Eimreiðin - 01.05.1906, Blaðsíða 14

94
en eftir því sem manndauðinn óx varð því ekki komið við, stórar
líkfylgdir voru bannaðar og seinna var fólki yfir höfuð bannað að
fylgja líkum til grafar. Líkkistusmiðirnir höfðu ekki við að smíða
kistur, og þegar nú flestir þeirra dóu líka, urðu mestu vandræði með
að fá kistur, og urðu menn að láta sér nægja með óheflaða og
luralega kassa; en seinna varð jafnvel heldur eigi hægt að útvega
þá, og varð því að grafa líkin í fötunum einum. Pví næst varð
svo mikil ekla á prestum, líkmönnum og gröfurum, að ekki varð
hægt að koma öllum þeim sæg af líkum niður í jörðina, sem stöð-
ugt var ekið út í kirkjugarðinn. Afleiðingin af því varð, að háir
valkestír af líkum rotnuðu og úldnuðu ójörðuð milli leiðanna, en
af því stafaði þvílíkt ýlduloft, að fólk í næstu húsum hélzt ekki
við heima hjá sér. Til þess að hreinsa loftið voru hermenn
fengnir þangað til að skjóta af fallbyssum, ef ske kynni að óloftið
rénaði við það, en það hafði engan árangur.
Pegar líkin komust eigi lengur fyrir í hinum litlu kirkjugörðum,
er lágu fyrir innan borgarmúrana, tóku menn það ráð að vígja
mold langt fyrir utan borgina. Par voru síðan teknar stórar grafir,
sem gátu rúmað fjöldamörg lík í senn og var síðan sungið yfir
öllum í einu.
Fátt olli bæjarstjórnunum meiri erfiðleika, en að útvega stöð-
ugt grafara, líkmenn o. a. í skarð þeirra, er dóu, því það sýndi
sig fljótt, að fáum var jafnhætt við að sýkjast og þeim. En með
því að bjóða nógu háa borgun fengust þó vanalegu nógu margir.
Pegar engir aðrir vildu verða til þeirra starfa í Kaupmannahöfn
1711, buðust stúdentar til þess að aka líkunum út úr borginni, en
áskildu sér allháa borgun fyrir.
Allar stórborgir í Evrópu urðu fyrir heimsóknum pestarinnar
á miðöldunum og fram á nýju öld, sumar þeirra hvað eftir annað,
og hafa menn mjög líkar sögur af þeim öllum; því veikin var
vanalega jafnskæð og hegðaði sér svipað hvar sem hún kom. I
fjölmennum borgum var sóttin vön að vara X — Ix/2 ár í senn.
Pað var algengt að helmingur eða meira en helmingur íbúanna
dæi. Þeir, sem eftir lifðu, höfðu sumpart lifað hana af og sum-
part alls eigi sýkst, vegna þess, að þeim var meðskapaður ómót-
tækileiki fyrir veikina. Pestinni slotaði aldrei skyndilega, heldur
liðu vanalega margir mánuðir frá því að hún hafði náð hæsta stigi
sínu, unz henni mátti heita með öllu lokið. Þegar veikin var um
garð gengin, var víðast hvar reynt að sótthreinsa svo mikið, sem