Dagblaðið Vísir - DV - 17.05.1984, Blaðsíða 15

DV. FIMMTUDAGUR17. MAI1984.
15
Menning
Menning
Menning
Lýrískum stemn-
fngum sáldrað
Gyrðir Elíasson:
Tvibreitt (svig)rúm.
Mál og menning 1984.
Surnir bókmenntafræðingar halda
því fram að eitt sérkenni skáldskapar-
máls, umfram daglegt mál, sé að það
snúist að verulegu leyti um sjálft sig,
á túngunni
díaze
pam
ewíng
á skerminum
En það eru ekki öll ljóðin svona auð-
ráöin, því flest einkennast þau af
Gyrðir EHasson.
bendi á sjálft sig. Þessi kenning á vei
við ljóð Gyrðis Eliassonar: þar eru
orðin toguð og teygð á allan mögulegan
máta, klippt í sundur þvers og kruss og
látin gegna mörgum merkingum í senn
— þau eru leidd inn í stóran speglasal
þar sem þau horfa á sjálf sig umbreyt-
ast í alls kyns skrípi. Þeim nægir ekki
að vera bara viðteknar ávísanir á
kenndir og fyrirbæri úr efnisheimin-
um, heldur vekja þau sífellt athygli á
sjálfum sér; orðið „sjónauki” verður
eins og sjónauki í laginu, o.s.frv.
Hiti, ofsi og læti
Ytra útlit ljóðanna í þessari bók,
skiptir þannig miklu — þetta er öðrum
þræði myndlist búin til úr orðum og
fleiri táknum, svo sem örvum af ýmsu
tagi: útlitið verður fullkomlega merk-
ingarbær eining í ljóðinu í venslum við
aðrar. I ljóöinu 451 kemur orðaklasinn
„elskaþigsvo” brunandi niður á fleygi-
ferð og hlammar sér niður hjá hinum
orðunumsem Ijúka ljóðinu: „ „heitt að
á fahrenheit/ yrði það 3gja / stafa
tala”. Gyrðir nær hraöa og hreyfingu í
ljóðið, og lesandi fær vísbendingu um
hita, ofsa og læti — og aö sjálfsögðu
'djúpa ást.
Allt þetta stand með oröin orkar
einnig á hrynjandina sem verður fyrir
vikið oft eins og höktandi og ójöfn,
slitin sundur og skæld.
Gyrðir er gefinn fyrir það að láta
tvö eða fleiri merkingarsvið skerast í
einu orði, stundum með góðum
árangrí, eins og í ljóðinu Þýngsli m
þar sem afþreyingariðnaðurinn fær á
kjammann á skondinn hátt:
frjálsu flæði mynda og hugmynda sem
hrannast upp án þess aö skeytt sé um
að tengja saman meö hefðbundnum
smáorðum og gamlar reglur um frum-
lag, andlag og umsögn eru látnar lönd
og leið: eins og ort er um skrýtna mál-
arann sem kom einu sinni á Ustahátíö,
Hundertwasser, þá er „lýrískum
stemningum sáldrað í flötinn”, og má
vera að ýmsa sundli við svona yrkingar.
Bókmenntir
AndriThorsson
Ljóöin miðast viö það hugarástand
sem verður til á þeim tíma sólar-
hringsins þegar ekki er kvöld og ekki
alveg nótt, þegar maður er hvorki vak-
andi né sofandi, ekki skýr og ekki
sljór: þegar marr í hurð og dripp í
krana verða að stórtíðindum, og öll
framvinda hugrenninga órökrétt.
Samt eru þessi ljóð ekkert bull eins og
oft vill verða þegar skáld fara að fiska
í gruggugu vatni undirmeðvitundar-
innar. Þau eru öguð og vel unnin og
myndmál þeirra er oft á tíðum eftir-
minnilegt.
Enginn konni
Gyrðir Elíasson vakti fyrst nokkra
eftirtekt með sniðugri stælingu á
ljóðum mælskumannanna Einars Más
Guðmundssonar og Allen Ginsberg: a
Reyðarfjörður:
rhetoric poem in semi-icelandic
dedicated to einar már and allen gins-
berg, var hinn ábúðarmikli titill þess
ljóðs og þar var ort af töluverðri íþrótt
og andagift. En fyrir utan þetta ljóð
er ekki að sjá aö Einar Már sé orðinn
búktalari og Gyrðir einhver konni, því
þetta eru allólik skáld þó svo þau eigi
það sameiginlegt að hleypa fleiri orð-
um inn fyrir landamæri hinnar ginn-
heilögu íslensku tungu en títt er. Einar
Már er í ljóðum sinum myndbrjóturinn
sem höfðar til hópsins og hinnar sam-
eiginlegu reynslu: allir gamlir róttækl-
ingar hljóta að brynna músum yfir
ljóði eins og sósíalismi í einu herbergi,
svo dæmi sé nefnt. Ljóð hans eru alla
jafna aðgengileg og þau hrífa mann
undir eins.
Gyrðir er öðruvísi í öllu sínu flókna
myndmáli. Ljóð hans eru dulari, tor-
ráönari, einkalegri. Hann er meira að
hugsa um músík og myndlist og stefnir
aö ámóta skynjun viðtakandans og í
þeim listgreinum. En framar öðru er
hann persónulegt og frumlegt skáld,
með næma skynjun og gott vald á máli
og myndum og hann hefur hæfileika til
að sjá hlutina i nýju ljósi og þar skilur
milli feigs og ófeigs.
Kynnir:
Jónas Jónasson
(Q3 IBYGBINGAWÖBUR
Hjá okkur færðu allt sem þarf
til breytinga eða nýbygginga.
Staðgreiðsluafsláttur eða ótrúlega
hagstæðir greiðsluskilmálar.
Útborgun allt niður í
20%
og lánstími allt að 6 mánuðum
- ..ðumc'^'9sérStaUa
v.asi.wa'*''
Komið og kynnið ykkur vöruúrvalið.
Málning
og málningar
Flísar, blöndúnartœki og
hreinlætistæki i miklu urvali.
Gólfdúkar —
gólfkorkur
Portúgalskur gólfkorkur é
mjög hagstæðu werði.
Parket — panill —
spónlagðar þiljur.
Sænska gæöaparketið frá
Tarkett
er tilbúiö til lagningar
og fulllakkað.
Gólfteppi og stak-
ar mottur i miklu
úrvali
Opið
Mánud. — fimmtud.
Föstudaga
kl. 9-18
kl. 9-19
Laugardaga kl. 9 — 12
EDJ IBYGCINGflVOBUBl
Hringbraut 120 (Aðkeyrsla frá Sólvallagötu)
Byggingpvörur. 28-600 Harðviðarsala . . 28-604 Sölustjðri. 28-693
Góttteppi..28 - 603 Uálningarvörur og verkfæri. 28 - 605 Skrifstofa. 28-620
Flísar- og hreinlætistæki. . . 28-430 mmmmmm^^mmm
Hljómleikar
Heiðrum
Hauk Morthens
á 40 ára söngafmæli í
Háskólabíói
fimmtudaginn
17. maí kl. 23.00.
Haukur Morthens
Big Band stjórnandi Poul Godske
Lúðrasveit Laugarnesskóla
Barnakór Fellaskóla
Sigríður Ella Magnúsdóttir, óperusöng-
kona
Bubbi Morthens
Lögreglukórinn, stjórnandi Guðni Guð-
mundsson
Hrönn Geirlaugsdóttir, fiðluleikur
Eyþór Porláksson, einl. á gítar
The Mistakes, dans
Björn Thoroddsen, jassgítar-sóló
Ný húsgagnaverslun
Höskuldur Stefánsson, sem hefur
átt vaxandi húsgagnaverslun á Nes-
kaupstaö (Litla-Rússlandi) á undan-
fömum árum, byggði á sl. hausti 350
fm tignarlegt hús á Reyðarfirði og setti
þar upp húsgagnaverslun. Urvalið í
þeirri verslun er geysilegt af inn-
lendum og erlendum húsgögnum.
Að sögn Höllu Höskuldsdóttur, sem
sér um reksturinn á Reyðarfirði, selst
mik-ið-af-húsgögnum-hjé-þeim,- bæði-á
suðurf jörðunum og upp um allt Héraö.
Þetta er góð þjónusta fyrir Austur-
land en þar hefur aldrei áður verið til
staðar jafnfullkomin húsgagna-
verslun. Hér áður fyrr komu hús-
gagnaverslunareigendur úr Reykjavík
og seldu vörur sínar á Austfjörðum en
nú breytist það væntanlega enda ekki
hægt að lýsa því með oröum hve úrval-
iðerfjölbreytt.
-------------------Regína/Eskifirði
Miðaverð kr. 300 ^
Melodiur mmnmganna
með Hauki sextugum í
Háskólabíóifimmtud. 17. maíkl. 23.00.
Haukur aldrei betri