Alþýðublaðið - 24.12.1962, Blaðsíða 19

ÞÁTTUR AF
ILLA BRANDI
emur enginn óboðinn. Hvað ég er að svo við vinnu, að það smitaði aðra, hann
era? Ég var að hengja hund. Jón í Tóft sæi svo um með afköstum sínum, að
kal ekki senda sín hundkvikindi hingað menn reyndu að láta hendur standa fram
leim í Dæl til að snuðra í minni tík, skal
Fliss heyrðist frá hópnum, en Brandur vísuna ámáttlega og reri fram og aftur
kyrrðist snðgglega, einblíndi á einn þarna í sandinum.
punkt einhversstaðar út á skerjiun, hann Loftið var lævi blandið. Fólkið stóð á
hreyfðist ekki. öndinni. Það starði á Brand eins og hann
En Jón hélt áfram að kveða hægt og væri loftvog. Það skyggndist eftir því
rólega eins og hann væri annars hugar. hvort ekki væri fárviðri í aðsigi. Það
Þetta voru hans erfiljóð. þekkti stríðnina f Jóni og skapið í Brandi.
Brandur tók undir sig stökk, hentist að Sumt mjakaði sér frá þeim félögum. vildi
Jóni, staðnæmdist gleiður fyrir framan hafa varann á, ekki verða fyrir. En Jón
var skelfilega rólegur, eins og hann ætti
ekki von á neinu illu. Hann gerði hnykk
á langan og renglulegan búkinn, þegar
hann fór með síðustu hendinguna: „í
klónum á Illa Brandi."
Og þá skipti það engum togum. Brand-
ur stóð föstum fótum í sandinum, beygði
sig áfram svo að rétt loftaði undir hæl-
ana, teygði fram handleggina, greip báð-
um krumlunum í axlirnar á langvíunni,
hóf hana á loft, sveiflaði henni nokkrum
sinnum í kringum sig og endasenti henni
síðan niður í flæðarmál, og þó öllu betur,
því að Jón í Tóft lenti í sjónum. Svo
sneri Brandur sér að fólkinu, sem horfði
skelft á hann og færði sig enn fjær, mjak-
aði sér til, leit fljótlega til hrottans og
svo undan. Það átti ekki nokkurn þátt í
nokkrum sköpuðum hlut. Brandur sneri
baki við Jóni í sjónum. Jón brölti á fæt-
ur, hristi sig eins og hundur, holdvotur
svo að tuskurnar héngu utan á honum
með sand í hári og skeggi, greip spítu-
kubb, skreið upp sandinn og kom aftan
að Brandi. Þegar hann komst í færi, sló
hann Brand með spítunni. En annað hvort
geigaði höggið, sem miðað hafði verið á
hnakkann, eða Brandur heyrði þytinn
áður en höggið féll, því að hann snerist
eins og örskot, mætti fjanda sínum fram-
an að, setti undir sig hausinn og rann á
hann eins og naut á staur. Jón var ekki við
þessu búinn, enda hafði hann ekkert að
gera í hendumar á Brandi. Hann féll
aftur á bak, og Brandur kastaði sér ofan
á hann. Og svo þarf ekki að vera að lýsa
nánar því sem fram fór. Brandur hnuðl-
aði öllum þessum langa skrokki saman,
þar til hann líktist einna helzt hnykli.
Það var eins og hann bindi á hann hnút,
handleggina við fæturna og fætuma við
handleggina, og krækti hausnum í klofið
svo að Jón gægðist út um rassinn á
sjálfum sér, velti honum svo fram og
aftur, þangað til andlitið sneri upp, þá
kleip hann sitt hvorum megin við kjaft-
hann og sagði:
„Varstu eitthvað að segja?”
„He, he, ekki get ég sagt það. Eg var
bara að söngla erfiljóð eftir hundinn
minn, blessaðan rakkann."
°S starði á berfættan prestinn eins og
hann ætlaði að berja hann með hræinu.
»Eg veit til hvers þú ert kominn”, sagði
Brandur Illugason. „Þú ert kominn til að
sníkja í þessa kirkjuskömm. Erindið er
þarflaust. Hér færðu ekki neltt, hvorki
dagsverk né peninga. Þið getið tildrað
yPP eins mörgum kirkjum og ykkur sýn-
lst- en ég skulda engum neitt hvorki guði
ne andskotanum. Mér var skotið inn í
þennan skitaheim án þess að ég væri
spurður eins eða neins og ég áttaði mig
ekki á honum fyrr en fjölda mörgum ár-
hfn seinna — og þá hafði ég verið barinn
°g sveltur alla tíð. Síðan sneri ég því við,
Jagsmaður, og liypjaðu þig nú.“
Presturinn starði orðvana á manninn.
Svo gekk hann burt niðurlútur og rauður
af skömm, hann óð aftur yfir sýkið, sett-
lst þar á grjóthólinn og fór í sokka og
skó.
Um leið og hann stóð upp sá hann hvar
Brandur kom askvaðandi fram á hlaðið
•neð hundshræið í hendinni og endasenti
því út í síkið.
Brandur vann við uppskipun hjá verzl-
uninni þegar þá vinnu var að fá. Nú kom
skip til verzlunarinnar og Brand'ur mætti
eins og hann hafði allt af gert, enda var
hann víkingur til allrar vinnu og það sem
fheira var um vert fyrir liúsbændurna, að
hann rak á eftir öllum hinum. Þeir höfðu
°ft haft orð á því, að vinnan gengi miklu
Verr ef Brand vantaði. Hann hamaðist
úr ermum. Nokkrar vikur voru liðnar frá
því að presturinn hafði heimsótt hann
og séð hengingu hundsins, einhver leit
hafði verið gerð að hundinum og hvernig,
sem á því stóð voru böndin farin að berast
að Brandi. Ef til vill hafði presturinn
sagt konu sinni og krakkinn hlustað á og
sagan síðan síast út af heimilinu, að
minnsta kosti hafði sagan borizt til eyma
Jóns í Tóft. Nú vann Jón í Tóft einnig
við uppskipunina. Jón var alger and-
stæða Brands, hvernig svo sem á þá var
litið. Jón var langur og mjór, siginaxla,
álútur, þunnleitur og næstum því kven-
legur svipurinn. Honum lá lágt rómur,
hann sagði skoðun sína með hægð, en
hann var meinstríðinn, gáfaður og hrekkj-
óttur undir niðri, háðskur og gat brugðið
fyrir sig vísnagerð.
Nú kom að því, að hlé varð á vinnunni
og fólkið settist í sandinn meðan það beið
eftir skipi utan af legu. Jón sat skammt
frá Brandi, gaf honum auga við og við og
fór svo að söngla, en Brandur gaf sér ekki
tíma til að setjast, heldur stóð órólegur
og skimaði um sjóinn.
Sönglið í Jóni fékk á sig form í orðum
og þegar fólkið fór að hlusta betur
greindi það þessa vísu:
Hundurinn rhinn heima í Dæl
hengdur var í bandi.
Komst hann þar í kynni við þræl
— í klónum á Illa-Brandi.
vikin þar til munnurinn opnaöist upp á
^ „ ' gátt — greip hnefafylli af sandi í lófa
Þau eru um hupdmn minn, Brandur, já, sér og lét skraufþurran sandinn renna
um hundinn minn og það er minnst á| upp j munninn alveg eins og hann yæri
þrælmenni. Og svo sönglaði Jón í Tóft?! að setja strásykur í stútgranna flösku.
Það skipti engum togum .. . .
JÓLABÓK ALÞÝÐUBLAÐSINS 1882 -]g