Eimreiðin - 01.05.1896, Blaðsíða 35

115
að áður upp lesinni fyrir þeim eiðsins útþýðingu aflögðu svolátandi eið
með upprjettum fingrum opinberlega fyrir rjettinum: Jeg Jón Björnsson,
jeg Sigurður Jónsson, jeg þorvaldur Sigurðsson, jeg Eiríkur Hallgrimsson,
jeg Jón Helgason, jeg Jón Jónsson, jeg Grimur Guðmundsson og jeg J>or-
geir Hallsson sver það og lofa fyrir guði almáttugum, að það, jeg verð
fyrir þessum rjetti tilspurður eptir mjer auglýstrar og hjer upplesinnar
stefnu hljóðan, skal jeg svoleiðis vitna, sem jeg veit og man rjettast og
sannast vera. Svo sannarlega hjálpi mjer guð og hans heilaga orð. Inngaf
svo klausturhaldarinn á einum lista öll þau spursmál, eptir hverjum hann
óskar, og uppástendur, að vitnin yfirheyrist, og hljóða þau þannig.
Upp á það fyrsta spursmál svara öll vitnin sameiginlega nei, og
segja það almennilega umkvörtun fólks, að flestir menn fái ekki í kaup-
staðnum mjöl, brauð eður aðra kornvöru til nauðþurftar eður sem geta
betalað.
Upp á það annað spursmál svara og öll vitnin sameiginlega nei;
þau segja að sönnu, að i 2 ár frá 1743, þá sýslumaðurinn í áliggjandi
nauðsyn og hallæristið hafi búðirnar opnað, hafi i þeim fundizt nokkuð
lítið af brauði, grjónum og erter, sem aungvaneigin hafi meira verið en
til að fornægja einum hálfum hrepp.
Upp á það þriðja spursmál svarast af öllurn vitnum sameiginlega,
að nokkrar manneskjur hafi í þessari sýslu dáið af hungri og bjargarleysi,
en margir stórlega creperað vegna Mangel af Levneds Midler.
Upp á það fjórða spursmál svarast sjer i lagi af Eiriki Hallgrimssyni,
að kaupmaður hafi i fyrra sumar 1752 neitað sjer um mjöl fyrir prjón-
les, er hann segist hafa begjært fyrir eina ekkju, en hafi sagt, hún
kynni að fá það, ef betalaðist i sauðum; öll vitnin bera sameiginlega,
að það sje almennileg sögn fólks, að kaupmaður ei vilji gjarnan láta
mjöl utan fyrir sauði, þó segjast þau vita, hann hafi það í tje látið við
nokkra fátæka menn fyrir einsamla ullarvöru.
Upp á það fimmta svara öll vitnin sameiginlega, að ei viti þeir til,
að kaupmaður hafi í 3 næstliðin hörðu ár vægt fólki um betaling i sauðum
og smjöri framar en áður, heldur hafi hann tekið slikt af hvorutveggju,
sem fengið hafi.
Upp á það sjötta spursmál svara öll vitnin sameiginlega, að hjer
hafi verið mikil ekla af peningum, svo nokkrir, sem þá hafi begjært,
hafi ekkert fengið, en flestir minna en hafi begjært og getað betalað;
lika segja þeir sameiginlega, að um nokkur fyrirfarandi ár, helzt til 3 ja
næst umliðinna, hafi hjer verið Mangel af trjám, en hvort þau seljist
eptir kóngsins taxta, viti þeir ekki að segja; þeir sjeu ófróðir um, hversu
þeim mæli eigi háttað að vera, sem hann upp á standi.
Upp á það sjöunda spursmál svara öll vitnin sameiginlega, að það
jám, sem hingað hafi flutt verið 1746, hafi mest part verið ónýtt og
óbrúkanlegt, það hafi og selt verið fyrir vanalegan prís sem gott járn
eptir taxtanum. En margir segja þeir því hafi aptur skilað kaupmanninum;
enginn af vitnunum segist það kunna að bera, að þetta ódugtuga járn
hafi hjer siðan selt verið með öðru betra, jafnvel þó nokkrir fengið hafi
i bland eins illt járn, þá kunni þeir ekki að segja, það hafi verið hið sama.
Upp á það 8da svarast af öllum vitnunum sameiginlega, að ekki viti
þeir til, að neitað hafi verið um vigt á mjöli, þá begjært verið hafi,
8*