Eimreiðin - 01.07.1895, Qupperneq 8

samrýmt? Mönnum mun þykja óviðfeldið, að skólaárið sje mislangt
í jafnhliða skólum, sem jafnmikið er heimtað af, þó það í rauninni
gerði ekkert til, ef nemendur frá þeirn yrðu jafnvel a.ð sjer, en þá
eru ekki önnur ráð, en að stytta skólaárið, að minnsta kosti í real-
deild Rvikurskólans, um svo sem i mánuð, en lengja svo aptur
skólaárið á Möðruvöllum um x/2 mánuð, sem er hið allra mesta,
yrði það þá 8 mánuðir í báðum skólunum. Verði realskólaárið
haft lengra, eru um leið allir hinir efnaminni alþýðumenn úti-
lokaðir frá skólunum; þeir verða þá eingöngu fyrir efnamenn, og
þeir eru því miður í minni hluta á voru landi. Ef skólarnir eiga
að koma að fullum og almennum notum, þá verður að gjöra að-
ganginn að þeim sem greiðastan.
Nú kunna margir að spyrja: er þörf á að hafa nema i real-
skóla í landinu, nægir ekki realdeild latinuskólans fyrir allt land?
Þessú myndi jeg svara játandi, ef nokkur líkindi væru til þess, að
skólavistin í Rvík gæti orðið allt að því eins ódýr fyrir nemendur
eins og á norðlenzka skólanum; en nú fer því fjarri; hún hlýtur
að verða margfalt dýrari; auðvitað mætti jafna þann mismun með
ölmusugjöfum, en hollara tel jeg alþýðumönnum, og reyndar öllum,
að vinna sjálfir fyrir menntun sinni með sínum tveim höndum og
þiggja sem minnstan styrk af opinberu f]e. Það get jeg fullyrt,
að meiri hlutinn af þeim piltum, sem verið hafa hjer á skólanum
síðari árin, hefðu ekki getað sótt skóla til Rvíkur. Þeir hefðu
orðið að fara á mis við þá menntun, sem þeir hafa fengið hjer,
og svo mundi framvegis fara um allan fjöldann, ef realskóli Rvíkur
yrði einn um hituna. Af þessum ástæðum verð jeg að telja það
mjög óráðlegt að flytja alla hina æðri alþýðumenntun til Rvíkur;
þó það yrði máske nokkurra króna ábati fyrir landssjóð, þá verður
það miklu meira tjón fyrir þjóðina en ábatanum nemur, og þvi
miklu fremur apturför en framför í alþýðumenntunarmáli voru.
»Allir almennir menntaskólar, æðri sem lægri, ættu að vera
sameiginlegir fyrir karla og konur«, segir Bogi Melsteð í áður-
nefndu riti sínu. Þessi orð hef jeg fyrir löngu gjört að minum
æigin. Að þeim tveim skólum, sem hjer er um að ræða, ættu
konur og karlar að hafa jafnan aðgang með öllum sömu rjettind-
um. Jeg álít sjálfsagt, að hið opinbera styðji jafnt að menningu
kvenna sem karla, en auðvitað ekki meira, og þvi er sjálfsagt um
leið og konum er veittur aðgangur að hinum almennu mennta-
skólum jafnt og körlum, að afnema jafnharðan allan landssjóðsstyrk