Dagblaðið Vísir - DV - 30.08.1985, Blaðsíða 13

DV. FÖSTUDAGUR 30. ÁGUST1985.
13
Rökin sem aldrei komu
I samanlagðri sorgarsögu áfengis-
varnaráðs hljóta greinar Páls V.
Danielssonar að vera hátindurinn.
Svargreinar hans hafa verið sund-
urlausir þankar utan um þá augljósu
flatneskju aö ódrukkið áfengi skaði
engan og annaö álika frumlegt og
vitrænt.
Ekki einasta reiddi hann ekki fram
eina einustu röksemd máli sínu til
framdráttar, heldur þóttist hann
ekki vita til þess að neinum rökum
þyrfti að svara.
Það er því oröið fyllilega á það
reynt aö þeir sem vilja berjast fyrir
bættum áfengisvenjum á Islandi hafi
ekki eftir neinu að slægjast úr þess-
ari átt.
Né heldur hefur hann bætt málstað
áfengisvarnaráðs á nokkurn hátt.
Ráðið stendur eftir allsnakið og af-
hjúpað eins og áður og ber aö segja
af sér.
Rök gegn ríkjandi „stefnu"
Þar sem Páll þykist engin rök
kannast við í þessu máli skal ég
sannarlega með glöðu geði hressa
upp á minni hans.
I stuttri grein get ég því miður að-
eins drepið á nokkur af þeim rökum
sem ég hefi sett fram í tugum blaða-
greina um þetta mál, en það er mér
bæði ljúft og skylt.
Helstu rökin eru þessi:
1. Heildarneyslu vínanda í landinu
skal halda sem næst í núverandi
horfi. Þetta má segja aö sé hiö eina í
núverandi stefnu sem tekist hefur
þokkalega.
Ástæðan er alkunn. Islendingar
hafa um árabil rekið stranga
verðstýringu, þ.e. áfengið er það
dýrt að neyslan er sú lægsta í nokkru
landi á Vesturlöndum.
Hins vegar hefur veröstýring þessi
veriö svo gróf og handahófskennd að
hún hefur engan veginn nýst til að
beina neyslunni frá sterku drykkjun-
um á þá veikari.
2. Neyslunni skal beint frá sterku
drykkjunum yfir á þé veikari. Þetta
hefur ekki aðeins mistekist meö öllu,
heldur hefur ráöið barist með oddi og
egg gegn því.
Staðreyndin er auðvitað sú að Is-
lendingar fá hærra hlutfall úr
sterkum drykkjum en nokkur önnur
þjóð sem skýrir vel okkar hrikalega
áfengisvanda.
Þrátt fyrir hina lágu heildarneyslu
er tíðni alkóhólisma síst lægri en í
grannlöndum okkar hvað svo sem
£ „Staðreyndin er auðvitað sú að ís-
lendingar fá hærra hlutfall úr
sterkum drykkjum en nokkur önnur
þjóð sem skýrir vel okkar hrikalega
áfengisvanda.”
ábendingar WHO segja um tengsl
heildarneyslu og alkóhólisma.
Eina leiðin til að draga úr tíðni
aikóhólisma á Islandi er aö beina
neyslunni yfir á veikari drykki með
því að leyfa bjór og ýta undir neyslu
hans.
En þetta er síður en svo einungis
leið til þess að minnka áfengissýki,
heldur og aðrar þær óæskilegu hliðar
(t.d. ofbeldi) sem af neyslu sterkra
drykkja hlýst.
Það eitt að áfengisvarnaráö hefur
ekki skiliö þetta skýrir hvers vegna
ráðinu hefur mistekist sitt starf og
þjónar því engum tilgangi héðan í
frá.
Kjallarinn
,Þar sem Póll þykist engin rök kannast við i þessu móli skal óg sannarlega með glöðu geði
hressa upp ó minni hans."
JÓN ÓTTAR
RAGNARSSON
DÓSENT
Frjálslyndi
framkvæmd
3. Þrotlaus (og skynsamleg)
fræðslustarfsemi í skóium og fjöl-
miðlum er forsenda fyrir árangri.
Þetta er annað meginatriöi sem
ráðinu hefur mistekist með öllu.
Það verður að skera upp herör
gegn ofneyslu áfengis (og ofneyslu
sterkra drykkja) á Islandi, því
vandamáli sem hefur komiö fleirum
á kaldan klaka en öll önnur.
En það verður aldrei gert með of-
stæki, hræðsluáróðri, villandi upp-
lýsingum og óvísindalegum fullyrð-
ingum í fjölmiðlum sem eru aðals-
merki áfengisvarnaráðs.
Það verður einungis gert með því
að höfða til skynsemi og frjálslyndis
og með því að sýna vísindalega í
hverju afleiðingar þessa vandamáls
eru fólgnar!
Ef núverandi áfengjsvamarráð elur
enn þá von í brjósti að það sé fært um
að standa fyrir fræðslu af því tagi er
það misskilningur af verstu gerð.
Lokaorð
Það skiptir engu máli lengur hvort
Páll V. Daníelsson skrifar fleiri
pistla eða færri um áfengismál, það
er Ijóst að hann skilur ekki um hvað
málið snýst.
Tækifæri það sem hann hafði til
þess að verja gerðir áfengisvarna-
ráðs er einnig honum úr greipum
gengiö. Þessu þjóðhættulega ráði
ber því að segja af sér.
Það sem þjóðin þarf er ráð sem
tekur heils hugar þeirri alþjóðlegu
öldu sem beinist aö veikara og hættu-
mlnna áfengi og í framhaldi af þvi aö
nýrri kynslóð sem hafnar öllu áfengi
nema því léttasta eða öllu áfengi
yfirleitt. jön Óttar Ragnarsson.
Magnús og fósturvemdarmálin
Magnús H. Skarphéðinsson átti hér
samhengislitla grein 17. fyrra
mánaöar undir fyrirsögninni „Nokk-
ur orð um fóstureyðingar”. Viröist
sem eldmóður hafi runnið á hann, er
honum var meinað að birta grein í
Mbl. með athugasemdum við skrif
mín þar. Beinir hann spjótum sínum
mjög að Morgunblaðsmönnum, en
vill þó kenna mér að einhverju leyti
um, að þeir höfnuðu grein hans.
Magnús lætur eins og
fósturdeyðíngar séu hápólitískt
mál. Telur hann, að ég hafi notið
stjóramálaskoðana minna til að fara
„krossferð” gegn fósturdeyðingum í
blaðinu, hins vegar hafi aðrir ekkert
frelsi haft til að „bæta þar um”.
Viröist hann telja Mbl. sérlega and-
vígt sósíaliskum skoöunum hans
sjálfs gegn fósturdeyðingum, og hafi
blaðiö nú slegizt í lið með þeim, sem
megi ekki heyra minnzt á, aö fóstr-
ið sé sjálfstætt Uf.
Fósturdeyðingar hafa að vísu póli-
tíska hlið, að því leyti sem um þær
eru sett lög í þjóðþingum. Hér á landi
bera sjálfstæðismenn þunga ábyrgð
á núgildandi lögum, en sósíalistar
vildu þó ganga enn lengra í árásum á
ófædd börn, þegar málið var til
umræðu á Alþingi 1975. Þar að auki
eru það ekki alþýðubandalagsmenn,
heldur Þorvaldur Garðar Kristjáns-
son, sem hefur margsinnis flutt
frumvarp um félagslegan stuöning
við konur, svo að þær geti betur séð
bömum sínum farborða í staö þess,
aö ríkisvaldið bjóði þeim hinn napra
valkost fósturdeyðingar.
Tímabundið
ritbann Mbl.
Magnús lætur sem ég hefði haft
einkarétt til að skrifa um fósturdeyð-
ingar í Mbl. Að áliðnum vetri var
umræðan þar orðin lífleg um fóstur-
verndarmál, bæði með og móti. Rit-
stjórar Mbl. tjáðu mér þá, aö þeir
vildu binda enda á þessa umræðu
„að sinni”, þar sem menn héldu
alltaf áfram að svara hver öðrum.
Þessi ástæða var hálfgert yfirklór,
því að ritdeilur hafa oft verið lang-
vinnar um ómerkari mál. Hin
ástæðan, sem þeir gáfu, aö „of
mikil” skrif um þetta efni særðu
fjölda kvenna, virðist hafa ráðið
mestu (en skv. því ættu þýzkir
sagnaritarar að skrifa sem minnst
Kjallarinn
JÓN VALUR
JENSSON
GUDFRÆÐINGUR
um helförina gegn gyðingum, vegna
þess að sá sannleikur „særir” svo
marga).
Sjálfur kynntist ég þessari ritskoð-
un á Mbl., og auk mín og Magnúsar
veit ég um a.m.k. einn fóstur-
verndarmann, sem synjað var um
birtingu efnis.
Ritbanniö var ekki sett á ein-
hliða vegna skrifa fósturverndar-
manna, heldur allt eins vegna gagn-
stæðra skrifa, sem þegar verst
gegndi voru „óprenthæf” að sögn
Morgunblaðsmanna. Engu að síður
er ritbann þetta Mbl. til hneisu, því
að um er að tefla málsvöm fyrir lífs-
rétti þeirra, sem ekki geta varið sig,
um 700 einstaklinga, sem búinn er
bráður bani af manna höndum á
hverju ári. Á meðan má lesa um flest
annaö milli himins og jaröar i Mbl.
Þó ber að minnast þess, að rit-
bannið er tímabundiö. Þar að auki
hindraði það ekki, að Mbl. birti grein
og viðtal vegna stofnunar samtak-
anna Lífsvonar og hvatningarbréf
herra Péturs Sigurgeirssonar um
bænir fyrir fæddum og ófæddum
börnum og skorinort bréf í blaðinu
2/6 sl. Þess má því vænta, aö rit-
bannið sé á undanhaldi.
Fölsun eða
fáfræði?
Magnús fuilyrðir, „að svona póli-
tískt einlitir boöberar (sic! — hér er
átt við mig, JVJ) fái að ryðja inn
tugum greina í Mbl., óáreittir, þegar
litlum sem engum andmælum er
hleypt inn á eftir”. Annaðhvort er
þetta vísvitandi fölsun eða hann er
hreinlega svona illa lesinn í Mbl.
Af frumsömdu efni um fósturmál
hef ég birt fimm greinar í Mbl. og
þrjú bréf í Velvakanda frá júní í
fyrra þar til ritbannið skall á í apríl
sl. — ennfremur eina þýdda grein. Af
þessum niu greinum og bréfum voru
átta þeirra svör við skrifum
andstæðinga í blaðinu. Eitthvað er
því gruggugt við þá staðhæfingu, að
ég hafi skrifað tugi greina, en lítil
sem engin andmæli fengiö að birtast.
Ég hef á skrá ekki færri en niu
greinar eða iesendabréf í Mbl. frá
sama tíma, þar sem reynt var að
andmæla eða verjast skrifum
mínum.
Hverjum er Magnús að þjóna með
því að láta líta svo út sem fylgismenn
fósturdeyðinga hafi ekki fengið að
njóta málfrelsis í Mbl.?
Ágreiningur
okkar Magnúsar
Magnúsi er greinilega annt um
eigiö frelsi til að bera fram andmæii í
Mbl. En hverju vildi hann andmæla í
skrifum mínum? Ekki þeirri stað-
reynd, að ég sagði sannleikann um-
búðalaust um þá þjáningu, sem
fóstrið líður við dauöa sinn, og um
siðleysi þess að deyða ófæddar
mannverur. Því um nauðsyn slíkrar
bersögli er Magnús algerlega sam-
mála mér. Það, sem fékk hann loks
til að taka upp pennann, var sú sér-
vizka hans að fyrtast yfir því, að ég
hafði svarað furðulegum rök-
semdum konu nokkurrar og sýnt
henni þá virðingu aö kryf ja og hrekja
svo með viðeigandi hætti. Þar notaði
ég m.a. trúarlegar röksemdir til að
svara því, sem átti að heita „kristin”
rök fyrir fósturdeyðingum. Magnús
kunni ekki að meta siðferðisviðhorf
mín og biblíuleg rök, enda annarrar
trúar. En þessi ástæða — sem hann
hirti ekki um að nefna í DV-greininni
— er skýringin á því, að hann upp-
nefndi mig í sífellu krossfara.
En einnig hér reynist Magnús lítt
sannsýnn. Þaö er ljóst af skrifum
mínum, að ég hef hingað til fremur
forðazt aö nota sérkristnar röksemd-
ir í þessu máli. Auðvelt er að sýna
fram á lífsrétt hinna ófæddu með al-
mennt mannlegum og siðferöisleg-
um rökum, og ég hef viljað skírskota
þannig til alira í stað þess að binda
mig við rök, sem aðeins höfða til
manna með kristna sannfæringu.
Hættan við trúarleg rök gegn
fósturdeyðingum er auðvitað sú, að
hinir efagjömu telji þau léttvæg og
stimpli alia andstöðu við fóstur-
deyðingar sem „kristnar sérskoðan-
ir”. Þess vegna hef ég aðeins í þessu
eina undantekningartilfelli beitt
slíkum röksemdum.
Hvatning
Fósturverndarmaðurinn Magnús
býsnaðist yfir því, að „krossfarar”
skrifi „einir” á móti fósturdeyðing-
um. Burtséö frá því, að þetta stenzt
ekki, þá fýsir mig að spyrja þennan
þrautþjálfaða kjallaragreinahöf-
und: Hvers vegna hefur þú aldrei
skrifað neitt sjálfur að gagni um
málið, eins og ég hef hvatt þlg til?
(Magnús vildi fá mig til að skrifa um
fósturdeyðingar í Þjóðviljann, en ég
kvað hann hæfari til að höfða til
vinstrisinnaöra skoðanabræðra
sinna og sendi honum í hvatningar-
skyni úrklippu af ágætri grein eftir
annan sósíalista, honum til fyrir-
myndar; en Magnús hefur enn ekki
tekið við sér, svo að mér sé
kunnugt.)
Staðreyndin er sú, að Magnús fann
ekki hvöt hjá sér til að taka upp
pennann til málsvarnar hinum
ófæddu fyrr en hann sá sér tækifæri
til að skammast um leið út í pólitíska
andstæðinga sína. Þau skrif hans
voru bæði öfgakennd og misheppnuö
(og þjónuðu lítt hugsjónum
fósturverndarmanna). Ég vil því
enda þetta með því að láta i ljós þá
von, að næsta grein Magnúsar verði
jákvæður skerfur til baráttunnar
fyrir lífsrétti ófæddra bama.
Jón Valur Jensson.