án
nokkurra erfiðleika. Urðum við að klöngr-
ast um klungur og einstigi til þess að kom-
ast upp.
Við höfðum með okkur byssur, því að á
leið okkar varð vogur, þar sem selir héldu
gjarnan til í.
Við héldum sem leið lá upp á eyná,
en þar fundum við ekkert, hvorki egg né
annað. Réðum við því af að yfirgefa
þessa ey, en fara yfir hina. Enda var
þar heldur meira fehgs von. Héldum við
svo sömu leið til baka.
Þegar við erum komnir rétt að kalla
á leiðarenda, þar sem báturinn beið okk-
ar, gengum við hver á eftir öðrum. Voru
þeir með sína byssuna hvor, Sigurður og
faðir minn. Gekk Sigurður fyrir, þá faðir
minn og ég síðastur. Var örskammt í
milli okkar.
Vitum við þá ekki fyrr en skot ríður
af og faðir minn hnígur niður á milli
okkar. Þóttist ég vita, hvað orðið væri.
Bar þetta svo bráðan að, að erfitt var að.
glöggva sig á, hvernig þetta hefði at-
vikazt.
Sigurður vissi ekkert um það, þar sem
hann var á undan. Mér fannst eftir því,
sem ég gat bezt gert mér grein fyrir, að
slysið hefði orðið með þessum hætti:
Faðir minn hélt á byssunni í hægri
hendi niður með hliðinni, eins og menn
gera svo oft. Um leið og hann steig fram
af stórum, sléttum steini, sem myndaði
allháa tröppu, fannst mér líkast því að
bógurinn á byssunni hefði krækzt fyrir
brot á buxnaskálminni. En við það að
stiga áfram hefur faðir minn orðið ofur-
lítið álútur og sennilega ætlað að bera
höndina fram, sem hélt um byssuna. Hef-
ur þá bógurinn sloppið af brotinu, en
byssan ekki verið komin í spennu. Þess
vegna fellur hann niður með nægilegum
krafti til að geta sprengt knelluna. Þar
sem lauslega er haldið á byssunni og hún
létt, lætur hún undan, og vegna þrýstings-
ins frá skotinu, vísar hlaupið eða virðist
vísa alveg upp með brjóstinu á föður
mínum Skotið fer því inn í gegn um
kinnina og upp í gegnum heilabúið, og
þarf þá ekki að sökum að spyrja.
Ekki var nú annað fyrir hendi en
hvíla sig og jafna nokkra stund, en reyna
síðan að koma líkinu í bátinn. Það reynd-
ist þó veruleg þrekraun, því að aðstaða
var erfið, klappir og grjót. Sá ég þá eins
cg ég raunar vissi áður, hvert karlmenni
Sigvrður var.
Þegar við höfðum hagrætt líkinu í
bátnum, lögðum við af stað til lands.
Akváðum við að taka ekki heimalendingu.;
Þó að enn væri nótt, var ekki hægt aftf
vita, nema einhver gæti komizt að, hvern-
ig komið var, þegar kæmi fram á morgw
uninn. j
Hugðumst við ná Voladalslendingu 0£»-
reyna að komast þangað heim, Tókst þaíf
án sérstakra tiðinda.
A leiðinni ræddum við ýmislegt urrv
atburð þennan, sem orðinn var. Spurði
ég Sigurð þá, hvað þeir hefðu verið aff
tala saman um morguninn, hann og faðir;
minn, yfir morgunverðinum.
Sigurður kvaðst hafa spurt föður minr*
að því, hvort hann ætti ekki að setjasft
á bak Brún hans og skjótast til Húsa-
víkur á aktion Guðjohnsens, fyrst ekki
væri sjóveður.
Hefði faðir minn þá svarað mjög al-
vörugefinn og næstum klökkur: „Mijf
vantar nú ekkert nema líkklæðin mín”.
En það var þá, sem Sigurður hækkaðl
sig, svo að ég heyrði orð hans, þau seiu
fyrr er að vikið.
Ekki veit ég hvort faðir mínn liefui*
haft þennan feigðargrun sinn af draum-
um. Þó er ekki gott um að segja, þar sem
hann var dulur að eðlisfari og lét lítft
uppi, þótt hann hefði hugboð um ýmis-
legt.
Þegar við komum heim í Voladal um
kl. 4 um nóttina, bar svo til, að Sigurðun
Jónsson, þá bóndi í Voladal, síðar á Máná,,
JÓN JÓNSSON í DÓMSALNUM
JÓN Jónsson átti syni tvo. Var Frosti
14 ára gamall, en Fjalar 13 ára. Þeir
voru vel gefnir drengir, eins og þeir
áttu ætt til. Heldur voru þeir þó óstýri-
látir og miklir fyrir sér. Gefnir voiu
þeir til útivistar á kvöidin. Jón, sem
vildi halda uppi aga og reisn á heimili
sínu, átti í nokkrum vandræðum í þess-
um efnum, en allt gekk þó stórslysa-
laust um hríð.
Á gamlaárskvöld vildu Jónssynir fá
leyfi til að vera úti fram yfir miðnætti, og lét Jón gamli það gott heita í tilefni
áraskiptanna.
Nú er það af Jónssonum að segja, að þeir slógust í hóp kunningja og jafn-
aldra í nágrenninu. Höfðu þeir áður bundizt samtökum í þeim tilgangi að viða
að sér ýmis konar sprengjuvörum fyrir áramótin. Aðsetur þessarar starfsemi var
í auðum hermannaskála.
Þegar líða tók að miðnætti, dreifðist drengjahópurinn með sprengjuvopn
sín. Þannig fór Frosti ásamt jafnaldra sinum að bronzlíkneski nokkru og sprengdi
það í loft upp, með heimatilbúinni sprengju. Var líkneskið í eign borgarinnar.
Af Fjalari er það að segja, að hann kastaði „kínverja" að miðaldra konu,
Betu Brandsdóttur, með þeim afleiðingum, að í pelsi hennar kviknaði, og ger-
eyðilagðist hann.
Borgarstjórinn höfðaði skaðabótamál á hendur Jóni vegna atferlis Frosta,
og hið sama gerði Beta Brandsdóttir vegna háttsemi Fjalars.
Jón Jónsson spyr: HVERNIG LENDI EG ÚT ÚR ÞESSUM NÝÁRSVANDRÆÐUM
STRÁKANNA?
JÓLABÓK ALÞVfiUBLAÐSEs'S 1^62 ^