Eimreiðin - 01.05.1906, Blaðsíða 26

io6
auk annars góðgætis. — Hjón nokkur þar í sveit höfðu þann sið alla
sína löngu samverutíð — þau áttu saman 21 barn, þar af tvenna tvíbura
og þáðu aldrei sveitarstyrk fyr en í örvasa elli —, að þau gáfu hvort
öðru stóra pottköku í sumargjöf. Pottkaka var og algeng orlofsgjöf og
þótti fallega af sér vikið. — Um aðrar hátíðir ársins var lítið skeytt hjá
okkur. Dálítið artað upp á nýjárið, þá var elzta barn föður míns fætt,
uppáhaldsdóttir, svo honum var heldur vel til nýjársins upp frá því, og
vildi fá sitt brennivínskaffi. Brennivínskafíi með heitum grjónalummum,
það var hans helzti unaður á jarðríki, en að bryðja kandíssykur-mola,
það var sælgæti móður minnar.
Veizlan fyrsta, sem ég var í, var erfisdrykkja eftir bændur tvo,
sem dóu í nágrenninu við okkur, og skyldi mikið við haft. Þá var ég
hér um bil 12 ára. Þar sá ég fyrst hnífapör og stóð ógn af þeim vanda,
að eiga að nota þau. f*ar voru línlök breidd á borðið sem dúkur og
grauturinn borinn á borð í stórum þvottaskálum, rétti svo hver borðgesta
skeið sína eða hornspón í fatið. Ég heyrði prestskonuna segja — hún
átti borðbúnaðinn og stóð fyrir veizlunni — að það gilti einu hvernig
alt væri, fólkið hefði ekkert vit á því.
Leiki og leikföng okkar bjuggum við að mestu sjálf til. Leikir
okkar flestir voru eftirlíking af búskap. Höfðum sauðarhorn fyrir kindur,
köstuðum þeim á víð og dreif um grund, sem var afrétt okkar, réttuðum
síðan féð, höfðum hávaða og illindi þar í frammi, létumst vera drukkin
og flugustum á, alt eins og við vissum að við átti. Fjöruskeljar áttum
við einnig og höfðum þær fyrir ýmsan fénað. Heilt bygðarlag settum
við á fót kringum tjarnarpoll lítinn. Éar stóðu bæir úr torfi umhverfis,
það voru bændabýlin, og bjuggu í þeim ýsubeinsmenn okkar. Éar var
og prestssetur, og var prestur sá að sönnu úr ýsubeini, en kjólklæddur
var hann og »maddaman« hans miklu digrari en aðrar konur. Við hinn
enda tjarnarinnar var kaupstaður og voru kaupmenn úr spýtum og stærri
nokkuð en alþýðan. Bæirnir voru úr hnausum skornum með húslagi, og
voru þeir óholir innan, varð fólk því að standa úti. Prestsetrið var með
timburþili — fjöl, eins og þil í laginu úr ónýtum ullarkömbum, tylt ipeð
töppum við torfstofuna, — en í kaupstaðnum voru eintóm timburhús.
f’au smíðuðu bræður mínir með vasahnífunum sínum. f’au voru svo gerð:
Tvö þil voru tegld, 5 ásar, fjórir þeirra voru ferstrendir, með rás eftir
endilöngum tveimur köntunum, en sá fimti — mænirásinn — var þrí-
strendur með tveimur rásum eftir breiðasta flatkantinum, sem átti að snúa
niður. Göt voru gerð gegnum öll fjögur horn á þilunum og eitt á burst-
ina, ásendunum smeygt í þau göt á hvorumtveggja þilunum, og húsið var
reist. þunnum fjalaspækjum var svo rent eftir rásunum í ásana og húsið
var klætt. Ef vönduð var húsagerðin, þá var loftfjölum rent í efri ásana;
stundum voru dyr á stafni og hurð fyrir á hjörum úr látúnsvír, og gler-
rúður í gluggum, ef nokkurt glerbrot var fáanlegt. Hús þessi voru furðu
lagleg af barnasmíði að vera, enda urðu tveir bræður mínir vel liagir
menn á tré. Þeir gjörðu og báta með rá og reiða, seglum og stýri, og
sigldu ýsubeinsbændur okkar á þeim þvert yfir pollinn, yfir í kaupstaðinn,
til að verzla við kaupmenn. Kirkjan var úr timbri, prestur messaði, —
það gerðum við sjálf að sönnu fyrir hann — hann gifti og söng yfir
dánum. Við brutum venjulega fót af ýsubeinsmanni, ef hann átti að vera