Eimreiðin - 01.05.1896, Side 56

136
tekin upp, ef vart hefur orðið við sýki í garðinum. Er þá bezt að slá
,kartöflugrasið’, sem menn kalla, raka Jm vandlega burt og brenna siðan.
Að því loknu skal bíða með uppskeruna vikutima, og skal það gjört til
þess, að sporarnir i moldinni geti ekki fest sig við jarðeplin og þannig
haldið sýkinni við, en eptir vikutíma eru þeir allir dauðir.
Meðan útlend jarðepli eru höfð til útsáðs á íslandi, getur sýki þessi
komið upp er minnst von um varir, en ef hyggilega er að farið, ætti
að veita hægt, að útrýma henni aptur, en í svipinn getur hún valdið
allmiklu tjóni. Ef menn ræktuðu jarðepli á Islandi svo mjög, að ekki
þyrfti að hafa útlend jarðepli til útsæðis, þá yrði tæplega vart við sýki
þessa. Menn ættu annars að leggja miklu meiri stund á að rækta jarð-
epli og aðrar matjurtir i landinu sjálfu. Eað er viðast hvar á Islandi
nægilegt landrými, að minnsta kosti má viðast hvar koma fyrir nokkrum
matjurtagörðum. Frá þeim hjeruðum, er bezt væru fallin til matjurta-
ræktar, mætti flytja forða til ,mögru’ hjeraðanna,* en til þess þurfa sam-
göngur auðvitað að vera greiðari, en þær eru nú. Kaupmenn flytja út-
lend jarðepli til landsins, af þvi að jarðeplaræktin er i ólagi; þeir mundu
auðvitað fúslega kaupa islenzk jarðepli af islenzkum bændum og selja
sjómönnum og öðrum, er þyrftu, ef þau væri að fá til muna. Jarðepli
eru verzlunarvara á Islandi, því hagnýta bændur sjer það ekki? Það er
svo margt og mikið, sem Islendingar verða að kaupa frá útlöndum, að
nóg verður eptir, þótt þær vörur dragist frá, er afla má í landinu, sjer-
staklega ef þess er gætt, að vörurnar geta verið eins góðar og eins
ódýrar.
Helgi Jónsson.
Alþingi hið forna á Mön.
Úr miðju írlandshafi, miðja vega milli írlands, Englands og Skot-
lands, rís M ö n (á keltnesku Mann) úr sæ. Hún er opt nefnd í sögum
vorum. Haraldur hárfagri lagði hana undir sig og ríktu lengi siðan
konungar á eynni, af norrænum ættum. Njálssynir börðust við Guðröð
konung úr Mön. En jeg ætla mjer ekki hjer að segja sögu Manar. Jeg
ætla mjer að segja frá alþingi Manarbúa, sem enn i dag er haldið á
líkan hátt og i fornöld hjá oss á Þingvöllum við Öxará, undir beru lopti,
á lögbergi helga, og í námunda við það.
Jeg var staddur á Mön 5. júli 1895, þann dag er þing var sett.
Gisti jeg hjá skáldsöguhöfundinum Hall Caine, sem var á Islandi fyrir
nokkru, og er frægari öllum öðrum eyjarskeggjum. Riðum við á þing
snemma um morguninn og var þá fjöldi fólks að drífa að úr öllurn
áttum til Tynwald, sem þingið kallast. Munum vjer nú litast þar um
áður á þing er gengið.