Dagblaðið Vísir - DV - 18.07.1986, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 1986.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELiAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð I lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Loforð fyrirfinnst ekki
Víða sjást og heyrast um þessar mundir frásagnir af
bágum hag fiskvinnslunnar. Ætla mætti í fljótu bragði,
að í óefni horfi í stórum greinum svo sem frystingu.
Þarna er mikið mál á ferð. Heilu byggðarlögin eiga sitt
undir. Því er ástæða til að skoða, hverjar staðreyndir
málsins eru
Sá er hagur frystingarinnar, að gengi Bandaríkjadoll-
ars sé sem hæst, það er gengi krónunnar sé sem lægst
gagnvart dollar. Bandaríkin eru aðalmarkaðurinn. Sé
gengi dollars tiltölulega hátt, fær frystingin fleiri krón-
ur fyrir hvern dollar til að mæta kostnaði við framleiðsl-
una. Þetta vita menn. Því hefur staðan gjarnan verið
sú, og er enn, að fiskvinnslan hefur sótt að stjórnvöldum
um að lækka gengi krónunnar. Sú deila, sem nú stend-
ur, snýst mikið um, hvort stjórnvöld hafi gefið frysting-
unni og annarri fiskvinnslu loforð um, að gengi
dollarsins færi ekki niður fyrir ákveðið mark. Gengi
dollars hefur farið lækkandi eins og alkunna er. Þetta
þýðir ekki, að gengi krónunnar hafi hækkað, þegar lit-
ið er til gjaldmiðla almennt. Gengið hefur nokkurn
veginn staðið í stað, síðan kjarasamningarnir voru gerð-
ir í febrúar, þegar litið er til meðalgengis annarra
gjaldmiðla.
En gengislækkun krónunnar nú yrði mikið mál vegna
kjarasamninganna. Ríkisstjórnin tók í samningunum á
sig ábyrgð á því, að verðlag færi ekki úr böndum. Verð-
bólga yrði um tíu prósent á árinu. Gengislækkun.
krónunnar mundi hækka verð á innfluttum vörum sam-
svarandi og síðan á innlendri framleiðslu. Því skiptir
miklu, að hjá gengislækkun verði komizt, ella brygðust
stjórnvöld.
Rétt er að huga að því, hvort fiskvinnslunni hefur
verið lofað ákveðnu gengi. Jón Sigurðsson, forstöðu-
maður Þjóðhagsstofnunar, sendi forsætisráðherra
greinargerð um þetta efni fyrir nokkrum dögum, hinn
tíunda júlí. Þar er bent á, að ákvörðun um fiskverð í
febrúar síðastliðnum fól í sér 3,5 prósenta meðalhækkun
á verði. Áætlanir, sem þá voru hafðar til hliðsjónar,
miðuðu við, að gengi dollars væri 42,3 krónur fyrir doll-
ar. Daginn, sem fiskverðið var ákveðið, var gengi dollars
komið niður í 41,61 krónu. Fulltrúar fiskvinnslunnar
lýstu áhyggjum sínum yfir þessari lækkun. En sjávarút-
vegsráðherra lét meðal annars koma fram, að ekki
væri unnt að ábyrgjast ákveðið gengi á dollar hér á
landi fremur en annars staðar.
En fiskverð hefur verið ákveðið síðan. Við ákvörðun
þess í maí var gengi dollars komið niður í 41,55 krón-
ur. Fiskverð var hækkað um 1,5 prósent. Undirstrika
ber, að samkomulag náðist í yfirnefnd um þessa ákvörð-
un. Forsætisráðherra sagði í DV í fyrradag, að í maí
hefði ekki verið gerð nein athugasemd um lágt gengi
dollars. Því verður það niðurstaðan, að loforð gagnvart
fiskvinnslunni um að halda gengi dollars við 42,30 krón-
ur fyrirfinnst ekki.
Fiskvinnslan sótti við maíákvörðunina ekki fast á
um að koma genginu í 42,30.
Jón Sigurðsson lætur koma fram, að hagur fisk-
vinnslu sé miðað við ársrekstur nú ívið lakari en eftir
ákvörðun fiskverðs í febrúar. Tölur sýna, að frystingin
hefur nú verið í plús, þegar á heildina er litið, en ekki
er reiknað með greiðslubyrði af skuldasöfnun vegna
taprekstrar fyrri ára, sem sligar sum frystihúsin og
vandanum veldur.
Haukur Helgason.
Götumynd frá Tokýo.
íslenskt sendiráð
í Japan
Fyrir nokkrum dögum var frá því
greint í fregnum útvarpsins að Norð-
menn hygðust gera á næstunni
mikið markaðsátak í Japan. I sam-
einingu ætlar sjávarútvegur þeirra
og Útflutningsráðið norska að verja
500 millj. ísl. króna í sölukynningu
á norskum sjávarafurðum í Japan.
Takmarkið er að tvöfalda útflutning
Norðmanna þangað á næstu þremur
árum. Það telja Norðmenn raunhæft
markmið.
Þessir keppinautar okkar á fisk-
mörkuðum heimsins ætla fyrst og
fremst að leggja áherslu á stóraukna
sölu síldar til Japan en einnig á
rækju, loðnu og eldislax. I dag selja
Norðmenn Japönum sjávarafrirðir
fyrir 3 milljarða ísl. króna en ætla
að selja fyrir 6 milljarða króna að
lokinni þessari herferð.
Þessi útvarpsfrétt vekur til um-
hugsunar um það hver áform okkar
fslendinga eru á þessu sviði.
Tillaga á Alþingi
Nú í vor vakti ég máls á því á þingi
að hin mesta nauðsyn væri á að
stofha sem fyrst íslenskt sendiráð í
Japan sem hefði það að meginverki
að auka sölu á íslenskum sjávaraf-
urðum þar í landi. Ég hefi lengi verið
þeirrar skoðunar að slíkt sendiráð
hefðum við átt að stofha fyrir löngu,
enda hafa öll hin Norðurlöndin haft
þar slíkar stofiianir í áraraðir.
Ástæðumar til þessa eru augljós-
ar. Við lifum að miklu leyti á því
að selja fisk. í Japan er einn af okk-
ar bestu fiskmörkuðum. Það er eina
landið sem kaupir af okkur hvalkjöt
og á miklu ríður að tryggja að þau
kaup geti haldið áfram, ekki síst eins
og nú standa sakir. Sendiráð f Tokýo
gæti unnið þarft verk í því efiii með
nánu sambandi við þarlend stjóm-
völd.
Þar að auki liggur það ljóst fyrir
að f framtíðinni munu verða verð-
mætir markaðir fyrir eldislax í
Japan. Við hyggjum nú á stórfellt
fiskeldi. Markaðsmálin em enn í
deiglunni fyrir þær afurðir. Þar mun
japanski markaðurinn reynast mik-
ilvægur og það hafa Norðmenn
þegar skilið.
Þess vegna ætla þeir út í þetta
mikla markaðsátak næstu þrjú árin.
KjaHariim
Gunnar G. Schram
Þingmaður fyrir
Sjálfstæðisflokkinn
Mikið og vaxandi markaðs-
land
Raunar má nokkurri furðu sæta
að ekki skuli þegar hafa verið stofn-
að sérstakt sendiráð í Japan, sem
einnig gætti viðskiptahagsmuna
okkar í öðrum Asíulöndum, þar á
meðal í risaríkinu Kína.
Staðreyndin er nefnilega sú að
mikilvægi japanska markaðarins
hefur farið mjög vaxandi fyrir okkur
fslendinga á síðustu árum. Það sýna
tölur um útflutning okkar þangað.
Árið 1984 fluttum við út sjávarafurð-
ir til Japan fyrir 884 millj. króna. í
fyrra var útflutningurinn kominn
upp í 1672 millj. króna og hafði því
nær tvöfaldast. Með því var Japan
orðið eitt af okkar stærstu viðskipta-
löndum og þangað fóru 5,3% af
heildarútflutningi landsins.
Af því sem áður var sagt er ljóst
að Norðmenn telja mikla möguleika
á að tvöfalda fiskmarkað sinn í Jap-
an. Það ættum við íslendingar
einnig að geta gert. Og það er mikil-
vægt fyrir okkur í framtíðinni. Ekki
síst á það við um síldina sem miklir
erfiðleikar hafa verið á að selja á
hinum hefðbundnu mörkuðum að
undanfömu og verðið verið mjög
lágt.
Viðskiptahagsmunir í farar-
broddi
í svari við fyrirspum minni um
nayðsyn stofrmnar viðskiptasendi-
ráðs í Japan gat utanríkisráðherra
þess að það væri skoðun hans að við
stofhun nýrra sendiráða almennt og
fjölgun starfsmanna utanríkisþjón-
ustunnar ætti fyrst og fremst að taka
mið af viðskiptahagsmunum. Það er
skynsamleg og rétt stefha. Könnun
á þessum málum þarf að halda áfram
af fúllum krafti, bæði af hálfú ráðu-
neytisins og einnig hins nýstofhaða
Útflutningsráðs.
í meira en áratug höfúm við ekki
stofhað neitt nýtt sendiráð. Kominn
er tími til þess að hugsa eftir nýjum
leiðum í þessum efnum og þá ein-
mitt að leggja áherslu á sendiráð sem
gætir hagsmuna okkar í Asíulönd-
um.
Ódýrt fyrirtæki
Viðskiptasendiráð í Japan myndi
kosta 15-20 millj. krónur á ári. Það
er ekki nema lítið brot af þeim 500
millj. krónum sem keppinautar okk-
ar Norðmenn hyggjast verja til
markaðsátaksins þar í landi fyrir
norskt sjófang. í mínum huga er
ekki spuming um það að þetta spor
á að stíga.
í Japan og nálægum löndum er
mikla framtíðarmarkaði að finna.
Þar eigum við að marka spor og ná
fótfestu. Hráefnisöflun hefur verið
okkar sérfag. Sölumennskan og
markaðsleitin hafa setið á hakanum.
Það er kominn tími til að á því verði
breyting. Ella verðum við eftirbátar
Norðmanna og annarra þjóða sem
skilja að sveltur sitjandi kráka.
Gunnar G. Schram
„Raunar má nokkurri furðu sæta að ekki
skuli þegar hafa verið stofnað sérstakt
sendiráð í Japan...“