Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1982, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVUCUDAGUR 6. OKTOBER1982.
DAGBLAÐIÐ-VÍSiR
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og ótgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
‘Aðstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI 1».
Áskriftarverð á mánuði 130 kr. Verð í lausasölu 10 kr. Helgarblað 12 kr.
Næg tækifæri síðar
Nú dregur senn aö þingsetningu. Ef að líkum lætur mun
þingið fara af stað með hefðbundnum hætti en trúlega
munu fljótt skipast veður í lofti. Þar veldur mestu sú
óvanalega staða sem upp er komin vegna bráðabirgða-
laganna, sem ríkisstjómin gaf út fyrr í haust. Tveir af
fyrrverandi stuðningsmönnum stjómarinnar hafa lýst
yfir að þeir hafi látið af stuðningi við ríkisstjómina, og í
framhaldi þar af hefur stjómarandstaðan tilkynnt að hún
muni greiða atkvæði gegn bráðabirgðalögunum. Ef
staðið verður við þessar hótanir munu bráðabirgðalögin
falla á jöfnum atkvæðum í neðri deild alþingis.
Talsmenn stjómarinnar hafa látið í ljós vanþóknun
sína á því að minnihluti þingmanna skuli notfæra sér
deildaskiptingu alþingis til að fella stjórnarfrumvarp, og
vísa þá til þess að á þingi sitji 31 þingmaður, sem styðji
ríkisstjómina, þrátt fyrir fráhvarf þeirra Alberts og
Eggerts Haukdal.
Þetta eru brosleg viðbrögð. Það er ekkert nýtt að afli
atkvæða sé beitt í deildum alþingis, enda hefur deilda-
skiptingin verið við lýði frá því að alþingi kom saman að
nýju á síðustu öld og verið hluti af okkar stjómskipan.
Enginn flokkur hefur skirrst við né haft við það að athuga
að atkvæðavaldi hafi verið beitt, hvenær sem færi gefst.
Þess er og skemmst að minnast að Alþýðuflokkur og
Sjálfstæðisflokkur hafa samanlagt meirihluta á alþingi
nú, en vegna skiptingar þingmanna í deildir hafa þeir
ekki meirihluta í báðum deildum. Þess vegna gátu þessir
tveir flokkar ekki myndað ríkisstjóm eftir síðustu kosn-
ingar og þess vegna þurfti Gunnar Thoroddsen að
„bjarga heiðri alþingis” með stjómarmyndun sinni. Þá
heyrðist aldrei krafa um það að Framsóknarflokkur og
Alþýðubandalag viðurkenndu meirihluta alþýðuflokks-
og sjálfstæðismanna til að þjóna lýðræðinu og bjarga al-
þingi.
Þessi mótrök eru haldlaus og staðlaus. Stjórnarand-
staðan hlýtur að greiöa atkyjeði hverju sinni eins og hún
sjálf metur skynsamlegast og það er ekki viö hana að sak-
ast, þótt stjómin sé mynduö á svo veikum grunni, að frá-
hvarf tveggja þingmanna leiði til þess að meirihluti henn-
ar í neðri deild bresti.
Hitt er meira umhugsunarefni, hvort það sé rétt að fella
bráðabirgðalögin af efnislegum ástæðum. Innihald þeirra
er fólgið í þrennu: lækkun gengis, hækkun skatta, skerð-
ingu verðbóta á laun. Gengislækkunin er þegar komin til
framkvæmda, vörugjaldshækkunin sömuleiðis, auk þess
sem stjómarandstaðan hefur allar skattalagabreytingar
í hendi sér, þar sem þær þurfa að fara í gegnum báðar
deildir. Eftir stendur þá lækkun launaverðbóta 1. desem-
ber næstkomandi. Sú aðgerð er þyngst á metunum, að því
er varðar viðnám gegn verðbólgu. Þá launalækkun hafa
launþegasamtökin þolað með þögninni.
Það væri ábyrgðarlaust og ástæðulaust fyrir stjómar-
andstöðuna að bregða fæti fyrir þá aðgerð. Og þótt ótrú-
legt megi virðast, mundi það mælast illa fyrir. Fólk vill
að þessi stjóm fari frá, en það vill ekki að það sé gert með
því að fella það litla af viti sem hún kemur í verk. Skerð-
ing verðbóta 1. des. er nauðsynleg og óhjákvæmileg.
Stjómarandstaðan hefur næg tækifæri til að aftra
heimskupörum ráðherranna síðar í vetur, þótt ekki sé
rokið til í ákafa og felldar þær viðnámsráðstafanir, sem
jafnvel verkalýðshreyfingin sjálf hefur látið yfir sig
ganga.
Slíkt offors væri mikil skammsýni.
ebs
Sælir eru
einfaldir
Þegar sonur minn, sá litli, meiddi
sig um daginn og ég bauðst til aö kyssa
á sáriö, harðneitaði hann þessu kosta-
boði og tilkynnti mér grafalvarlegur
að þaö mætti ekki pissa á það. Mér
fannst þetta skrítin túlkun á því sem ég
sagði og mér datt í hug hvort ekki væri
víðar pottur brotinn í þessu efni en hjá
honum einum. Nú er nefnilega í tísku,
og hefur raunar veriö um alllangt
skeið, að túlka alla skapaöa hluti og er
engu líkara en landinu sé stjómað með
misskilning að leiöarljósi og því
viöbúið aö þegar menn era að fella það
að byggð verði flugstöð í Keflavík séu
þeir í rauninni að hugsa um hænsna-
kofa á Þórshöfn eða álver í Eyjafirði
því að fjölbreytnin í túlkun er meö
ólíkindum.
En það er í sannleika sagt ekki þetta
sem mér liggur þyngst á hjarta um
þessar mundir, heldur hitt að það skuli
vera komið fram í október og
heimurinn skuli standa enn því að í
byrjun september var ég sannfærður
um að spár um heimsendi, sem menn
hafa veriö að dunda við að semja frá
því að veröldin varð tU, myndu rætast.
Þá var útUtiö svo svart, aö mati
þeirra sem vit höföu á, að það væri
útUokaö aö bjarga heiminum og voru
rökin þau að Norðmenn hættu
skyndUega, og að því er virtist án
nokkurrar skynsamlegrar ástæðu, að
kaupa af okkur lambakjöt.
Eins og bændur hafa margoft bent á
hefur heimurinn Ufað á lambakjöti frá
upphafi, ef undan er skiUnn sá stutti
tími, sem Adam og Eva borðuöu epli í
öU mál og fengu bágt fyrir að lokum
eins og menn muna. Það ætti því öllum
að vera ljóst að þaö er fyrst og fremst
sauðkindinni að þakka að við snúumst
enn á þessari guðsvoluðu jörð okkar í
staö þess að vera í hópi mammúta og
geirfugla eða dínósárusa og síðutog-
ara.
I ljósi þess sem að framan greinir
fannst mér varla sanngjamt þegar
Benedikt Axelsson
ríkisstjóra lét þau boð út ganga að hver
sá sem dræpi flestar kindur af hjörð
sinni skyldi fá aö launum kóngsríkiö
aUt og hálfa kóngsdóttur, ef ekki þessa
heims, þá annars, og held ég að það sé
varla ofmælt að svívirðUegri ofsóknir
á hendur bjargvætti heims hafi ekki
verið boðaðar síðan hringorminum var
sagt stríð á hendur, sællar minningar.
En þar sem ég er b jartsýnn aö eðlis-
fari held ég enn í þá von að
sauðkindinni verði útvegaður túlkur
áður en henni verður útrýmt meö öllu.
. . . „held ég að það sé varla ofmælt að
. svivirðilegri ofsóknir á hendur bjargvætti
heims hafi ekki verið boðaðar, síðan hring-
orminum var sagt stríð á hendur, sællar
minningar.
Hin langþráöa áUtsgerð útvarpslaga
nefndar Uggur nú loksins frammi og
það er vert að Uta hana augum því að
hún á eftir að hafa mikil og ófyrir-
sjáanleg áhrif á líf okkar allra. 1
Mér sýnist þessi álitsgerð að mörgu
leyti vel unnin, eftir því sem ég þekki
tU, einkum í þeim greinum er varöa
Ríkisútvarpið, en þar hefur lengi heit-
ur eldur brunnið á góöum drengjum.
Heldur vh-ðist þó nefndinni bregðast
by rinn þegar kemur að nýmælum þeim
sem mestu máU skipta og flestir hafa
beðið eftir með óþreyju, en það eru
ákvæðin um frjálsar útvarpsstöðvar.
Langar mig tU þess aö varpa fram fá-
einum athugasemdum þar að lútandi,
en aðrir munu efalaust fjalla ítarlegar
um þau síðarmeir.
Þegar á fyrstu síðu álitsgerðarinnar
er slegið fram ákvæði nokkru sem eitt
sér myndi draga ærinn ógæfuslóða á
eftir sér, þótt ekki kæmu önnur tU, en
það er sú tUlaga að sjömanna útvarps-
réttaraefnd, skipuð af þinginu, skuU
faUð aö ráðskast með réttindi og leyfis-
veitmgar tU útvarpsreksturs. Þama á
sýnUega rétt emu sinni að þenja um-
svif þingsins út fyrir þau landamerki
sem eðUlegt er að löggjafarsamkund-
an búi við. Engar viðhUtandi röksemd-
ir fylgja þessu ákvæði, en viö þekkjum
orðið af langri reynslu og vondri aö þaö
er mjög tU þess lagið að auka enn frek-
ar þau hrossakaup og valdníðslu sem
nóg er fyrir á vegum þings og ríkis-
valds.
Frelsi til að fara á hausinn
Ekki tekur skárra viö á síðu tvö
þegar svo er kveðiö á að útvarpsréttar-
nefndin þingskipaða skuU ekki einung-
is hafa í hendi sér hverjir fái leyfi tU út-
varpsreksturs og hverjir ekki — hún
skal einnig ákveða umfang auglýsinga
í dagskrá hverrar stöðvar og hafa þá
einhverja hliðsjón af hlut þehra í Rík-
isútvarpinu. Þama eru höfundar áUts-
gerðarinnar komnir út á hálan ís og
háskasamlegan og þá er skammt að
bíða þess að þeim skriki fótur því aö
brátt er þess einnig getið að útvarps-
réttamefndinni skuli tU viðbótar falið
að ákvarða gjaldskrá auglýsinganna,
og fer nú heldur að skerðast um frelsi
hinna frjálsu stöðva, og óvíst að eftir
verði mUciö annað en frelsi tU að fara á
hausinn.
1 reyndmni myndi þetta ákvæði, ef
samþykkt yrði, leggja í lófa útvarps-
réttarnefndar að úrskurða hvort
frjálsar útvarpsstöðvar skuU hjara
lengur eða skemur.
Kjallarinn
Baldur Hermannsson
Nú er öUum ljóst að engu breytir
hvort skemmtiþáttur eða fræðslumynd
er send tU neytenda á öldum ljósvakans
eða eftir málmþráðum. Þetta eru tvær
tUtækar tæknUegar leiðir sem stöðv-
amar og viðskiptavinir þeirra hafa um
að velja, og þaö er bæði óviðeigandi og
óviðunandi að ríkisvaldiö sé aö káfa í
þess konar tækniatriðum og gera upp á
miUi þeirra með lagadyntum.
Þessu ákvæði er sýnUega stefnt gegn
myndbandakerfum þeim sem upp hafa
sprottið viða um land og það væri áUka
fráleitt að leiða það í lög eins og ef
Alþingi færi að banna sumum kvik-
myndahúsum borgarinnar að hagnast
á poppkornssölu í hléinu en veita svo
öðrum leyfi tU þess náðarsamlegast.
Nú er að reka flóttann
Gömlu útvarpslögin voru úrelt orðin,
A „Álitsgerð útvarpslaganefndar er ...
ekki sú lagabót sem þjóðin hafði vænst af
henni. Hún markar samt skipulagt undanhald
íhalds og þröngsýnisafla og nú verða fram-
sýnir menn og frjálslyndir að taka rösklega til
hendinni og reka f lóttann. ’ ’ ’
Af viðaukum áUtsgerðarinnar má
ráöa aö einungis einn nefndarmanna,
EUert B. Schram, hefur lagst gegn
þessum hömlum og varað við afleiö-
ingumþeirra.
Poppkorn og lagadyntir
Ekki er gott að segja um hvort þekk-
ingarleysi eða klaufaskapur hefur
ráðið störfum meirhluta nefndarinnar
í þessum greinum. Um Njál á Berg-
þórshvoU sagði Helgi sonur hans að
honum treysti hann best því að hann
bæði kynni vel og vUdi vel, en því
miður er ekki hægt að heimfæra þessi
ummæU upp á nefndarmenn þótt aldn-
ir séu því nú er komiö aö því atriði sem
er sýnu verst: í fimmtu grein áUts-
gerðarinnar segir fuUum fetum að út-
varpsstöðvum skuU harðlega mismun-
að eftir því hvaða tæknibúnað þær
styðjast við tíl útsendinga Sumum
stöðvum skal heimdt að drýgja tekjur
sínar með auglýsingum, öðrum bann-
að. Stöövar sem senda dagskrá sina
gegnum loftið eins og RUcisútvarpið
gerir nú fá að auglýsa, en þær sem
senda eftir þráöum eða í lykluðu
formi fá þaö ekki; þær verða að láta
sér nægja afnotagjöldin.
þau era steingervingar frá hugsunar-
hætti fyrri tíma, gegnsýrð af ríkisfor-
sjá, þröngsýni, einokun og miðstýr-
ingu. Því miður eru vissir þættir hinna
nýju lagahugmynda þrúgaðar af þess-
um sömu sjúkdómseinkennum, og þá
helst í þeim atriðum sem mestu varðar
aöséuheUheUsu.
MeirUiluti nefndarmanna hefur
hreinlega ekki unnið sitt verk með því
hugarfari sem nauðsynlegt er þegar
mönnum er faUð að varða veginn fyrir
nýjar kynslóðir.
Nefndin viðurkennir að vísu rétt ein-
staklinga og fyrirtækja til þess að
stofna útvarpsstöðvar og lét þar undan
síga fyrir ofurþunga framvindunnar.
Hún hefur ekki rutt neinum nýmælum
braut en leitar hvarvetna lags til að
setja frjálsum stöðvum þær skorður
um tekjur að reynast myndi mörgum
ofraun.
Alitsgerð útvarpslaganefndar er því
ekki sú lagabót sem þjóðin hafði vænst
af henni. Hún markar samt skipulagt
undanhald íhalds og þröngsýnisafla og
nú verða framsýnir menn og frjáls-
lyndir að taka rösklega til hendinni og
reka flóttann.