Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.1984, Blaðsíða 10

10
DV. MIÐVIKUDAGUR15. ÁGOST1984.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Grenada-
menn kvíða
kosningum
strax
Þótt liönir séu níu mánuöir síðan
herliö Bandaríkjamanna og nokk-
urra Karíbahafsríkja gekk á land í
Grenada viröist þaö naumast nægur
meögöngutimi til fæöingar þing-
ræðisstjómar. Enn er pólitísk ólga
meðal landsmanna, um 100 þúsund
talsins og efnahagsörðugleikar setja
sitt mark á þjóölífiö.
Bráöabirgðastjómin virðist hvorki
hafa bolmagn til efnahagslegra
ákvaröana né til fastsetningar
dagsins sem þingkosningarnar skuli
fara fram þótt Bandaríkjastjóm
leggi fast aö henni aö láta ekki áríö
renna út án þess að efna til kosninga.
50% atvinnuleysi
Atvinnuleysið markar líf eyja-
skeggja. Aberandi er fjöldi ungra
manna sem slæpist í iðjuleysi á göt-
um höfuðborgarinnar, St. Georges.
Opinberar tölur greina frá 33% at-
vinnuleysi en embættismennirnir
viðurkenna sjálfir aö þaö sé senni-
lega í reynd nær 50%. — Margur ung-
ur maöurinn missti þai fastavinnu
þegar her fyrrverandi stjómar
Maurice Bishops var leystur upp.
Enn em nokkur hundmð Banda-
rikjamanna á Grenada. Hermenn,
ráöunautar og stjómarerindrekar.
Þeir hafa þó ekki fært meö sér þá vel-
megun sem landsmenn höfðu vonaö
eftir októberinnrásina sem fylgdi í
kjölfar fangelsunar og síðar morös-
ins á Maurice Bishop. Og jafnvel þótt
Bandaríkin hafi lofaö 57 milljón doll-
ara efnahagsaðstoð á hálfu öðra ári
(sem er þrisvar sinnum meira en
þau veita öörum eyríkjum Karíba-
hafsins), þá er einna likast þvi aö
íbúar Grenada séu famir aö veröa
þreyttir á frelsurum sínum.
Þaö hefur ekki fylgt mikil atvinna
bandarísku aðstoðinni fram til þessa
og mörgum Grenadamönnum þykir
sem bráöabirgöastjórn Nicholas
Braithwaite hafi meir í huga hags-
muni Bandaríkjanna en Grenada.
RitstjMÍ eins af blööum eyjarskeggja
skrifaöi nýlega aö bráöabirgða-
stjórnin heföi ekki umboð þjóðarinn-
ar heldur dansaöi eftir linu Washing-
ton. Bandaríkjamenn bera á móti
því.
Tregða á erlendu
fjármagni
Bráðabirgöastjómin hefur breytt
ýmsum skattalögum og fjár-
festingarreglum sem Bishopstjómin
haföi komið á þau f jögur ár sem hún
hafði völdin. Þaö hefur samt ekki
oröiö til þess að freista erlendra f jár-
festingaraðila. Þykir þó mikil þörf
erlends fjármagns til nýsköpunar í
atvinnumálum.
Bandarískir embættismenn á
eyjunni telja aö naumast sé að vænta
áhuga erlendra fyrirtækja til fjár-
festingar á eyjunni fyrr en stjórn-
málahorfur em orönar tryggari og
lýðræðislegar kosningar hafa farið
fram. Þeir þrýsta að bráðabirgða-
stjórninni aö efna til kosninga á
þessuári ogþóttkjördagurhafiekki
veriö ákveðinn er búist viö að kosið
verði í nóvember eða desember.
(Máske um leiö og forsetakosningar
veröa í Bandaríkjunum sem er í
byrjun nóvember.)
Kvíða kosningum
Eölilega hefði mátt búast við því
að Grenadamenn s jálfir hvettu mest
til kosninga sem allra fyrst en ekki
innrásaraöilarnir. Því er samt öfugt
farið. Margir stjómmálamenn á
Grenada telja alls ekki tímabært að
efna til kosninga á þessu ári og
kannski ekki fyrr en eftir svona
fimm ár þegar efnahagsmálunum
hafi veriö komið í betra lag. I fyrsta
lagi einhvem tíma seint á næsta ári.
— En innrásaraöilar með Banda-
ríkjamenn í fararbroddi fundu mjög
fyrir gagnrýninni á íhlutun þeirra í
innanlandsmál Grenada eftir gagn-
byltingu ofstækisvinstriafla gegn þó
vinstristjóm Bishops, og vilja fýrir
hvem mun hraða því að endurreist
verði lýðræðislega kjörin rikisstjórn
til að lægja óánægjuraddir lýðræðis-
afla heima í þeirra eigin löndum.
Sex flokka
Það eru sex stjómmálaflokkar
sem byrjaðir era kosningaundirbún-
ing til þess að ná til sin þessum nær
40 þúsund atkvæöum sem i húfi era.
Af þessum sex eru þrír áöur kunnir
kjósendum. Þaö er hinn sameinaði
verkamannaflokkur sir Erics
Gairys, fyrrum forsætisráðherra,
sem Bishop bylti úr valdastóli, en sá
flokkur er þrátt fyrir nafnið hægri-
flokkur. Það er Þjóðemisflokkur
Grenada með Herbert Blaizes í
fararbroddi sem stóð fyrir sam-
steypustjórninni árin 1962—'67. Sá
þriöji er Föðurlandshreyfing
Maurice heitins Bishops, sem nú lýt-
ur forystu George Louisons er var
landbúnaðarráðherra i stjóm
Bishops. — Af hinum þrem er helst
að nefna Nýja þjóðlega lýðveldis-
flokkinn sem George Brizan stofnaði
og nýtur helst fylgis fyrrum áhang-
enda Bishops. Hinn er útlagaflokkur-
inn, Lýðveldishreyfing Grenada sem
dr. Francis Alexis stofnaði.
Gairy sigurstranglegur
Ef kosningar færa fram i dag eru
allar likur á þvi að flokkur sir Erícs
Gairys fengi 25% fylgi og yrði
stærstur því að önnur atkvæði
mundu skiptast í svo marga staöi
milli hinna. Stendur flestum stuggur
af þvi þar sem stjórn hans þótti á sin-
um tima afskaplega spillt. Hann
sjálfur notaði aðstöðu sína til aö
safnaaösérauði.
Sir Eric er sjálfur ekki í framboði
en hefur ekki dregið dul á að hann
ætli sem leiðtogi flokks sins að ráöa
hver verði forsætisráðherra ef flokk-
Bandarískir
hermenn í
ínnrásinnl í
októberí
fyrra en nokk-
ur hundruð
Bandaríkjamenn
eru enn á
Grenada.
urínn hlýtur sigur. Um leið má skilja
að hann ætli sér að ráöa yfir forsætis-
ráðherra sínum. Þykir um leið opinn
möguleiki að sú stjóm, áður en kjör-
tímabilið rynni út, ryfi þing að nýju
til þess að hafa mannaskipti i stjórn-
inni og koma sir Eric aftur til opin-
berra embætta.
Þótt bylting Bishops hafi verið vin-
sæl fyrst í stað eftir spillingu Erics
Gairys, þá gerðu vinstrístefna hans
og náið samstarf við Kúbu hann aft-
ur óvinsælan og fyrir þá sök á hægri-
flokkur Gairys nú miklu fylgi að
fagna aftur. Auk þess býr sá flokkur
jað digrastu flokkssjóðunum.
j En nái hann að komast til valda að
'nýju uggir margan að ekki mundi
lengi haldast fríður innanlands á
Grenada og því hefur mjög verið
reynt aö koma á samstarfi eða jafn-
'vel sameiginlegu framboði hinna
flokkanna svo að atkvæðin dreiföust
ekki eins. Hafa þær tilraunir komið
fyrir lítið.
Kinamúrinn er án efa eitt merkilegasta mannvirkið sem reist hefur verið. Múrinn er nú í mikilli hættu vegna þess
að bændur hafa tekið mikið magn hleðslusteina úr honum og notað þá til endurbóta á híbýlum sinum.
Miklar skemmdir á Kínamúmum
valda nú mörgum Kínverjanum
miklum áhyggjum. Héraðsstjórnin í
Beijing héraði hefur beint þeim til-
mælum til bænda að þeir skili aftur
þeim steinum sem þeir hafa numið á
brott úr múmum. Bændurnir hafa
tekið mikiö magn hleöslusteina og
notað þá til aö bæta hús sin. Hefur
kveðið svo rammt aö þessu að múr-
inn er í stórhættu. Hafa myndast stór
skörð í þetta 2200 ára gamla mann-
virki sem er um 1500 mílur að lengd.
Maóá
sökina
Dagblöð i Beijing hafa gengið fram
fýrir skjöldu og hvatt bændurna til
að vinna aö endurbótum á þessarí
merku menningararfleifð. Verði
þeim áskorunum vel tekið af almenn-
ingi er lítil hætta á öðru en að upp-
byggingin takist því margar hendur
vinna létt verk og Kínverjar era eins
og kunnugt er rúmlega einn
milljarður.
Til að fá bændumar til að skila
þessu heppilega byggingarefni aftur
hafa stjómvöld gripið til þess ráös að
bjóða þeim i staðinn annað
byggingare&ii. Núverandi stjórnvöld
í Kina skella skuldinni á menningar-
byltinguna sem Maó formaður stóð
fyrir. Því er nú haldið fram að kæru-
leysi hafi magnast undir stjórn Maós
og virðing almennings fyrir sam-
eiginlegum verðmætum hafi
minnkað.
Fjögur dagblöð í Beijing hafa hafið
fjársöfnun meöal almennings í Kína
til að létta viðreisnarstarfið. Talið er
að um 240.000 dollarar hafi borist og
kemur langmest af því frá ýmsum
samtökum en um 20 prósent hafa ein-
staklingar lagt fram. Þetta fjár-
magn dugir þó hvergi til að hægt sé
að 1 júka endurreisninni.
Erlend aðstoð
I byrjun þessa árs fór fram önnur
fjársöfnun í Kína. Tilgangur þeirrar
söfnunar var að gera ráðstafanir til
að bjarga pandabiminum sem nú er
talinn í mikill útrýmingarhættu. Þá
var þeim kinverskum fyrirtækjum
sem nota pandabjöminn í aug-
lýsingu, sem einkenni á vöram
sínum, gert að skyldu að leggja fram
f jármagn. Ekki hefur verið gripið til
slikra úrræöa vegna múreins þó aö
það yrði án efa áhrifarikt því að f jöl-
mörg fyrirtæki nota Kínamúrinn í
auglýsingaskyni.
Þegar Panda söfnunin fór fram
barst töluvert af peningum frá
útlendingum. Samkvæmt kínversk-
um heimildum hefur eitthvað verið
um það að útlendingar hafi lagt fram
fjármagn til endurreisnarstarfsins
en það hefur aöeins verið í örlitlum
mæli. Ekki liggur ljóst fyrir hvort
stjómvöld í Kína muni opinberlega
leita eftir erlendri aðstoð. Það væri
hins vegar óneitanlega broslegt ef
farið væri fram á erlenda aðstoð því
múrínn er jú til þess ætlaöur að
halda útlendingum i skef jum.
Sameiningartákn
I áróðri sinum fyrir endurreisn
múrsins leggja kínversku dagblöðin
mjög upp úr því að múrinn sé sam-
einingartákn Kínverja og að þaö
beri vott um mikla þjóðemisást að
fólk taki þátt í starfinu og skili aftur
þeim steinum sem brott hafa verið
teknir. Það vekur hins vegar
athygli hverau mildur tónninn er í
boðberum endurreisnarinnar og
augljóst aö ekki á að beita hörku við
framkvæmdina.
Þaö vekur furðu margra að það
era ekki æðstu stjómvöld í Kína sem
virðast hafa mestan áhuga á við-
gerðunum heldur héraðsstjómin í
Beijing. Stjórn Kína hefur heldur
ekki látið mikiö fjármagn af hendi
rakna til starfSins. Kínamúrinn
hefur gífurlegt aðdráttarafl fyrir
ferðamenn og erlendir þjóðhöföingj-
ar sem koma til Kina heimsækja
múrinn nær undantekningarlaust.
Til dæmis skoðaöi Ronald Reagan
Bandarikjaforeeti múrínn þegar
hann fór í opinbera heimsókn til Kina
í apríl síðastliðnum.
En það er fleira sem gerir Kína-
múrinn merkilegan því geimfarar
segja að hann sé eitt af fáum mann-
virkjum á jörðu sem greina má frá
tunglinu.
-GSG.
Umsjón: Guðmundur Pétursson og Gunnlaugur Sævar Gunnlaugsson