Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1984, Blaðsíða 10

10
MjOftAR/t t’tTTTatnTtrtM/t TTrr
DV. MÁNUDAGUR 7. MAI1984.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Þrjátíu ár lidin frá úrslitasigri Víetnama yfir Frökkum:
„MISTÖK FRAKKA VORU
AÐ VANMETA OKKUR”
Vígvöllurinn viö Dien Bien Phu þar
sem skæruliöar fögnuöu sigri yfir ný-
lendustjóru Frakka í Indókína fyrir
þremur áratugum hefur aö undan-
förnu veriö vettvangur endurreisnar-
starfs.
Hópar víetnamskra hermanna hafa
unnið að því aö gera aðstæður þar allar
eins og þær voru kl. 17.30 hinn 7. maí
1954 þegar víetnamski fáninn var
dreginn að húni yfir franska virkinu. 1
dag eru því rctt þrjátíu ár liöin frá
uppgjöf Frakka í Víetnam.
Sumir sagnfræðingar telja aö átta
þúsund Viet Minh hermenn og tvö
þúsund franskir hermenn hafi falliö í
hinu 56 daga langa umsátri um Dien
Bien Phu. Fyrirhugað er aö reisa þar
minnismerki um fallna franska her-
menn.
Nýtt gistihús fyrír erlenda stjómar-
erindreka og fréttamenn hefur verið
reist í tilefni þess aö þrjátíu ár eru liðin
frá úrslitaorrustunni.
Gamlir hermenn flykkjast
á staðinn
Vietnamskir embættismenn segja
aö um tvö þúsund Frakkar sem tóku
þátt í orrustunni hafi i hyggju aö'
heimsækja Dien Bien Phu á þessu ári.
Þaö er aðeins flogiö einu sinni í viku
til Dien Bien Phu frá Hanoi. Frétta-
menn sem heimsóttu orrustuvöllinn
gamla skömmu fyrir afmæliö þurftu
aö leggja á sig tveggja daga ferö hina
500 kílómetra löngu leið eftir þröngum
óg ósléttum fjallavegum. Sums staöar
þurftu þeir aö fara yfir óbrúaðar ár.
„Eg er viss um aö ykkur hefur þótt
feröin erfiö,” sagöi Hoang Van Thai
hershöföingi viö fréttamenn er þeir
komu aftur til Hanoi. Hann stjórnaöi
árás víetnömsku hermannanna 1954 og
er nú aöstoðarvarnarmálaráðherra.
„Þiö ættuö því aö geta gert ykkur í
hugarlund hvernig þaö var fyrir okk-
ur. Stundum þurftum viö aö flytja
birgöir fótgangandi til Dien Bien Phu ■
allt aö 600 kilómetra leiö. ”
Fréttamennimir lýstu furöu sinni
yfir aö Frakkarnir skyldu hafa kosiö !
aö hafa höfuðvígi sitt í þessum .
einangraða dal sem ekki var unnt aö
flytja birgöir til nema meöflugi.
„Helvíti á mjög
litlum stað"
Bernhard Fall segir í bók sinni
„Helvíti á mjög litlum staö” að
Frakkarnir hafi viljað stuðla aö úr-
slitaorrustu meö því aö setja upp vígi
sem væri nægilega freistandi fyrir
Víetnama aö ráöast á en samtímis
nægilega öflugt til aö standast slíka
árás.
„Mistök þeirra fólust í því aö van-
meta okkur,” sagöi Nguyen Vo Giap er
■hann leit yfir orrustuvöllinn þar sem
hann vann stærsta sigur sinn á
Frökkum.
Þessi 71 árs fyrrverandi skæruliöi,
sem kom mjög viö sögu í baráttunni
gegn Frökkum og tveimur áratugum
síöar gegn Bandaríkjamönnum, ræddi
þarna viö fréttamenn í fyrsta skipti viö
Dien Bien Phu.
Hann hló er hann var minntur á þau
orö Frakka aö Viet Minh yröi eytt ef
herinn réöist á franska virkið.
Meöal víetnömsku hermannanna
fyrrverandi, sem skýröu fréttamönn-
um frá reynslu sinni í orrustunni, var
Duong Trong Quang liösforingi. Hann
lýsti því hvemig vietnömsku hermenn-
irnir heföu meö handafli orðið aö:
drösla þungum fallbyssuhlutum upp
eitt þúsund metra há f jöll.
„Þaö var ógleymanleg stund þegar
viö sáum víetnamska fánann blakta
viö hún yfir frönsku höfuðstöðvunum.
Þaö bætti upp allar okkar þjáningar. ”
Reiðubúnir að verja
Víetnam á ný
Margir þeirra sem fréttamennimir
ræddu viö töluðu um hörmungar
styrjaldarinnar og þær þjáningar sem
þeir heföu þurft aö ganga í gegnum
fyrir þrjátíu árum en allir kváöust þeir
reiðubúnir að ganga í gegnum þaö
sama aftur ef á þyrfti að halda til aö
verja Víetnam.
Enn neita ráöamenn í Hanoi að gefa
upp hversu margir af mönnum þeirra
hafi látiö lífiö í árásinni á Dien Bien
Phu.
Vietnamskir hermenn. Þó að þrjátiu
ár séu nú iiðin frá þvi að átökum
Vietnama við Frakka lauk hafa
Vietnamar áfram átt i striði, fyrst
við Bandarikin og nú eiga þeir i
striði innan landamæra
Kampútseu, svo og i landamæra-
skærum við Kinverja.
„Þiö getið sjálfir giskað með því aö
skoöa grafreitinn í Dien Bien Phu
vegna þess aö aliir þeir sem létust í
orrustunni eru grafnir þar,” sagöi
Thaiaöstoöarvarnarmálaráðherra.
I grafreitnum eru 700 legsteinar en
fjöldi þeirra sem þar er grafinn er
óþekktur. Á fjórum legsteinanna eru
rituö nöfn þeirra er þar hvíla. Aörar
graf ir eru nafnlausar.
Þrjátíu árum eftir úrslitaorrustu
Víetnama viö Frakka er Dien Bien Phu
virki en nú er þar vöröur gagnvart
þeirri ógn sem Víetnamar telja aö
þeimstafiaf Kína.
Ekki verður um nein hátíöahöld aö
ræöa í Dien Bien Phu í dag. „Þaö
veröur aðeins þögul minningarstund
um hetjur okkar,” sagði einn
víetnömsku embættismannanna í bæn-
um.
BARIST FYRIR AFENGIS-
SKÖMMTUN í SVÍARÍKI
— Enginn Svfí fái að drekka meiraen einn oghálfan lítra af áfengi á mánuói
Aðrir andmæla áfengisskömmtun-
inni á þeim forsendum aö hún sé enn
ein frelsissvipting í þjóöfélagi sem sé
tekið aö einkennast af boðum og bönn-
um meira en góöu hófi gegni. Hiö opin-
bera sé stööugt og í síauknum mæli aö
seilast inn á sviö sem ættu aö vera
einkamál hvers einstaklings. Er í því
sambandi bent á nafnnúmer sem
margsinnis hafi verið misnotuö af því
opinbera til aö komast yfir persónuleg-'
ar upplýsingar um einstaklingana meö
tölvutækninni.
Baráttau fyrir áfengisskömmtun í
Svíþjóö hefur verið hert mjög aö
undanförnu. Fylgjendur hennar benda
á alvarlega fylgifiska áfengisneysl-
unnar svo sem sjúkdóma og glæpi.
Landsnefndin fyrir áfengis-
skömmtun hefur þegar safnað 150
þúsund undirskriftum til stuönings
kröfunni um aö ströng skömmtun veröi
viöhöfö viö sölu á áfengi bæöi í veit-
ingahúsum og í áfengisútsölum.
„Takmark okkar er að fá milljón
undirskriftir (Svíar eru 8,3
milljónir),” segir Erik Mjoberg, tals-
maður Stokkhólmsdeildar nefndarinn-
ar. „Viö teljum aö þessi barátta njóti
mikils stuönings um allt landiö. ”
Dýrt áfengi
Sænskir áfengisneytendur, sem
eru vanir því að þurfa aö greiða
talsvert hærra verö fyrir sopann
heldur en flestir nágrannar þeirra í
Evrópu, standa því frammi fyrir
möguleikanum á að enn frekari tak-
markanir veröi settar við drykkju
þeirra. Enn sem komiö er hefur ríkis-
stjómin þó ekki tekið endanlega af-
stööu tii málsins og ljóst er aö ýmsir
ráöherranna telja ekki þörf á slikum
aðgerðum. Þeir telja aö veröið á áfengi
sé svo hátt aö það feli í sér nægilega
takmörkun á áfengisdrykkjunni.
Samkvæmt opinberum tölum hefur
áfengisneysla Svía minnkað um
tuttugu prósent síðan 1976 og aö meðal-
tali drekka Svíar helmingi minna
heldur en aörar Evrópuþjóöir. Tals-
menn áfengisskömmtunar segja að
þessar tölur segi ekki alla söguna. Þeir
halda því fram aö sjúkdómar og
félagsleg vandamál af völdum áfengis
hafi aukist stööugt og aö árlega megi
rekja fimm þúsund dauðsföll í landinu
til ofneyslu áfengis og benda á tii
samanburöar aö árlega deyja ekki
nema átta hundruð manns í umferöar-
slysum í Svíþjóö.
„Stjórnmálamenn hafa ofmetiö þýö-
ingu þess aö neyslan hefur minnkaö á
síöastliönum árum,” segir Leif Lenke,
afbrotafræöingur viö háskólann í
Stokkhólmi. „Til aö höggva aö rótum
vandamáls ofdrykkjumanna veröum
viö aö grípa til skömmtunar. ”
Aö mati landsnefndarinnar fyrir
áfengisskömmtun eru þaö um tíu
prósent áfengisneytendanna sem
neyta 55 prósenta af því áfengi sem
selteríSvíþjóð.
Svíar drekka líkt
og íslendingar
Bent hefur veriö á aö drykkjuvenjur
Svía séu ekki ólíkar drykkjuvenjum
Finna, Pólverja, Sovétmanna og Is-
lendinga. Drykkjuvenjur þessara
þjóöa leiði af sér meiri vandamál
heldur en drykkja fjölmargra þeirra
þjóöa sem samkvæmt opinberum töl-
um neyta meira áfengis að meðaltali.
Svíum hættir til aö drekka mikiö
áfengi af og til í þeim tilgangi að veröa
drukknir. Ibúar flestra annarra
Evrópuþjóða drekka hins vegar oftar
en þá minna í einu og oftast fyrst og
fremst létt vín eöa bjór.
Aætlaö hefur veriö að 300 þúsund
Svíar búi viö slík áfengisvandamál að
þau hafi veruleg áhrif á vinnu þeirra,
fjölskyldulíf og heilsu.
Rannsóknir hafa leitt í ljós aö
augljós fylgni er á milli áfengisneyslu
og afbrota. Þannig hafi 70 prósent
þeirra karla sem dæmdir hafa verið
fyrir aö misbjóöa konu gert þaö undir
áhrifum áfengis. Tvær rannsóknir, er
framkvæmdar voru í Gautaborg og
Uppsölum árið 1980, gáfu til kynna aö
þriöjungur til helmingur veikindafjar-
vista frá vinnu ætti rætur sínar aö
rekja til áfengisneyslu.
Hafa áður búið
við skömmtun
Svíar hafa áöur kynnst áfengis-
skömmtun, raunar þegar á síöustu öld
og var hún í gildi þar til 1955. Nú hefur
ríkiö einkarétt á sölu áfengis. Veitinga-
hús sem hafa leyfi til aö selja áfengi fá
aðeins aö selja þaö á vissum tímum
dags. I vissum landshlutum er bannaö
aö neyta áfengis undir berum himni. I
þessum mánuöi var til dæmis maður
„Skömmtun gæti aukið
drykkjuna"
Sumir andstæöingar skömmtunarinnar
telja aö hún geti beinlínis aukið áfengis-
neysluna þar sem fólk fari að líta á kvót-
ann sem takmark fyrir venjulegt fólk.
Getrud Sigurdsen heilbrigöisráð-
herra telur þaö líka ónauösynlegt:
„Það sjást merki þess aö drykkju-
venjur okkar séu að breytast í rétta
átt.”
einn í Vasterás sketaöur um fimm
hundruð sænskar krónur fyrir aö
drekka bjór úti á götu í miöbænum.
Landsnefndin fyrir áfengis-
skömmtun leggur til að gripiö veröi til'
áfengisskömmtunar á þriggja
ára reynslutima. Þeim er náö hafi
tuttugu ára aldri veröi heimilt aö
kaupa einn og hálfan lítra af áfengi á
mánuöi ellegar sex flöskur af léttu víni
eöa hliöstæðu þess.
Nefndin heldur því fram að
skömmtunarkerfið myndi í fram-
kvæmd kosta 40 milljónir króna ári og
„fyrir þá upphæö gætum viö bjargað
þúsundum mannslífa, minnkaö glæpi
um helming.. . og sparað okkur
meira en tíu milljarða króna í skatt-
greiðslur.”
Sviar drekka minna áfengi
en flestar nágrannaþjóðir
þeirra en samt er lagt til að
áfengisskömmtun verði
komið á þar i landi.