Fylkir - 01.01.1927, Blaðsíða 61

63
íslandi er a. m. k. 800 millim. á ári til jafnaðar. 1,2—1,3 m. sunnan-
lands og tæpir 400 cm. þar, sem minst úrkoma er hér norðanlands.
Annars eru þær mælingar altof ónákvæmar, t. d. er enginn regnmælii
til hér á Akureyri! þrátt fyrir alt gumið um framkvæmdir Veður-
athugunar-stofunnar og allar hinar háu fjárveitingar til hennar,
20—40 þús. kr. á ári!
Gerandi ráð fyrir að úrkoman sé 0,8 m. á ári til jafnaðar, allt úit
á strandabrúnir landsins, um 5—6 hundruð metra yfir sjávarmál,
eða á % landsins (rúml. 80 þús. ferkm.), þá gerir það á hverju ári
64 millionir ten.m. vatns, en á hverri sek. h. u. b. 2000 ten.m. eða tonn
metra, sem falla til jafnaðar 400—600 m., segjum 500 m. hæð á leið
sinni til sjávar. Sé 50% af þeirri orku virkjanlegt, gerir það h. u. b.
5 millionir túrbínuhestöfl, en úr þeim fást, þó leiðslur séu nokkuð
langar, sé vel um búið, U milliónir árshestöfl rafmagns, eða 3 milli-
ónir kílóvatt til afnota á heimilum, eða sem nægir handa 3 milliónum
landsbúa, ætlandi 1 kílóvatt á mann. Meiri orku þarf ekki til hitunar,
suðu, ljósa og iðnaðar í almennings þarfir, ef húsin eru af nokkru
viti bygð.
Sem orkulind í samanburði við kol og steinolíu, gefur hver hestafls-
stund rafmagns hvort sem vill, 600 hitaeiningar til hitunar, eða 700
kertaljósa birtu, séu wattlampar notaðir. Er það ljósmagn, sem svarar
1(4 kg. steinoiíu, þ. e. 60 aura virði, þegar steinolían selst á 40 aura
kg. En til hitunar gilda 600 hitaeiningar ávið % kg kola, sem gefa til
afnota 3000 he. hvert kg. Það er 1 eyris virði, þegar kol seljast á 50
kr. smál., en Vs meira, ef þau seljast á 60 kr. Sé orkan notuð 6250
kl.st. á ári, gildir hvert hestafl rafmagns til hitunar á við 1250 kg.
kola, þ. e. 1!4 smál., sem á 60 kr. smál. kostar 75 kr. Fjórar milliónir
rafmagnshestöfl gilda því til hitunar og iðnaðar, aflið notað eins og
hér er sagt, 6250 kl.st. á ári hvert hestafl, á við 5 milliónir stnál. af
kolum. En það vörumagn á 40 kr. smál. gerir 200 milliónir kr. á ári;
en seljist kol á 60 kr. smálestin, er raforkan 300 millión fcr. virði á
hverju ári. — Sé orkan seld, eins og áður er sagt, hverjum notanda,
hestafiið á 100 kr. á ári, og geti menn notað aflið alt við þvi verði,
þá gildir orkan ca. U00 milliónir kr. á ári. — Því ekki nota þessa
orku í stað kola og annars eldsneytis, ólíkt meir en gert er?
Aðeins rúml. 2000 túrbínu hestöfl eru ennþá notuð. Þar af rúmi.
1000 í Reykjavík og 300 á Akureyri, aðeins tæplega einn tvöþúsund-
asti hluti þeirrar orku, sem til er í landinu. — Er það vegna peninga-
leysis að ekki er meir notað? Hve háa peningaupphæð þyrfti til
að rafhita og raflýsa hvert einasta íbúðarhús á landinu? Með álíka
kostnaði og vanalegt var á raforkuverum fyrir heimsófriðinn, nl. 200
kr. hvert túrbín-hestaíl við orkuverin, þyrfti nægileg orka til að