Eimreiðin - 01.05.1896, Page 77

lega eins, bæði að því er snertir húsafjölda og afstööu þeirra hvort til annars,
eins og ii. myndin í bók dr. Valtýs (bls. 85), er á að sýna almennan íslenzkan
bóndabæ í byrjun 11. aldar. Yfir höfuð virðist allt benda á, að allir siðir manna
og lifnaðarhættir hafi verið mjög svipaðir á Grænlandi eins og á íslandi, enda
er þetta mjög svo eðlilegt, þar sem landið byggðist frá íslandi, og staðhættir
landanna vóru svo nauða líkir í flestum greinum. Til þess að fullkominn árang-
ur geti orðið af rannsóknum fornleifa á Grænlandi, er því nauðsynlegt, að þeir,
sem þessar rannsóknir gera, sjeu sem kunnugastir öllu lífi og háttum alþýðu
manna á íslandi. Þetta hefur herra Bruun verið ljóst, og hefur hann því nú
sótt um og fengið töluverðan fjárstyrk (bæði frá ráðaneyti kirkju- og kennslu-
málanna og úr hinum mikla Carlsbergssjóði) til þess að ferðast um ísland á þessu
sumri (1896) og kynna sjer bæði íslenzkar fornmenjar og líf rnanna og háttu
yfir höfuð. Væri óskandi, að sem flestir teldu sjer það sóma, að greiða för hans
og leiðbeina honum eptir föngum, svo að ferð hans geti haft tilætlaðan árangur.
FINNUR, BUGGE OG FORNSKÁLDIN. í 1. árg. EIMR. (bls. 77—78)
var minnzt á rit próf. Bugge’s um hin elztu skáld Norðmanna, (»Bidrag til den
aldste skaldedigtnings liistorie«) og því um leið spáð, að dr. Finnur Jónsson mundi
varla láta því ósvarað. Sú hefur og reyndin orðið á, og er svarið nú komið
(i>De ældste skjalde og deres kvad«) i sAarboger for nordisk Oldkyndighed og
Historie« (5895). í riti sínu hafði Bugge leitazt við að sanna, að kvæði hinna
elztu skálda (Braga gamla og Þjóðólfs úr Hvini) sjeu ekki eptir þá, sem þau eru
eignuð í íslenzkum ritum; þau geti ekki verið eldri en frá síðari hlut 10. aldar,
og ræður hann þetta einkum af ýmsum orðmyndum, er komi fyrir í þessum
kvæðum, en sem hljóti að vera yngri en skáld þau, er kvæðin sjeu eignuð.
Þannig hafi i og u eklá verið fallið burt í þolfalli á dögum Braga; menn hafi
sagt: vini, muni, ströndu, en ekki vin, mun, strönd. Sömuleiðis hafi menn þá
sagt: magur, sunur, meku, setu, glaöu, haöu, en ekki mógr, sunr, mjök, sjöt, glöö,
höö, o. s. frv. Þetta styður B. með því að benda á, að þess konar óstyttar orð-
myndir komi fyrir á nokkrum dönskum og sænskum rúnasteinum ffá 9. öld (t. d.
strantu á hinum svo nefnda Röksteini) og í 3 útlendum rúnastafrófsskrám ffá 9.
og 10. öld komi fyrir rúnanöfnin reidu, soulu, lagu (lagor), feu (0: reið sól, lögr,
fé). Ennffemur segir B., að í kvæðunum komi fyrir orð, sem sjeu yngri en
Bragi og runnin sje af útlendri rót. Þannig sje orðið lung (skip) írskt, en sumbl,
fljóö, raukn engilsaxnesk og rósta franskt. Kenningarnar sjeu og flóknari en í
öðrum hinna elztu kvæða. Þá bendi og tegund kvæðanna (skjaldarkvæði (og
myndagerð á skjöldunum) og ættbálkskvæði) og bragarhættir á, að þau sjeu gerð
eptir keltneskum fyrirmyndum. Þar sem Ragnarsdrápa loks sje bendluð við Ragn-
ar loðbrók, þá bendi það og allt þetta á, að þessi kvæði geti ekki verið eptir
þá Braga og Þjóðólf.
í ritgerð sinni leitast nú dr. Finnur við að hrekja allar þessar ástæður B. s.
Kveður hann allar sannanir vanta fyrir því, að -i og -u hafi ekki verið fallið burt
í Noregi um 825, þótt einstöku dæmi finnist til hins gagnstæða í Danmörku
og Svíþjóð, enda bendi kvæði, sem áreiðanlega sjeu frá miðbiki 10. aldar, á, að
þessir hljóðstafir hafi fallið burt löngu áður en þau voru ort. Hafi einkurn Höf-
uðlausn Egils Skallagrímssonar mikið sönnunargildi í þessu efni, því hún sanni,
að svo hafi verið um 870, eða um það leyti er ísland byggðist, og sje þá vart
hægt að neita þvf, að Bragi hafi ekki getað haft sömu orðmyndir. Hinar út-
lendu rúnastafrófsskrár kveður dr. F. heldur ekkert sanna, einkum af því að svo