Verkamaðurinn - 24.11.1968, Blaðsíða 35
FLETT BLOÐUM —
hrópi, sem klýfur himingeima
og kallar hefnd yfir kúgarana.
Og á forsíðunni er líka grein:
Lýður, leys þig sjálfur. I aftur-
elding heitir hún líka. Mottó.
„Meðan auðvaldið lœtur kirkj-
ur sínar lofsyngja skaparann á
himnum, rœnir það og kúgar
verkalýðinn, skapara auðs og
gœða á jörðunni.“
Þetta er ekki ómerkur hlutur.
Höfundurinn heitir Asgeir
Blöndal Magnússon.
Hér er nú ekki lengur rætt
um jafnaðarmenn, heldur bara
kommúnista.
Sovéf-Rússum gefinn
troktor.
19. apríl er í blaðinu mikil
grein, sem heitir íslenzki verka-
lýðurinn og Sovét-Rússland. Og
hún hefst svo: „Tólf ár eru lið-
in síðan rússneskir verkamenn
og bœndur tóku höndum saman
og steyptu af stóli harðstjórn
auðvaldsins, hristu af sér hlekki
þrœlaskipulagsins og bundu
enda á hina vitfirringslegu
milljónamorðsamkeppni styrj-
aldarinnar.“
Síðan er komið inn á, hve
mikið verkalýður heimsins eigi
þessum mönnum að þakka. Hér
er komin samvinna fjöldans í
stað samkeppni einstaklinganna,
en það, sem greinarhöfundi svíð
ur sárast, er það að íslenzka rík-
isstjórnin hefur ekki viljað
bjóða fulltrúum frá Ráðstjórn-
arríkjunum í sambandi við Al-
þingishátíðina, ekki viljað
bjóða þeim hingað. Og blaðið
það vill mótmæla því, að ítölsk-
um, finnskum og pólskum verka
lýðsböðlum sé aftur á móti boð-
ið. Það segir, að Vestmannaey-
ingar hafi mótmælt þessu ger-
ræði á sinn hátt, með því að
hefja fjársöfmm til þess að
kaupa dráttarvél (traktor), sem
íslenzk alþýða sendi samyrkju-
búunum rússnesku að gjöf á Al-
þingishátíðinni. Senda þeir nú
ávarp til allra verkalýðsfélaga á
landinu og allra þeirra, sem
hlynntir eru málefnum verka-
lýðsins, þessa áskorun. Tökum
nú undir með þeim og sýnum, að
við séum vinir. Hver einasti ís-
lenzkur alþýðumaður og kona
verða að hefjast handa: Dráttar-
vél til Sovét-Rússlands er svar
íslenzka verkalýðsins. Greinin
er undirskrifuð H. B.
/
Eggerts-mólið.
6. maí heitir forystugrein:
„Gagnfrœðaskólinn og FUJ.
Skólameistari og kennarar Gagn
frœðaskólans birta í gœr grein
í Degi um Eggerts-málið og
fundargerð kennarafundar 3.
og 4. maí. Þar stendur: „Skóla-
meistari skýrði fundinum frá
því, að hann hefði í fyrrakveld
sagt piltinum Eggert Þorbjarn-
arsyni, sem nú lauk árspróji
annars bekkjar, að hann gœti
ekki fengið skólavist nœsla
vetur, nema með því aðeins að
hann léti af pólitískri agitation
með þeim aðferðum og því
sniði, sem hann hefur rekið upp
á síðkastið.“
Þessu tjáir kennarafundur sig
samþykkan, Síðan bœtir skóla-
meistarinn við: „Nemandinn
Eggert Þorbjarnarson er enn
órekinn úr skóla. Boð mitt er
enn óbreytt. Hann er enn vel-
kominn í skólann ef hann vill
hlýðnast kröjum hans og regl-
um um siðferði og velsœmi í
pólitískri framkomu.“ “
A fundi í sömu viku mótmæl-
ir Verkamannafélag Akureyrar
hvers konar takmörkunum á
frelsi unglinga af verkalýðsstétt
til að taka á opinberan hátt þátt
í baráttu stéttar sinnar innan
skóla sem utan. Lýsir félagið
það beina kúgunartilraun við
verkalýðinn að banna ungum
jafnaðarmönnum pólitíska starf
semi og krefst þess, að formanni
FUJ verði boðið að halda
áfram skólanámi án nokkurra
takmarkana á rétti hans eða
annarra jafnaðarmanna til að
stunda opinbera stjórnmála-
starfsemi.
10. maí er sagt frá því, að
Gandhi hafi verið handtekinn.
„Loks hafa brezku yfirvöldin
tekið í sig kjark til að handtaka
Gandhi, hinn indverska þjóð-
ernissinna. Aður var búið að
taka helztu meðstarfsmenn hans
fasta, svo sem Nehru forseta
þjóðfundarins.“ Og það var
rakin barátta Gandhis fyrir ind-
versku borgarastéttirnar' í frels-
isbaráttunni gegn brezka auð-
valdinu. Og síðar kemur: „Það
er aðeins enski kommúnista-
flokkurinn, sem berst fullkom-
lega fyrir frelsi indversku al-
þýðunnar og lausn undan brezka
heimsveldinu.“
Heimskreppan.
Og 17. maí er orðið komið á
prent hér á Akureyri, orðið
mikla: Heimskreppan.
Grein á forsíðu hefst svo:
„Yfir allan auðvaldsheiminn
gengur nú einhver œgilegasta
alvinnu- og viðskiptakreppa,
sem nokkurn tíma hefur komið.
Eru kreppur þessar rcglubundið
fyrirbrigði í öllu athafnalífi
auðvaldsskipulagsins og stafa af
því skipulagsleysi framleiðslunn
ar, óstjórn og glundroða, sem
óhjákvœmilega leiðir af eigna-
rétti einstakra auðmanna á
framleiðslutækjunum. Fyrir
stríðið komu þessar kreppur
reglulega með ca. tíu ára milli-
bili, en eftir ófriðinn eru þœr
orðnar miklu tíðari í Evrópu.
Má heila að hafi verið fullkom-
ið kreppuástand þar allan tím-
ann síðan 1918, nema 1926 til
28, þegar dálítið rofaði til.“
Og í Kína svelta milljónir
manna í hel. I Norður-Ameríku
flosna bændur upp af jörðum,
verða öreigar og svelta af því
þeir hafa of mikið hveiti og
geta ekki selt það. I Þýzkalandi
eru yfir þrjár milljónir atvinnu-
leysingja og börn þeirra hungra.
Ástandið virðist ekki glæsi-
legt.
Það er enn haldið áfram að
ræða um brottrekstur pólitískra
unglinga úr skólunum. Og 3.
júní er blaðið komið í kosninga-
skap. Það á að kjósa þann 15.
„Fundahöld Jóns Þorlákssonar,
ósanngirni og ósvífni íhaldsins
mætir alls staðar fyrirlitningu
og mótmælum kjósenda.“ Síð-
an er mynd af Haraldi Guð-
mundssyni, efsta manni A-list-
ans, og skorað á fólk að kjósa
hann: „Málefnið krefst þess.
maðurinn er þess verður.“ Þeir
krefjast þess, að A-listinn fái
fimm þúsund atkvæði á kjör-
degi.
Samkvæmt taxta fær síldar-
stúlkan ekki nema ein krónu og
tíu aura fyrir að kverka og salta
lunnu síldar.
Jarðarför Ardals-hj ónanna
hefur farið fram að Saurbæ.
Séra Gunnar Benediktsson flutti
húskveðju, en sóknarpresturinn
ræðu. Og sagðist báðum vel.
Kristín Sigfúsdóttir hafði ort
kvæði í þessu tilefni.
Og ævisaga Jesú frá Nasaret
er komin út. Bók eftir Gunnar
Benediktsson prest að Saurbæ.
„Ægir“ er enn við líði í
Krossanesi. Nú neitar hann að
gréiða taxtakaup, og „ríkis-
stjórnin leýfir norska auðfélag-
inu að flytja inn 20 útlenda
verkamenn. Það er nú nógu
lengi búið að viðgangast, að
verkalýðnum, sem framleiðir af-
urðir „Ægis“ sé þrœlkað út við
ómannúðleg kjör. Það er smán-
arblettur á íslenzku atvinnulífi,
að enn skuli finnast verksmiðja,
þar sem unnin er 12 tíma dag-
vinna og illa greidd í viðbót.
Og þennan smánarblett verður
nú að afmá,“ segir blaðið, laug-
ardaginn 21. júní. Enda lætur
„Ægir“ undan. Hefur beygt sig
í bráðina, lofað að greiða taxta-
kaup.
AlþingishcHíð.
Blaðið er ekki yfir sig hrifið
af hátíðahöldunum í sambandi
við þúsund ára afmæli Alþingis,
^"ÚígétandiLrVerktýísssraband NorBuriands.
Y h- ■■■ ■ ••■ ■ ■ ■ : • ' ’ -
' AÍtureyri, La'ugárcJaginn 22. Nóvember 1930. J % tW.
• >'• •-,♦'• • ♦r#*V* * ♦•-• •-• ♦•<►-• »-•-• •••-•-••♦ *-♦ ** *.**'?
. t rA if J fkT '.VT í 11 * Kiíkynningu i iWUmini,
1 O i lAÍ 1 h>nn Eæti sp..»S sír im.hopum*--
, j ~ . , firsl utn þrssi t !bo«. Og b>-^SáH
j a Norourlands. *»
" *Bist æskuljfðsleiAtofipn tif p-ti,
aÆ !«t ;«i* digs ufnhogsun uss
■ yiiruof.ndt útskútun öt mfntwntmUh.l
stétt ískfnskrs borg&raj !engrsi$&5
'stæ&nginn, nlnissveíoinlBÍ'-i^'^&^
að bjarg* >fr8tniiðarvonttnufn«, mVð
iogmnt yftrfýsihga ? Eð* átít
urinn að sannfæra pf.tinn fiw- tép,-
'stfikt eðallyndí *meislatins*. $m,
fjeUst l -þvS, *ð gefa bonörð 'þáv
kost á að fara þann miGtveg,' ad
jiti Sigf' óhæfiLn til sk6!*«tu mg&'i
því að • segja slg.' úr' «kúl* ? ' ' 0/v-;
, -• Sðlarhríngarnir iiðy.' Að á)jðnö\
kvð'di htrts .- þriðjr dagv ír-; Wl
kvadduj samart ketjnarafonáur.
#m,Ft U. J.) AsgeluBl. MagHússon,
rekinn úr skóla. >,
« öptnoeriega og annao unum. P* - »•»- ■>.'••'• tu
••Whjnjíugwð, Þ«s»ri'.
þykir sérlega illa haldið á mál- gera atvinnurekendur í svona
um við val boðsgesta.
Þó birtist á forsíðu blaðsins
28. júní 1930 kvæði mikið eftir
Sigurð Einarsson, og heitir:
1930. Þúsund ára óður íslenzkra
verkamanna. Fyrsta erindið:
Ylur í lofti og ilmur af vori
andar nú fjær og nœr.
Það er festa í augum og fjör í
spori
því fólkið varð nýtt í gœr.
Og þessi nýja, náttgamla sveit,
fœr nýjan hreim í sitt mál,
nýjan himin og nýja jörð,
nýja hugsun og sál.
En því lýkur svo:
Menn kenndu hér aldrei við
konung og prest
við kúgun og raunahag.
Enn ein var ei öld hér við
alþýðu kennd;
nú er hún að heffast í dag.
Og þessi nýja, náttgamla öld,
fœr nýjan hreim í sitt mál,
nýjan himin og nýja jörð,
nýja hugsun og sál.
Holdö enn á ferð.
Og þessi náttgamla öld fær nú
að reyna sig. Það dregur til tíð-
inda í Krossanesi. Holdö, sem
áður hafði látið undan kröfum
verkamanna, hefur nú svikið að
fullu og 7. júlí 1930 er gefið út
aukablað, flugrit, til sjómanna:
„Félagar. í dag hafa stéttar-
brœður ykkar, verkamennirnir í
Krossanesi, lagt út í harðvít-
uga kaupgjaldssennu við at-
vinnurekandann þar. Deila þessi
er sprottin af því, að atvinnu-
rekandinn hefur gengið á grið-
in við verkamennina og rofið
samningana við þá. Nú hafa
verkamennirnir fylkt sér um
kröfur sínar, allir sem einn,
munu ekki víkja hársbreidd frá
þeim fyrr en þœr eru að fullu
uppfylltar.
Félagar á sjónum. Þetta er
nokkuð, sem þið verðið að taka
til umhugsunar. Samkvœmt
margendurtebium staðreyndum
tilfellum aUt upphugsanlegt til
að villa þá stéttarbræður, sem
þá í augnablikinu standa utan
við bardagann, og lokka þá frá
stéttarskyldum sínum til að fá
andstöðu við þá, sem í stríðinu
standa. Þetta megið þið ekki
láta henda ykkur að þessu sinni.
Það er t. d. vel hugsanlegt, að
Holdö reyni að þessu sinni að
tæla sjómenn þá, sem ráðnir eru
upp á premíu að leggja upp síld
í Krossanesi til að níðast á stétt-
arbræðrum sínum í landi í þess-
um alvarlegum kringumstæðum.
En það má enginn œrlegur sjó-
maður láta henda sig. Athugið
það rækilega, félagar, að næst
þegar stríðið kemur að ykkur,
mun Holdö og aðrir verkalýðs-
böðlar ganga sömu erinda á
fund verkamanan í landi til að
hnekkja málstað ykkar.
ENGINN SANNUR VERKA-
MAÐUR EÐA SJÓMAÐUR
LÆTUR ATVINNUREKAND-
ANN nota sig sem verkfœri gegn
stéttarbróður sínum í lífsbarátt-
unni. Verkalýður íslands á sjó
og landi verður að standa fast
saman. Þá er sigurinn vís.
Gleymið ekki sviknu síldarmál-
unum í Krossanesi, þegar Holdö
heilsar ykkur nœst. Munið hon-
um kinnhestinn forðum. Þving-
ið hann heldur með samtökum
ykkar til að greiða méira en 6
krónur fyrir málið en að þið lát-
ið hann fá ykkur á móti sjálf-
sögðum kröfum landverka-
manna. Styðjið verkamenn í
Krossanesi.
7. júlí 1930
Sjómannafélag Akureyrar.
Sjómannafélag Siglufjarðar.
Sjómannafélag Vestmannaeyja.”
Þetta er sem sagt ávarp til
sjómanna, flugmiðinn.
Vestmannaeyingar hafa sent
samúðar skeyti og samstöðu og
Sigfirðingar boða samúðarverk-
fall, ef Holdö lætur ekki undan.
Jafnaðarmannafélagið Sparta
sendir skeyti, lofar stuðningi.
Þá er verkbann. „Tilkynning.
Það tilkynnist hérmeð út af
Framhald á bls. 39.
Verkamaðurinn 50 óra —
37