Eimreiðin - 01.07.1895, Síða 15

95
hellur, er auðsjáanlega hafa verið notaðar við matreiðslu, og á sjálfum
beinunum má sjá handaverk mannsins; leggirnir eru brotnir til mergjar,
riíbeinin hafa verið notuð fyrir örvar, en að höggvopni hafa menn þeirra
tíma haft neðri kjálkann af bjarndýri einu, sem nú er útdautt; gerðu
þeir sjer 2 axir úr hverjum neðra skolti og beittu vígtönninni sem axar-
»blaði« og má viða sjá förin eptir hana. Mennirnir lifðu á veiðum, og
var það einkum þetta bjarndýr, er þeir veiddu; var það svo algengt, að
á einum stað hafa fundizt 800 beinagrindur meira og minna heilar.
Dýr þetta var talsvert stærra en bjarndýr eru nú á dögum, og má nærri
geta, að opt hafa orðið torsóttir birnirnir með bein- og steinvopnum
þeirra tíma, því að málma þekktu menn eigi. Ekki hafa mennirnir
heldur átt við nein sældarkjör að búa hvað loptslagið snerti; jurta-
leifar frá sama tíma sýna, að á Suðurþýzkalandi hefur loptslag þá verið
svipað því, sem nú er á Norðurgrænlandi og Spitzbergen. Mennirnir
höfðust við eigi langt frá jökulröndinni og færðust smámsaman norður
á bóginn, eptir þvi sem loptið varð þýðara og jökullinn bráðnaði.
Helgi Pjetursson.
Álfatrúin á Islandi.
Forn fræði — það er margt, sem felst í þessum tveimur orðum.
Þau geta náð yfir forna sögu, fornt mál, fornan kveðskap o. fl.,
ekki sízt þó allt það, sem heyrir undir fornan átrúnað eða trú,
eða það sem vjer nefnum nú heiðni og hjátrú. Þau eru forn,
afargömul, þessi fræði; en þau eru líka opt ekki eingöngu forn,
þ. e. þau hafa lifað sínu lífi um margar aldir og enda stundum
allt fram undir eða jafnvel fram á vora daga, og eimir eptir af
mörgu enn í dag sumstaðar, þótt blöðin, skólarnir, í stuttu máli
»sú meiri upplýsing« — eins og Fjölnir komst forðum að orði —
hafi gert sitt til að svæfa og kyrkja þau. Það sem hefur haldizt
lengst við á Islandi af heiðnum átrúnaði, er .álfatrúin, og munum
vjer hjer skýra frá sögu hennar í mjög stuttu máli; en vísum annars
til ísl. þjóðsagna og ævintýra um allar sjerstakar álfasögur. Það
er í rauninni ekki minna vert en að kunna sögurnar sjálfar, að
draga út úr þeim mynd af efni þeirra, sem sje ein og heilleg.
Trúin á álfa er afargömul og ekki til orðin á Norðurlöndum;
sjálft orðið álf- er álitið að vera sama og orð eitt í sanskrít (rbhú),
er merkir »íþróttarmann, völund«; það er dverga-hugmyndin, er
þar kemur fram, en hún kemur ekki þessu máli við. En hvað eru
álfar þá í raun rjettri?