Dagblaðið Vísir - DV - 03.04.1984, Síða 13

13
DV. ÞRIÐJUDAGUR 3. APRIL1984.
EGGJABÆNDUR TAKA
DV SÉR TIL FYRIRMYNDAR
Ritstjómargrein DV laugardaginn
24. mars sl. ber heitið „Einokunar-
hneigðin játuð” og hefst á eftirfar-
andi tilvitnun úr ritstjórnargrein í 5.
tbl. Búnaöarblaðsins Freys eftir
undirritaðan: „Jafnframt yrði
undirboðum hætt”. Þessi tilvitnun er
niðurlag setningar sem í heilu lagi
hljóðar: , J'yrrnefndir eggjafram-
leiðendur hafa beitt sér fyrir því aö
stofnuö verði dreifingarstöð fyrir
egg þar sem gæðaeftirlit færi fram á
þessari matvöru og jafnframt yrði
undirboðum hætt.”
Þetta þykja Jónasi Kristjánssyni
fim mikil. Mig langar að rif ja upp að
fleiri en eggjaframleiðendur hafa
komið auga á að undirboð standast
ekki til lengdar. Fyrir nokkrum
árum voru gefin út tvö síðdegisblöð í
Reykjavík, Dagblaöiö og Vísir. Þau
áttu í harðri samkeppni sem lauk
þannig að blöðin sameinuðust i blaði
því þar sem þessar línur birtast. Eitt
af því sem Dagblaðiö og Vísir háðu
haröa baráttu um á meðan þau komu
bæði út var að ná til sín smá-
auglýsingum og buðu þau upp á ýmis
kostakjör í því skyni. Eftir að blööin
sameinuðust lögöust þessi kostakjör
niður og hafa ýmsir orðið til að vekja
athygli á því í lesendadálkum dag-
blaða.
Hagræðing
Jafnframt því að undirboðum í
smáauglýsingar var hætt, þegar DV
varð til, er augljóst að ýmissi hag-
ræðingu varð komið á í rekstrinum,
t.d. að í stað tvöfalds dreifingar-
kerfis dugir eitt dreifingarkerfi, eitt
innheimtukerfi o.s.frv.
Jónas Kristjánsson vitnar í aðra
setningu í áðumefndri ritstjórnar-
grein Freys. Hún hljóðar: „Þá láðist
eggjaframleiðendum gjörsamiega
að koma á skipulagi á þessa fram-
leiðslugrein”. Fellur Jónasi að því er
virðist þungt að eggjaframleiðendur
sjái að tími sé kominn til að bæta úr
því.
Eg tel hins vegar að eggjafram-
leiðendur hafi ekki haft mörg önnur
betri dæmi til eftirbreytni í þeim efn-
um en sameiningu Dagblaðsins og
Vísis. Enginn fer í grafgötur um að
hagur DV er mun betri en Dag-
blaðsins og Vísis hvors um sig var
áður.
Jónas Kristjánsson á sér, ef
marka skal ritstjómargreinar hans
um árabil, ekki annað meira
keppikefli en að ófrægja og rifa niður
sölukerfi, landbúnaðarvara. I
ævisögu sinni rekur Ingólfur á Hellu
upphaf þess fyrirkomulags, sem ríkt
hefur í um hálfa öld á afurðasölu
landbúnaðarins, til frumvarps sem
lagt var fram á Alþingi árið 1933, en
fyrsti flutningsmaður þess var
Olafur Thors. Meðflutningsmenn
vom Bjarni Ásgeirsson, Pétur Otte-
sen og Jörundur Brynjólfsson, þ.e.
tveir þingmenn úr Sjálfstæðisflokki
og tveir úr Framsóknarflokki
(Ingólfur á Hellu, I. bindi, bls. 109 og
áfram. BókaútgáfanFjölnir 1982).
I þeim löndum sem við eigum
mesta samleið með er sölukerfi land-
búnaöarvara byggt að mestu leyti upp
á samvinnugrundvelli eins og hér.
Þetta kemur ekki á óvart þar eð
framleiðendur em margir og
búvörur þeirra eru yfirleitt óað-
greinanlegar í sölu, þ.e. vörur eins
bónda, t.d. mjólk og kjöt, frá vörum
annarra bænda. Um samvinnufyrir-
komulag á sölu búsafuröa, eins og
ríkir hér á landi, ríkir sátt í ná-
lægum löndum, þótt vandamál land-
búnaðarins þar sem hér séu ærin.
Skrif um landbúnaðarmál eins og
þau sem Jónas Kristjánsson hefur
tamið sér setja hvergi mark á um-
ræðu um landbúnaö í nálægum lönd-
um. Mér er nær að halda að i huga
höfundar sé málflutningur sá sem
hann temur sér í ætt við þá lensku
sem rikti og ríkir enn í meðal Austur-
Húnvetninga, að gera sér dagamun
og skemmtun af að magna upp á-
greining og er þar skemmst að minn-
ast málefna Blönduvirkjunar.
Þessi skrif hefur Jónas stundað
töluvert á annan áratug, fyrst sem
ritstjóri Vísis, síðan Dagblaösins og
nú DV. Þeir sem kunnugir eru
málum eöa vilja kynna sér mál vita
að þessi iðja er eins og hver annar
húskross sem dæmist á menn að búa
við. Jónas hefur hins vegar haft
mikil áhrif á þá sem þekkja ekki til,
né hafa tíma né áhuga á að setja sig
inn í málin. Mann rekur sífellt i roga-
stans að kynnast þeim ranghug-
myndum og illgirni sem almenningi
hefur verið innrættur og skal tekið
fram að fleiri en Jónas Kristjánsson
eiga þar hlut aö máli, þótt fæstir
aörir en hann hafi tækifæri til að láta
útvarpið flytja þjóðinni þennan mál-
flutning með lestri úr forystugrein-
um.
I hugvekju sem séra Guðmundur
Oskar Olafsson skrifar í
Morgunblaðið sunnudaginn 25. mars
sl. minnist hann á tíðarandann, sem
ærirogsærir.
Kunnar eru galdraofsóknir fyrri
alda semkostuðu marga lífiö, þ.á m.
hér á landi. I fersku minni eru einnig
sakamál sem upp komu hér á landi
fyrir fáum árum og langan tíma tók
að upplýsa en nístu þjóðina inn að
hjarta, meðan þau stóðu sem hæst. A
hinn bóginn á þjóðin einnig minning-
ar um margar bjartar stundir þegar
hún sameinaðist um hugsjónir sínar
og ber þar e.t.v. hæst í huga núlifandi
fólks lýðveldishátíöin áriö 1944.
Sá tíðarandi sem Jónas Kristjáns-
son ritstjóri hefur átt mikinn þátt í
aö skapa i afstööu almennings til
málefna landbúnaðarins er í huga
f jöldamargra sem starfa að þessum
atvinnuvegi eða eru kunnugir
málum hans í ætt við galdraofsóknir
Kjallarinn
MATTHÍAS
EGGERTSSON
RITSTJÓRI BÚNADAR-
BLAÐSINS FREYS
fyrri alda og ærumeiðingar og of-
sóknir sem saklaust fólk varö fyrir
þegar áðurnefnd sakamál komu upp.
Sérhver Islendingur á þátt í að
skapa þann tíðaranda, sem ríkir hér
á landi, sumir mikinn, aörir lítinn.
Jónas Kristjánsson á mikinn þátt í
því. Ég á þá ósk honum til handa að
hann láti af þeirri iðju sinni að ala á
úlfúð með þjóðinni en beiti penna
sínum til að lækna og græða.
Matthías Eggertsson,
ritstjóri Freys.
• „Ég tel hins vegar að eggjaframleiðendur
hafi ekki haft mörg önnur betri dæmi til
eftirbreytni í þeim efnum en sameiningu Dag-
blaðsins og Vísis. Enginn fer í grafgötur um að
hagur DV er mun betri en Dagblaðsins og Vísis
hvors um sig var áður.”
Allir hafa fyrir augunum hvernig
sumir, sem berast verulega á, greiða
lítinn eða engan tekjuskatt. Með ein-
hverjum hætti, löglegum eða ólögleg-
um, tekst þeim að sleppa frá skatt-
inum. Á sama tíma verða aðrir að
bera hlutfallslega meiri byrðar, af
því að þeir eru í rauninni að greiða
þeim mun hærri skatta vegna hinna
sem sleppa. I þessu felst eitthvert
mesta óréttlætið í þjóöfélagi okkar í
dag.
Gögn sem unnin eru úr framtölum
sanna svo ekki verður um villst
hvernig komið er í þessum efnum. I
ritinu Vinnumarkaðurinn 1981, sem
opinber stofnun, Áætlunardeild
Framkvæmdastofnunar ríkisins,
gefur út, er gerð grein fyrir meðal-
tekjum ýmissa stétta samkvæmt
skattframtölum. Þar kemur fram aö
eigendur fyrirtækja eru með 30%
lægri framtaldar tekjur til skatts
heldur en þeir faglærðu starfsmenn
sem hjá þeim vinna. Eigendurnir eru
jafnframt með framtaldar meðal-
tekjur sem eru 16% lægri að meðal-
tali en ófaglært fólk og skrifstofufólk
í þeirra þjónustu. Þessar upplýsing-
ar sýna svo ekki verður um villst að
tekjuskatturinn er fyrst og fremst
orðinn skattur launafólks.
Það hefur líka komið fram í
opinberri umræðu, bæði af hendi
stjómmálamanna, embættismanna
og talsmanna launþega, að nú sé svo
komið að varasamt eða ótækt sé að
leggja framtöl til grundvallar þegar
meta eigi afkomu fólks í
þjóðfélaginu. I þessum viðhorfum
felst auðvitað 'dómur yfir
tekjuskattinum sjálfum. Þá eiga
menn vitaskuld að taka
afleiðingunum af því og afnema
tekjuskattinn af launatekjum.
í leit að réttlæti
Það mun reyndar mála sannast að
í leit að réttlæti hafa framtalsreglur
og skattalög orðið sífellt flóknari, en
í leiöinni hafa opnast smugur, sem
sumir geta notfært sér. Það réttlæti
sem þannig var að stefnt snýst því
upp í argasta óréttlæti. Hið sama
má segja um tekjuskattinn sjálfan.
Honum var ætlað að jafna kjör en
BURT MEÐ
TEKJUSKATT AF
LAUNATEKJUM
Sþ.
512. Tillaga til þingsályktunar
um ufnám tekjuskutts uf luunutekjum.
Flm.: Kjurtun Jóhunnsson. Jóhunnu Siguröurdóttir. F.iöur Guönustin.
Kurvel Pálmuson. Jón Buldvin Hunnibalsson, Karl Steinur Guönason.
Alþingi ályktar aö skora á rikisstjórnina uö látu semja frumvarp til luga um afnám
tekjuskatts af launutekjum ásamt greinargerö og leggja þuö fýrir næstu lóggjafarþing.
Greinurgerö.
Fins og kunnugt er er tekjuskuttur einstuklinga fyrst og fremst skattur á launafólk.
Hvurvetnu í þjóöfclaginu blasir þuö viö uö uörir hópur. sem meö cinum eöa óörum hætti.
Uiglegum cöu ólóglegum hufa tækifæri til uö ráöa þvi sjálfir hversu miklar tekjur þeir telja
frum til skutts. greiöa lágjin eðu jufnvel engun tekjuskutt þótt þeir hufi greinilegu yfir
verulegum fjármunum uö ráöa eins og sést af lífsstíl þeirra.
í leit uö rcttlæti hufu framtalsreglur og skattulóg sífellt oröiö flóknari. Opnust þá
gjurnan nyjur smugur í leiöinni sem einungis hinir slyngu kunna uö notfæru sér. Puö réttlæti.
sem þannig vur aö stefnt. snýst þvi upp i argasta óréttlæti. Hiö samu má segju um
lekjuskattinn sjálfun. Ilonum var ætluö uö jufna kjör en reynslan synir uö nú oröið felst
ekkert síöur í honum hiö mesta óréttlæti þar sem launufólk ber þungar byröur fyrir uöru sem
sleppa. ,
A „Við ríkjandi aðstæður í þjóðfélaginu, þar
^ sem launahækkanir eru jafnharðan aftur
teknar í verðhækkunum á vöru og þjónustu, er
afnám tekjuskattsins áreiðanlega einhver
mesta kjarabót sem færa má almennu verka-
fólkiílandinu.”
1983-84 (106. löggjafarþing) — 267. mál.
reynslan sýnir að núorðið felst í
honum ójöfnuður, þar sem launafólk
ber í rauninni byrðar fyrir aðra sem
sleppa. Ailt hnígur þetta að hinu
sama, að tekjuskatturinn eigi ekki
rétt á sér í núverandi mynd. Til aö ná
kjarajöfnuði veröur þá jafnframt að
leita nýrra leiða, sem skila
raunverulegum jöfnuði og þá ekki
sist að beita tryggingarkerfinu með
virkari hætti í þessu skyni.
Alþýðuflokkurinn hefur margbent
KJARTAN
JÓHANNSSON
FORMAÐUR
ALÞÝOUFLOKKSINS
á þessa staðreynd á undanfömum
árum og lagt fram tillögur og
frumvörp á Alþingi um afnám
tekjuskatts af almennum launa-
tekjum, en þau mál hafa ekki náð
samþykki. Nú hafa þingménn
flokksins flutt þetta mál í nýju formi
á þinginu og gera tillögu um að ríkis-
stjómin „láti semja frumvarp til
laga um afnám tekjuskatts af launa-
tekjum ásamt greinargerð”, sem
veröi lagt fyrir næsta þing. Með
þessu móti er ríkisstjóminni falið að
undirbúa málið. I greinargerðinni
kæmi þá fram hverjar kerfis-
breytingar aðrar í tekjuöflun rikis-
stjórnin vildi benda á til þess að
mæta þeim tekjumissi sem ríkis-
sjóður yrði fyrir. Á sama hátt gæti
ríkisstjómin gert tillögur um áfanga-
skiptingu ef henni þætti það henta.
Síöast en ekki síst gætu í greinar-
gerðinni komið fram tillögur um
sparnaö eða niðurfellingu útgjalda-
liða í ríkisrekstrinum.
Með þessu móti ætti ítarleg um-
f jöllun að geta farið fram um máliö á
Alþingi á grundvelli þeirrar faglegu
vinnu sem rikisstjómin léti vinna
samkvæmt þessari þingsályktun.
Lítill hluti
ríkistekna
Tæpast þarf að minna á hversu
litiil hluti ríkistekna er af tekjuskatti
einstaklinga, en það gerir máliö
vitanlega mun auöveldara viöfangs.
Samkvæmt fjárlögum þessa árs
er tekjuskattur á einstaklinga
þannig einungis um 11% af heildar-
tekjum ríkisins.
Við ríkjandi aöstæður í þjóð-
félaginu, þar sem launahækkanir em
jafnharöan aftur teknar í verð-
hækkunum á vöru og þjónustu, er af-
nám tekjuskattsins áreiðanlega ein-
hver mesta kjarabót sem færa má al-
mennu launafólki í landinu. Ekki síst
þarf nú á því að halda, þegar fólk
hefur tekið á sig mikla kjara-
skerðingu. Á hinn bóginn er ljóst að
svona breyting þarf sinn undir-
búning og aðdraganda. Þess vegna
er ekki gerð tiliaga um það að af-
námiö gerist fyrirvaralaust og
vissuiega kemur til álita að afnám
skattsins eigi sér stað í áföngum, ef
stefnan og áfangamir em skýrt
markaöir.
Meginatriði málsins er hins vegar
ekki hvernig ríkið mætir þessari á-
kvörðun með sparnaði eða annarri
tekjuöflun, eða hvort einhver á-
fangaskipting verði á framkvæmd-
inni. Kjami máisins er einfaldlega
sá, að tekjuskatturinn er orðinn
mjög óréttlátur, svo óréttlátur að
það er algjörlega óviðunandi. Þá á
aö taka hinum einu réttu afleiðingum
af því og afnema skattinn.