Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1984, Síða 10

10
DV. MIÐVIKUDAGUR 23,'MAl 1984.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Innan forystuliös Demókrata-
flokksins í Bandaríkjunum eru
margir þeirrar skoöunar aö Gary
Hart kunni aö sigra í síöustu fimm
forkosningunum sem veröa allar 5.
júní. Þaö mundi leiöa til þess aö tví-
sýnan héldist í baráttu þeirra Walter
Mondales allar götur inn á flokks-
þingiö sem haldið verður í júlí.
Flestir fulltrúarnir í
Kaliforníu
Þaö er Kalifornía sem leggur til
flesta landsþingsfulltrúana í þessum
fimm síöustu forkosningum en New
Jersey næstflesta. I aðalstöðvum
Demókrataflokksins í Kalifomíu er
taliö aö Hart öldungadeildarþing-
maöur Kólóradó njóti meira fylgis
þar í fylki en Monale. I New Jersey
hefur Mondale hins vegar notiö
meira fylgis í könnunum en vitaö aö
Hart heur unniö töluvert á og
áreiðanlega oröið mjög mjótt á mun-
unum.
Hinar forkosningamar eru í New
Mexíkó, Suöur-Dakóta og Virginíu.
Þar hefur verkalýöshreyfingin sterk
ítök en Mondale hefur haft hana á
bak við sig í öllum þessum for-
kosningum. Þykir því skjóta nokkuö
skökku viö aö fylgiskannanir í
þessum þrem fylkjum gefa til
kynna, að Hart n jóti þar meira fylgis
en Mondale eöa Jesse Jaekson.
Sigri Hart í þessum fylkjum öllum,
aö ekki sé minnst á aö hann sigri meö
miklum mun, veröur ekki ráöiö fyrr
en á sjálfu landsþingi Demókrata-
flokksins í júlí hver útnefndur verður
frambjóöandi flokksins í forseta-
kosningunum næsta nóvember.
Demókratar klofnir —
repúblikanar sameinaðir
um Reagan
Demókratar eru ekki öðruvísi en
Fimm daga flokksþingi sósíal-
demókrata í Vestur-Þýskalandi lauk
á mánudaginn og voru jafnaöar-
mennirnir meö ólíkt léttara yfir-
bragöi en þegar íhaldsmenn
Helmuts Kohls kanslara þokuöu
þeim út í stjómarandstöðukuldann
fyrir 20 mánuðum.
Tvennt veldur því og þó náskylt
hvort ööru. Er áberandi meiri eining
meöal sósíaldemókrata núna en þá,
en samstarf flokkanna þriggja í sam-
steypustjóm Kohls hefur á meöan
heldur gliönaö í saumunum.
Ekki skilja lengur nema örfáar
kommur á milli í fylgiskönnunum, en
framundan eru kjörpróf 17. júní,
þegar kosið verður til Evrópu-
þingsins. Vindáttin gæti naumast
breyst á hagstæöari stundu fyrir
sósíaldemókratana.
A flokksþinginu voru kveönir niöur
efasemdardraugar, sem sótt hafa aö
flokknum síðan sú stefna var mörkuö
aö ræða eldflaugaáætlun NATO á
sérstökum fundi í Köln fyrir hálfu
ári. Þá var um leið hertur róöurinn
gegn Kohl og stjórn hans sem
framan af á stjómartímabilinu hefur
virstóhagganleg.
Willy Brandt, fyrmm kanslari,
sem verið hefur formaður flokksins
síöustu 20 árin var endurkjörinn með
yfirgnæfandi meirihluta. Hann sagði
að hann æli ekki neinar vonir um aö
stjórnarsamsteypan mundi splundr-
ast af sjálfu sér. Kveikti hann mikið
baráttubál í þingfulltrúunum 400
meö því aö spá því, aö flokkurinn
næöi aftur völdum í Bonn, sigraöi
Kohl jafnt úti í dreifbýli sem í þétt-
býli bæöi í fýlkiskosningum og
sambandsþingkosningum, sem
verða eftir þrjú ár, og sópaöi Kohl
burt af sjónarsviðinu 1987.
Flokksþingið boöar stefnu
efnahagslegrar velsældar án at-
vinnuleysis, réttláts samfélags,
öryggis án kvíða. Sagöi Brandt aö í
öllu þessu þrennu hefði rikisstjóm
Kristilegra demókrata, Kristilega
Eftir að velja 504 fulltrúa
Nokkuð er þaö á reiki hvað menn
ætla að framboðsefnin séu hvert um
sig búin aö tryggja sér marga full-
trúa á flokksþinginu. Það er taliö að
Mondale, fyrrum varaforseti
(Carters forseta), sé kominn með
1524 fulltrúa á bak við sig úr 44
fylkjum, Hart 941, Jackson 297 en
óhlutbundnir séu 336 og aðrir sem
helst hafa úr lestinni séu með 58 full-
trúa.
I forkosningum þessara fimm
síöustu fylkja þann 5. júní er kosiö
um 486 fulltrúá. — Þar af 306 frá
Kaliforníu, 107 frá New Jersey, 35 frá
Vestur-Virginíu, 23 frá New Mexíkó
og 15 frá Suöur-Dakóta. — Enn eitt
fylki á eftir aö velja sína 18 fulltrúa,
en þaö er Idaho. Þar veröa ekki for- •
kosningar, heldur fulltrúarnir kosnir
á flokksfundi (24. mai).
Alls er þarna því um að ræöa 504
landsþingsfulltrúa og mundi
Mondale þurfa aö vinna 80—90%
þeirra ef hann ætlaði aö tryggja sér
útnefningu meö forkosningunum
einum, áður en til landsþingsins
kemur. Horfurnar á því aö honum
takist það þykja afar ólíklegar.
Fylgismenn Mondales segjast litlu
kvíöa þótt Mondale nái ekki fullri
tölu fyrir landsþingið. Þeir benda á
að nokkur hundmö fulltrúar em
óhlutbundnir, og þar á meðal 210
fulltrúar sem valdir eru af flokksfor-
ystunni utan viö forkosningarnar.
Þeir fulltrúar koma beint úr flokks-
vélinni en hennar stuðning hefur
Mondale átt vísa n í flestum fylk jum.
Hart er hins vegar þeirrar
skoöunar að hinir óhlutbundnu
fulltrúar muni allir ljá honum at-
kvæði sín ef þeir sjá í síðustu for-
kosningunum að fylgið sé að hrynja
af Mondale.
Willy Brandt (formaður sósialdemókrata i20 ár) hefur enn gott lag á að hrifa flokksbræður sina með sér.
Sósíaldemókratar
bjartsýnir undir
stjórn Willy Brandt
sósíalsambandsins, og Frjálslyndra
demókrata bmgöist.
Samsteypustjórn Kohls hefur átt í
erfiöleikum. Spillt hafa fyrir henni
stöðugar erjur Franz Josefs Strauss,
leiðtoga hægrimanna, og Hans-Diet-
rich Genscher, utanríkisráðherra og
leiötoga frjálslyndra. Alvarlegastan
hnekki beið stjómin á dögunum
þegar hún varð aö falla frá tillögu
sinni og áætlun um uppgjöf saka til
handa þeim sem beitt höföu skatta-
undanbrögðum í framtölum á fjar-
veitingum til stjórnmálaflokkanna.
Genscher haf öi heitiö meöráöhermm
sínum aö frjálslyndir mundu styöja
þessa áætlun en uppreisn innan
flokks hans brá fæti fyrir það. Eitt
áhrifamesta blaö V-Þýskalands,
vikuritið Die Zeit, heldur því fram
síöan aö Genscher sé búinn aö vera
sem flokksformaður.
Aöur hafa ýmis hneykslismál riöiö
yfir stjómarheimiliö. Otto Lambs-
dorff f jármálaráðherra liggur undir
ákæru fyrir spillingu og Kohl er legið
á hálsi fyrir að reka ekki varnar-
málaráðherrann, Manfred Wömer,
sem rekiö hafði úr starfi fyrir rangar
sakir einn af virtustu hers-
höfðingjum Þjóðverja.
Þessar vikumar loga deilur á
vinnumarkaönum þar sem eru verk-
föll stáliðnaðarmanna vegna
kröfunnar um styttingu vinnuvik-
unnar niður í 35 stundir. Og atvinnu-
leysiö hefur reynst óhagganlegt viö
9%. — Hefur allt þetta verkað til þess
aö má nýgljáann af stjóm Kohls.
Fylgisaukning sósíaldemókrata í
bæjar- og sveitarstjómarkosningum
síðustu mánaöa hefur fyllt þá slíkri
bjartsýni, að á flokksþinginu í Essen
um helgina settu þeir markiö á
meirihlutastjórn í Bonn eftir
kosningarnar 1987. Enginn stjórnar-
sambræðingur. Frjálslynda taka
þeir ekki í sátt í bili eftir brotthlaupiö
yfir í stjórnarsængina meö hægri-
flokkunum og Græningjunum
treysta þeir ekki til mikils.
Sósíaldemókratar tóku eins og
búast mátti við strax undir kröfur
járniðnaðarmannasambandsins um
styttingu vinnuvikunnar sem leið til
lausnar á atvinnuleysinu en fara sér
þó hóflega í þeim stuöningi því að
verkföll em ekki of vel séð meðal al-
mennra kjósenda í V-Þýskalandi.
Hafa þeir aöallega snúiö sér aö því
að gagnrýna Kohl kanslara fyrir að
taka málstað atvinnurekenda í deil-
unni.
Enda angrar þaö þá að persónu-
fylgi Kohls kanslara viröist ekkert
hafa dvínað hvað sem duniö hefur
yfir ráöherra hans í stjóminni.
Lokahnykkurinn eftir
í forkosningum
demókrata
aörir Bandaríkjamenn meö þaö að
þeir hafa gaman af tvísýnni keppni,
og forystumenn þeirra eru ekki
vissir um nema að flokksbræður
þeirra kunni aö veita Hart atkvæði
sín í þessum fimm fylkjum þótt ekki
væri nema til þess eins að missa ekki
gamanið úr slagnum of snemma.
En meö því mundu þeir einmitt
gera óvinafögnuð í herbúðum repú-
blikana sem munu telja allan
klofning í Demókrataflokknum vatn
á þeirra myllu þegar kemur til
sjálfra forsetakosninganna. — Inn-
byrðis meöal repúblikana hafa ekki
verið nein átök í forkosningunum því
aö ekkert alvöru-mótframboö hefur
komið þar fram gegn Reagan forseta
sem er öruggur um aö hljóta útnefn-
ingu flokksins.
Hvaö sem líöur öllum niöurstöðum
fylgiskannana í þessum fimm
fylkjum þá eru tvær vikur eftir tU
forkosninganna 5. júní og margt
getur skeð til breytinga á skemmri
tíma í póUtíkinni.
A flokksþingið, sem haldiö verður í
San Francisco 16. júU, munu koma
3.933 fulltrúar og það þarf atkvæöi
1967 fulltrúa til þess aö hreppa meiri-
hluta strax í fyrstu umferð.
Jesse Jackson á kosningaferða-
lagi.
Walter Mondale á kosningafundi.
Gary Hart á sigurstundu.