Dagblaðið Vísir - DV - 28.11.1984, Blaðsíða 15

DV. MIÐVIKUDAGUR 28. NOVEMBER1984.
15
Menning Menning Menning
Jólagjafahandbók II
kemur út 13. desember nk.
Þeir augljsendur sem ahuga hafa
d að auglysa í jólagjafahandbók-
inni hafi vinsamlegast samband
við auglysingadeild DV Síðumúla
33, Reykjavík, eða í símum 82260
14. leikvika — leikir 24. nóv. 1984.
Vinningsröð: X11 — 121 — 1XX — 1XX
1. vinningur: 12 réttir, kr. 82.455,-
36358(4/11)+ 90010(6/11)+ 92184(6/11) Úr 13. viku:
42727(4/11) 90597(6/11) 92489(6/11)+ 91830(6/11)+
2. vinningur: 11 réttir — kr. 1.947,-
1965 38606+ 51605 85821 + 92181 182212 Úr 13. viku:
3226 39167+ 52445 86414+ 92481 182356 59283
10636 39922 52543 86420+ 92487+ 182445 59284
13267+ 41666 53603 89476+ 92509+ 182566+ 85227
14951 43638 55533+ 89784 92605+ 91602+
14955 44133 55959 89832 94574+ 36036(2/11) 91716+
35667 47216 58480 89880 94587+ 45954(2/11) 91745+
35766 48813 63408 89900 94614 54584T 'U 91829+
35902+ 48814 63767 90006+ 94735+ 85694(2,../+ 91831 +
36091 + 49728+ 85199+ 90011 + 95125+ 92987(2/11)+ 92965+
37505+ 49882 85340+ 90012+ 95424+ 93007+
37885 50023+ 85729+ 90014+ 164202
38300+ 50799+ 85730+ 90162 181978
Kærufrestur er til 17. desember 1984 kl. 12.00 á
hádegi. Kærur skulu vera skriflegar. Kærueyðu-
blöð fást hjá umboðsmönnum og á skrifstofunni í
Reykjavík. Vinningsupphæðir geta lækkað ef kær-
ur verða teknar til greina.
Handhafar nafnlausra seðla ( + ) verða að
framvísa stofni eða senda stofninn og fullar upp-
lýsingar um nafn og heimilisfang til Getrauna
fyrir lok kærufrests.
Getraunir — íþróttamiðstöðinni — Reykjavík
sem eru í litum og margar hverjar
hrífandi. Og þótt saga apans sé rakin
ítarlega í lesmáli bókarinnar er ég
sannfærö um að sú saga ein og sér
heföi ekki náö aö grípa hug og hjarta
bama á sama hátt og myndimar.
Textinn er helsti galli bókarinnar.
Hann er ómarkviss og stiröur og ekki
bætir úr skák aö mannanöfn em ekki
löguð aö íslenskri tungu né beygð í
föllum. Þar aö auki gætir þýðandi
ekki samræmis hvaö þetta varðar
því aö sum nöfn, t.d. Júlíusar
aölagar hann íslenskunni og beygir
en önnur ekki, t.d. lætur hann
Oystein halda sínu norska formi
(meira að segja norskt 0) og beygir
ekki í föllum.
Nú veit ég aö þaö er ýmsum vand-
kvæöum bundið að íslenska sémöfn
og verður oft smekkur aö ráða
hvemig aö er staðið. En minn
smekkur segir mér aö íslenska beri
nöfn sem eiga sér greinilega
hliöstæðu eöa samsvörun í íslensku
máli. Sömuleiöis finnst mér aö oft
fari vel á því aö fallbeygja útlend
nöfn eftir því sem kostur er. 1 upp-
lestri fyrir börn á oft viö að laga
texta aö eigin tungutaki og í þessu
tilviki er þaö hrein nauösyn. Hvað
sem þessum vandkvæðum líöur, sem
snúa mest að þeim sem les, er bókin
um litla útskúfaða apann hreinasta
augnayndi.
Þaö er löngu alkunna hversu fólk
hefur gaman aö öpum. Hvort sú
ánægja er gagnkvæm er minna vitað
um. Líklega stafar þetta af því
hversu apar eru líkir mönnunum í
fasi og sköpulagi. Vekur þetta hjá
fólki blandaöar tilfinningar. Hefur
þetta oröiö kveikja margra ævintýra
og er sagan um Társan apabróður ef
til vill nærtækasta dæmiö.
Lestur bókarinnar leiddi huga
minn að alls óskyldu efni. Sagan um
dýragarðsbamið varð til þess aö
önnur saga , Dýragarösbörnin,
rifjaðist upp fyrir mér. En hún kom
út hér fyrir 2 árum og segir frá eitur-
lyfjaunglingum, hornrekum þjóöfé-
lagsins. Osjálfrátt hvarflaði aö mér
aö líklega nýtast skipulagshæfileikar
mannsins betur til að skipuleggja
dýragarö en mannlegt samfélag.
Aðalsteinn Ingólfsson
Sumamótt og sólris
Sænsk tónlist úr síörómantík
blóma þótt tæpast mundi hún flokk-
ast undir framúrstefnu.
Meöal afkastamestu tónskálda
Svía á þeim tíma voru einmitt þeir
Adolf Wiklund og Wilhelm Sten-
hammar en áöur hefur veriö f jallaö
ítarlega um þann síðamefnda í þess-
um dálkum. Um Wiklund er þaö aö
segja aö hann var ekki einasta tón-
skáld og eftirsóttur píanóleikari
heldur einnig hljómsveitarstjóri og
tónlistarstjóri viö Konunglegu óper-
una.
Tónlist úr náttúrunni
Náttúran var honum, sem og
mörgum starfsbræörum hans í Sví-
þjóö, ævinlega mikil uppspretta tón-
listarlegra hugmynda. Bæði þau
verk Wiklunds sem hér eru til um-
ræðu em samin úti í sker jagarðinum
fyrir utan Stokkhólm og em talin
bera þess merki. Píanókonsertinn
nr. 1 varð til á Dalarö sumarið 1907
og er ekki alveg laus viö áhrif ýmissa
átrúnaðargoða Wiklunds, Sten-
hammars, Brahms, e.t.v. Griegs, en
öll eru þau áhrif samræmd og aölög-
uö hugmyndaheimi Wiklunds. Eftir-
tekt vekur hve Wiklund gerir píanó-
inu hátt undir höföi í samspili þess og
hljómsveitarinnar, og ætlast greini-
lega til mikilla bravúr takta frá
hendi spilarans. Eg heyri ekki betur
en Ingemar Edgren komi prýöilega
til móts viö þær kröfur.
Úti á eyju
„Sumarnótt og sólris” varö sömu-
leiðis til úti á eyju, Utö, áriö 1908, og
Adolf Wiklund í skerjagarðinum
sænska.
unnar en hefur einnig til aö bera
mikilfengleik síðrómantísku sinfóní-
unnar.
Bæöi þessi verk hafa lengi verið
meöal vinsælustu tónverka Wiklunds
— spiluð viö öll möguleg tækifæri.
Sinfónisk kantata Stenhammars var
samin áriö 1921, í tilefni af 150 ára af-
mæli Tónlistarakademíunnar, og
eins og „Sumamótt” Wiklunds er
hún gegnsýrö náttúrlegri upplifun.
Fleira kemur þó til: ýmiss konar
fornsöguleg minni og goðsagnir,
þankar um lífið og dauðann, og þá
meö tilvísun í hörmungar síöari
heimsstyrjaldar. Textann samdi
annað ágætt tónskáld, Ture Rang-
ström.
Auðvelt er aö sjá hvers vegna Sten-
hammar kennir þetta kórverk viö
sinfóníu því uppbygging þess er öll í
líkingu við sinfónísk verk þar sem
hver partur styöur annan og eykur
við verkan hans. En Stenhammar
lætur ekki formið ráöa feröinni,
heldur er hann óhræddur viö aö beita
ljóðrænum blæbrigöum og vekja
stemmningar með hlustandanum.
„Söngurinn” er án efa eitt stórfeng-
legasta kórverk sem samið hefur
veriö á Norðurlöndum og hefur haft
talsverö áhrif á yngri kynslóð
AdoK Wiklund: Konsert f. pianó og hljómsv.
nr. 1. Sumarnótt og sóiris, sinfónfskt ijóð.
Sinfóniuhljómsv. Gautaborgar, Jorma Panula
stjórnar, Ingemar Edgren, ptanó. CAP1228.
Wilhelm Stenhammar: Söngurinn, sinfónfsk
kantata, Iwa Söronson, sópr., Anne Sofie von
Otter, mezzó, Stefan Dahlberg, tenór, Per
Arne Wahlgren, barýton, Útvarpskórinn, kór
tónlháskólans, Barnakórar, AdoK Fredriks,
Sinfónfuhljómsv. útv. undir stjórn Herberts
Blomstodt. CAP 1285.
Umboð á íslandi: Fálkinn.
Hér hefur áöur verið sagt frá þeirri
fyrirætlan Svía aö gefa út sænska
tónlist frá upphafi í 200 hljómplatna
seríu, Musica Sveciae. Verkinu
miöar vel, varla liöur sá mánuður aö
ekki bætist nýjar upptökur í f lokkinn.
Allar eru þær útgefendum sínum til
sóma, bæði hvað snertir tóngæði og
allar upplýsingar um tónlistina.
Mættu mörg önnur útgáfufyrirtæki
taka þá sér til fyrirmyndar. Á nýj-
ustu plötum í þessum flokki er aö
finna tónlist frá fyrstu tveimur ára-
tugum tuttugustu aldar en á því
tímabili stóö sænsk tónlist í miklum
er impressjónísk tilraun í anda sænskra tónskálda, t.d. Blomdahl og
Debussys til aö lýsa hughrifum tón- Allan Petterson, kannski einnig
skáldsins andspænis töfrum náttúr- Sven-DavidSandström. AI.
Tónlist