Tölvumál - 01.09.1993, Síða 46

September 1993
Bretlandi var um að ræða sérstakt
átak til að auðvelda kennurum
unglinga og síðar bama að nota
tölvur í starfi með nemendum
sínum. Skipuleg þróunarverkefni
sérfræðinga í námsgreinum,
kennara og forritara fóru þar brátt
að skila afrakstri sem fólk í ná-
grannalöndum gat horft öfundar-
augum til. Með þessum hugbún-
aði varð umræðan um mögu-
leika tölva sem kennslutækja og á
hvern hátt þessi tæki gætu haft
áhrif á nám bama og unglinga á
allan hátt raunhæfari.
Áður en lengra er haldið er rétt
að beina sjónum aðeins nánar
að íslenskum skólum. Grunn-
skólar í landinu era yfir 200, sumir
með nemendur allt frá 6 að 16
ára aldri, aðrir takmarkað aldurs-
skeið. Um þriðjungur þeirra
hefur 50 nemendur eða færri og
aðeins tveir ná 1000 nemendum.
Islenskir grannskólar eru því mj ög
ólíkir og vart hægt að bera saman
aðstæður frá einum skóla í annan.
Þeir starfa þó allir eftir sömu aðal-
námskrá. Framhaldsskólar eru
tæplega50. Stærðþeirra ereinnig
mismunandi svo og sérhæfing.
Námskrá þeirra er með nokkuð
öðrum svip en námskrá grunn-
skóla, þar er nær eingöngu um að
ræða umfjöllun um námsgreinar.
I námskrám er m.a. að finna fyrir-
mæli um innihald náms og nokkur
umfjöllun um kennsluhætti og
námsgögn.
Fráeinstaklings-
framtaki til yfirsýnar
í ársbyrjun 1982 skipaði mennta-
málaráðherra fimm manna starfs-
hóp sem líta skyldi á tölvur og
skólastarf. Dr. Oddi Benedikts-
syni var falið að veita hópnum
forystu. Hópurinn kannaði stöðu
tölvuvæðingar í skólakerfinu,
bæði á grunnskólastigi og fram-
haldsskólastigi og lagði fram
tillögur varðandi stefnumótun,
framkvæmdir og kostnað bæði
hvað snerti starf í grunn- og fram-
haldsskólum en einnig þær sem
lutu að menntun kennara á þess-
um skólastigum, endurmenntun
starfandi kennara og þörf á lengra
framhaldsnámi. Starfshópurinn
skilaði áfangaskýrslu til mennta-
málaráðuneytis vorið 1982 og
lokaskýrslu í árslok ásamt urn-
fangsmikilli samantekt á því sem
varþáaðgerastískólum. Skýrslan
var því miður aldrei gefin út og
innihald hennar lítið kynnt opin-
berlega. Hins vegar hafði hún
veruleg áhrif í starfi þriggja hópa
sem skipaðir voru árið eftir til
að líta nánar á afmarkaða þætti,
m.a. kennaramenntun, og einnig í
framkvæmdum kennaramennt-
unarstofnana og víðar.
Ákvörðun um samræmd tölvu-
kaup fyrir framhaldsskóla 1984
hafði talsverð áhrif og náðu þau
einnig til grunnskóla. Mennta-
málaráðuneyti ákvað þá að koma
að hálfu til móts við skóla með
kaup innan ákveðinna marka.
Nokkuð voru skiptar skoðanir
um þetta val á töl vukosti og tókust
þar einkum á hinar bresku BBC
tölvur og hinar bandarísku Apple
Ile sem urðu ofan á. Sumir skóla-
menn vildu líta meira til framtíðar
og festa kaup á PC tölvum frá
IBM sem voru nýkomnar á mark-
að en talsvert dýrari. Eftir á séð
má segja að þarna hafi skólamenn
strax skipst í þá þrjá vélbúnaðar-
flokka sem greinilegir hafa verið
undanfarinn áratug þótt afl hafi
margfaldast, aðgengileiki oghug-
búnaðarframboð.
Aðstaða framhaldsskóla breyttist
eins og hér segir talsvert og gerði
þeim kleift að bjóða nemendum
í vaxandi mæli fræðslu á þessu
sviði. Einna mesta eftirtekt vakti
þó líklega þróun Verzlunarskóla
íslands sem ákvað skömmu eftir
World Conference of Computers
in Educationa í Sviss 1981 að
leggja mikla áherslu á þennan
málaflokk.
Grunnskólar áttu meira á brattann
að sækja varðandi tölvukaup en
framhaldsskólar en skilningur
manna var þá almennt enn lítill á
möguleikum tölvubúnaðarínámi
ogkennslu. Litu margir fremur á
að fræðsla af þessum toga byggi
nemendur fyrst og fremst undir
beina þátttöku í atvinnulífi eða
framhaldsnámi en að þessi tæki
væru gagnleg til náms almennt. I
kjölfar kennaranámskeiða fóru
augu manna þó að opnast smáin
saman. Tölvur tíndust hins vegar
inn í grunnskóla sem gjafir félaga-
samtaka eða foreldra eða vegna
ákvörðunar sveitarstjórna. I
broddi fylkingar voru oft áhuga-
samir og starfsfúsir kennarar.
Ýmislegt varð til stuðnings þess-
um kennurum og má nefna hálfs
mánaðar fræðsludagskrá, Tölvur
og grunnskóli, sem Kennslumið-
stöð Námsgagnastofnunar stóð
fyrir í ársbyrjun 1984 og átti þar
samstarf við Kennaraháskóla
íslands, menntamálaráðuneyti,
fyrirtæki og einstaklinga. Fyrir-
lestrar, innlendir og erlendir,
fræðslufundir, sýning á vélbún-
aði, hugbúnaði og lesefni var
meðal þess sem í boði var.
Um svipað leyti hófst samstarf
nokkurra áhugamanna um ísl-
enskun frumskipana forritunar-
málsins Lógó en það var hannað
við MIT til þess að skapa þrosk-
andi námsumhverfi á sviði stærð-
fræði og fleiri námsgreina. Þetta
starf markaði tímamót í sögu ísl-
ensks hugbúnaðar fyrir skólastarf
og er um margt einstakt sé litið á
allt í samhengi, íslenskun hug-
búnaðar, kennslubækur um Lógó
og markvissa tilraunakennslu.
46 - Tölvumál