Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1982, Blaðsíða 6

6
DV. MIÐVKUDAGUR 6. OKTOBER1982.
Nýtt plastreiðhjól
Ævilangur vinur
IMeytendur Neytendur Neytendur Neytendur
— án vandamála og viðhalds
Leitun mannsins aö fullkomnun er
driffjööur frekari þróunar á flestum
sviöum. Áriö 1977 kom fram sú hug-
mynd hjá starfsmönnum í sænsku
Volvoverksmiðjunum aö framleiöa
eilífðartæki. Átti þaö upphaflega aö
vera í formi „minibifreiðar”, en í tím-
ans rás og vegna breyttra aöstæöna
var útkoman ITERA-plastreiöhjóliö.
Fyrir rúmu ári var þetta tækniundur
kynnt í Svíþjóð, en kom á almennan
markaö á þessu ári. Umboösmenn
Volvo hér á Islandi hófu innflutning á
reiðhjólinu hingaö á þessu ári. Svíar
eru ákaflega stoltir af þessari fram-
leiðslu sinni og segja að þeir sem eign-
ist slík hjól eignist þar meö ævilangan
vin. Japanir, sem öllu eru vanir á
tæknisviðinu, hafa sýnt þessumhjólum
mikla athygli og kynnt þau sérstaklega
í sjónvarpi. Það eru tíöindi þar í landi
þegar erlend framleiðsla á í hlut.
Itera-reiðhjóliö er úr koltrefjaplasti.
Þaö er steypt í sérstakri pressu.
Þolir margt —
næstum allt
Hjóliö þolir „veöur og vind”, bæöi
hita og kulda. Þaö ryðgar ekk., flagnar
ekki — svo viðhaldskostnaður og
amstur því fylgjandi er í lágmarki.
Sætiö er hækkaö og lækkað með einu
handtaki. Undir sætinu er handfang til
verksins sem gerir þessa athöfn mjög
einfalda. Svo létt er aö stíga hjólið aö
blaðamanni fannst í fyrsta reynslu-
akstri aö varla yrði erfitt aö klífa
brekkur og bakka á þessum reiðskjóta.
En sá þáttur er óreyndur enn. Gott er
samt aö vita að traustur ferðafélagi er
þarna, meira aö segja til eilíföar. Svíar
eru ákaflega jafnréttissinnaðir og end-
urspeglast sú afstaöa m.a. í útliti hjóls-
ins. Þaö er engin stöng til kynjaaö-
skilnaöar á hjólinu. SKF-kúlulegur,
frábær ljósaútbúnaöur, sterkur
bögglaberi og sitthvaö annaö á þessu
merkilega plasthjóli veldur því aö við
skiljum hreykni Svía af tækniundrinu
Nýir standarar
En eitthvað hlýtur að vera aö, segja
sumir. Jú, viö athugun glöggra manna
hefur komiö í ljós aö þegar þarf að
skipta um dekk á h jólinu er þaö í f yrstu
nokkuö strembið, jafnvel handlagnir
menn geta lent í basli viö verkiö. En
sérstök spenna fylgir hjólinu til að
glenna grindina frá dekkinu. Eftir
fyrsta skiptiö má þó segja að mestu
erfiðleikarnir viö dekkjaskiptinguna
séu aö baki, reynslan hjálpar til næst.
Annaö hefur komið í ljós og þaö er aö
„standarar” hjólanna eru ekki nógu
sterkbyggöir. Hjá umboðinu var okkur
tjáö aö framleiöendur hefðu sjálfir
bent á þetta og nýir „standarar” væru
væntanlegir. Þeir sem þegar hafa
heypt ITERA hjól geta fengiö nýja
standara.
Eitt atriöi enn mætti nefna um eilífð-
arvélina — ITERA-reiðskjótann og
það er útlitið. Hefur mér dottið í hug
sagan um litla ljóta andarungann sem
breyttist í f allegan svan. Viö fyrstu sýn
fannst mér hjóliö ljótt. Af einhverjum
ástæöum (liklega hégóma) þótti mér
ekki fýsilegt aö sýna mig á farartæk-
inu viö hliðina á gljáfægðum krómfar-
artækjum. En margt getur breyst og
reiöskjótinn eins og andarunginn í
svan viö frekari kynni.
-ÞG.
ITERA-plasthjólið kostar ídag kr. 4.6
frá raunverói.
0,- sem er tilboðsverð, 20% efsláttur
Kraftabrauð á markað
— í tilefni norrænnar brauðviku
Norræn brauðvika er nú haldin í
fyrsta skipti á sama tima um öll
Norðurlönd. Landssamband bakara-
meistara hefur veriö í samvinnu við
erlenda bakara í mörg ár, en ekki áður
í þessu formi.
Eitt Norðurlandanna sá um prentun
á plakötum sem látin hafa veriö upp i
bakaríum tU að minna fólk á að
kynning á trefjabrauðum stendur nú
yfir þessa viku. Markmið vikunnar er
að fá almenning tU að neyta hoUra
brauða og hefur nú framleiðslu á’krafta-
brauði veríð hafin. Vikingabrauð kom
á markað síðastUðið ár þegar brauð-
vika var hér á landi. Náði það miklum
vinsældum og er þvi enn framleitt.
Upplýsiugaseöill
til samanburðar á heimiliskostnaöi
Hvað kostar heimilishaldið?
Vinsamlega sendið okkur þennan svarseðil. Þannig eruð þér orðinn virkur þátttak-
andi i upplýsingamiðlun meðal almennings um hvert sé meðaltal heimiliskostnaðar
fjölskvldu af sðmu stærð og yðar. Þar aó auki eigið þér von um að fá nvtsamt heimilis-
txki.
Nafn áskrifanda,
Heimili
Sími
Fjöldi heimilisfólks
Kostnaður í september 1982
Matur og hreinlætisvörur kr.
Annað kr.
Alls kr.
Umbúðir kraftabrauðsins eru vel
merktar með efnisinnihaldi og
næringarefnum brauösins. Brauðið er
20% stærra en hin algengasta brauð-
stærð og kostar hvert brauö krónur
18,60. i
Danir eru umsvifamiklir í bakara-
iöninni, enda hæg heimatökin fyrir þá í
þessum efnum. Islendingar lærðu
brauðgerðarlist af Dönum en eru nú
komnir langt fram úr þeim. Bakarar,
sem voru á brauðráðstefnu þeirri sem
ísíöustuviku var haldin, voru á einu
máli um þaö aö aðeins Þjóöverjar
væru heldur fremri Islendingum í
brauðgerð. Þeir eru miklir brauðmenn
og leggja mikið upp úr framleiðslu
brauöa sem þeir neyta meö nærri
hverri máltíö. Nú eru um 15 bakarar
að fara til Þýskalands á námskeið í
brauðgerð. Þeir hafa hug á að tileinka
sér það besta, en samkeppnin er mikil
og búa bakarar viö stóraukinn inn-
flutning á kökum. Reyna þeir að
spoma við innflutningi meö því að
bæta vörur sínar. Það er þó erfitt aö
keppa viö erlendan markað þar sem
hráefni í brauð og kökur er margfalt
dýrara hér en erlendis.
Vítamín vantar
í hvítt hveiti
Vegna mikils innflutnings á kökum
leggja bakarar meiri áherslu á fjöl-
breytni í brauögerö, einnig sökum þess
að ekki er mikið af trefjaefnum í
kökum og þvi ekki vert að hvetja
almenning til að neyta þeirra. En
aldrei verður hægt að drepa sælkerann
og veröur því alltaf eitthvaö af sætari
„bakarísfæöu” á markaðnum. Kökur
eru oftast bakaðar úr hvítu hveiti sem
er vítamínsnautt. Mörgum grófum
kornum þyrfti aö bæta í hvítt hveiti, ef
vel ætti að vera og þá einkum jámi og
E-vítamíni. Komin fara úr hveitinu í
vinnslu, en sumt hveiti er vítamínbætt
aö einhverju leyti. Manneldisfræð-
ingar hafa mælt meö því að neysla á
sterkju aukist, en þá neyslu þarf aö
sækja í kornmat. „Eitthvað veröur að
koma frá heilbrigöisráðuneytinu um
hvaöa efnum er best að bæta í hvíta
hveitiö,” sagði Hannes Guömundsson
á biaðamannafundinum. Aö víta-
minbæta hveitið er nokkuð sem kemur
öllum neytendum til góða.
Kraftabrauð vegur um 600 g. í þvi eru allar heistu tegundir trefjaefna.
Brauðið kom á markað á öllum Norðuriöndum i tiiefni brauðvikunnar.
Menn gœða sár á góðum bitum. Þeir eru taldir frá vinstri: Hannes
Guðmundsson, Jón Albert Kristinsson, Valdimar Bergsson, Þorsteinn
Stígsson, Jón Óttar Ragnarsson, Stefán Árnason og Vigfús Björnsson.
DV-mynd GVA.
„Rannsóknir eru reglulegar á
næringarefnum í skepnufóðri,” sagði
Valdimar Bergsson, en kom til mann-
eldis hefur hingað til enga rannsókn
fengið.” Hingað tií lands koma upp-
lýsingar erlendis frá um næringarefni í
hinum ýmsu korntegundum en ekki er
vitað hve gamalt korniö er þegar það
kemur til landsins. „Rannsóknar-
stofnun landbúnaöarins hefúr mikinn
áhuga á aö styðja þá viðleitni bakara
aö bæta trefjaefnum í brauðin,” sagöi
Jón Ottar Ragnarsson næringarfræð-
ingur. Bakarar geta snúið sér til rann-
sóknarstofnunarinnar með brauðupp-
skriftir og fengið uppgefiö næringar-
innihald brauöa.
Hér á landi er verulegur tækja-
skortur til aö mæla bökunareiginleika
hveitis og aöstaöa er ekki fyrir frekari
rannsóknir. Það vantar upplýsinga-
þjónustu sem hægt er að leita til með
tæknileg vandamál stéttarinnar.
Neysla trefjaefna
er mjög til bóta
Brauðvika sem þessi vekur fólk til
umhugsunar. Þaö kaupir heldur
grófari brauð þar sem fræösla um
aukna neyslu tref jaefna hefur aukist.
Trefjaefni bæta meltinguna. Auk þess
koma þau í veg fyrir ýmsa sjúkdóma.
Kom það f ram á blaöamannaf undinum
að ekki væru það brauðin sem helst
ætti aö forðast þegar farið er í megrun.
Margir megrunarkúrar eru ekki
samdir af sérfræðingum og vantar þar
oft mikiö á að tref jaefni séu talin þar
með.
Þess er skemmst að minnast að í vor
var haldinn blaöamannafundur undir
yfirskriftinni „Brauð og hollusta”.
Meöal annarra flutti Einar Oddsson
læknir þar erindi. Fjallaði þaö um
trefjaefni og sjúkdóma. Kom meöal
annars fram í máli hans að tref jaefni
örva tyggingu og munnvatnsmyndun.
Jafnframt styrkja þau tennurnar.
Þau bæta líka meltingu. Einnig hafa
þau áhrif á ýmsa sjúkdóma, svo sem
hjarta- og æðasjúkdóma, botnlanga-
bólgu, sykursýki, krabbamein í ristli,
gallsteina, pokamyndanir í ristli og
jafnvel offitu.
Aukin fjölbreytni í brauðgerð er að
miklu leyti undir því komin hverjar
undirtektir nýjungamar fá hjá lands-
mönnum. Urval brauða hefur aukist
svo um munar undanfarin ár og hingaö
til hafa brauðætur kunnaö vel að meta
nýjungamar. Að minnsta kosti góö
kaup í brauði og eins og Valdimar
Bergsson sagði á ráðstefnunni: „Þetta
eru beinlausir bitar. ’ ’
-RR.