Dagblaðið Vísir - DV - 09.12.1986, Qupperneq 15

ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1986.
15
Að hengja bakara fyrir smið
Alþýðuflokkinn?" í stuttu máli var svar bóndans viö spurningunni þaö, að
slikt væri ekki þorandi af því að Alþýöuflokkurinn bæri ábyrgö á gjald-
þroti húsbyggjenda, íbúðakaupenda, fjölda fyrirtækja og heimila á síðustu
árum í tíð núverandi ríkisstjórnar. Ljótt ef satt væri.“
Alltaf skýtur upp kollinum aftur
og aftur í okkar siðferðisbrenglaða
þjóðfélagi að rétt sé að hengja bak-
arann fyrir smiðinn. Við sáum þetta
síðast í nýlegum sjónvarpsþætti þar
sem rætt var um skýrslu rannsókn-
amefhdar á málefnum Útvegsbank-
ans. Menn máttu skilja það á
ráðamönnum, sem þar ræddust við,
að mokstur bankastjóranna úr fjár-
hirslum bankans upp á nokkur
hundruð milljónir í skjóli þingkjör
ins bankaráðs væri fréttamönnum
og rannsóknamefndinni að kenna.
Eigum við að kjósa Alþýðu-
flokkinn?
Einn slíkur bakarahengjari skrif-
aði kjallaragrein í DV þann 3. des.
sl. Sá heitir Sigurður Lárusson,
bóndi á Gilsá i Breiðdal, og grein
hans ber þessa spumingu sem yfir-
skrift: „Eigum við að kjósa Alþýðu-
flokkinn?" I stuttu máli var svar
bóndans við spumingunni það að
slíkt væri ekki þorandi af því að
Alþýðuflokkurinn bæri ábyrgð á
gjaldþroti húsbyggjenda, íbúðakau-
penda, fjölda fyrirtækja og heimila
á síðustu árum, þ.e. í tíð núverandi
ríkisstjómar. Ljótt ef satt væri. Við
fyrstu sýn leit maður á skrif þessi
sem brandara en þegar lengra leið á
lesturinn rann upp sú grákalda stað-
reynd að bóndi hélt þessu fram af
fullri sannfæringu.
Eftirsjáin
En hvemig í ósköpunum kemst
KjaUarinn
Bjarni Pálsson
kennari Fjölbrautaskólanum
Garðabæ
Gilsárbóndinn að þessari furðulegu
niðurstöðu? Jú, Alþýðuflokkurinn
hafði barist fyrir verðtryggingu fjár-
skuldbindinga á sinni tið. Rétt er
það, enda sanngimis- og réttlætis-
mál. Það vekur því furðu að enn
skuli til fólk sem sjái eftir þeim tíma
er skuldir þeirra, sem aðgang áttu
að bönkum og sjóðum, hurfu sem
dögg fyrir sólu í verðbólgubálinu.
Það hefði náttúrlega ekki verið
ónýtt að skulda nokkrar milljónir
óverðtryggðar þegar meðreiðar-
sveinamir í síðustu ríkisstjóm börðu
hvað harðast fótastokkinn á verð-
bólgumerinni.
Svikin
Það sem Gilsárbóndinn forðast að
nefha í skrifum sínum var sú upphaf-
lega hugsun sem lá að baki verð-
tryggingu. Hún var mjög einfold eða
sú að hækkun launa og lána héldist
nokkum veginn í hendur. Ef maður
fengi lán sem svaraði til tveggja
mánaða launa hans átti hann að
endurgreiða lánið með andvirði
tveggja mánaða launa að viðbættum
tiltölulega lágum vöxtum. Þannig
var málflutningur þingmanna Al-
þýðuflokksins svo og allra annarra
þingmanna sem þátt tóku í umræð-
unni. Fólk hélt því áfram að byggja
og kaupa íbúðir og taka lán í trausti
þess, að á Alþingi sæti fólk sem ein-
hvers mæti orð sín.
Hvað brást?
Hver einasti hugsandi maður á
landi hér veit hvað það var sem
brást. Við stjómartaumunum tóku
menn sem einmitt mátu orð sín ekki
meir en skítinn sem þeir ganga á á
götunni. Þetta veit Gilsárbóndinn
mætavel þvi að hann segir í grein
sinni að upp hafi hafist siðlaust okur
sem versnaði enn þegar lausavísital-
an var afnumin 1983. Ætli bóndi
haldi að launavísitalan hafi lagt sig
niður sjálf, enginn hafi þar komið
nærri. Lánskjaravísitalan fékk hins
vegar að ösla áfram í fríði. Ekki einn
einasti stjómarþingmaður lét að þvi
liggja fyrir síðustu kosningar hvað
til stæði ef þeir kæmust í valdaat-
stöðu. Það heitir að ljúga með
þögninni.
Við túngarðinn heima
Vonandi kemur Gilsárbóndinn
tímanlega auga á smiðinn svo að
hann geti smeygt snömnni af hálsi
bakarans. Það er líka réttara að
hann beini geiri sínum að þeim sem
em og vom við túngarðinn heima
hjá honum, þeim Tðmasi, Hjörleifi,
Halldóri og Sverri, en láti ekki illsku
sína út af núverandi stjómarfari
bitna á Alþýðuflokknum. Bónda til
upplýsingar má benda honum á að
um fjórðungur kjósenda hefur þegar
svarað spumingunni, sem fram er
borin í fyrirsögn á grein hans, ját-
andi. Vonandi verða þeir fleiri þegar
talið verður upp úr kjörkössunum í
vor.
Bjarni Pálsson
„Það sem Gilsárbóndinn forðast að nefna
í skrifum sínum var sú upphaflega hugsun
sem lá að baki verðtryggingu. Hún var
mjög einföld eða sú að hækkun launa og
lána héldist nokkurn veginn í hendur.“
Jafnrétti í reynd
Hagtíðindi em komin út með nið-
urstöðum sveitarstjómarkosning-
anna sem fóm fram sl. vor. Það er
ekki seinna vænna því nú á að fara
að kjósa aftur en Hagtíðindin em
gleggsta heimildin og vandaðasta
sem völ er á um ýmsa talnalega
þætti í þjóðfélagsþróun okkar.
Ekki verður það talið greinarefni
þó að Hagtíðindi komi út en tilefni
greinarinnar er niðurstaða Hagstofu
Islands um fylgi stjómmálaflokk-
anna og skiptingu fulltrúa í sveitar-
stjómum eftir kyni og aldri.
Úrslitin
Úrslit sveitarstjómarkosninganna
hafa legið fyrir lengi, en nú hefur
Hagstofan birt sínar niðurstöður,
sem em vandlega unnar, eftir að
stofhunin hefúr metið fylgi svokall-
aðra blandaðra lista. Niðurstaða
Hagstofu íslands er sem hér segir:
Atkvæði
1982 1986
Alþýðuflokkur 11,6% 16,7%
Framsóknarfl. 14,7% 11,8%
Sjálfetæðisfl. 46,8% 43,6%
Alþýðubandalag 17,7% 19,5%
Kvennafr.b.-listar 6,8% 4,6%
Flokkur mannsins 1,6%
Önnur framboð 2,4% 2,3%
Niðurstaða: í þriðja sinn í röð er
Alþýðubandalagið stærsti and-
stæðingur ihaldsins í kaupstöð-
unum.
Konur fleiri í nýja
fulltrúahópnum
í kosningunum 1982 kom í fyrsta
sinn fram kvennaframboð hér á
landi. Kvennaframboðið hefur ýtt
hressilega við flokknum eins og sést
af eftirfarandi tölum:
56% sveitarstjórnarmanna hafa
ekki setið í sveitarstjómum áður,
alls 292 fulltrúar. Þar af em konur
96 talsins eða 32,8% nýrra fulltrúa.
Endurkjörnir fulltrúar eru 226,
þar af 36 konur eða 15,0%. Kon-
umar sækja á.
Nýkjömir fulltrúar Alþýðuflokks-
ins em 34, þar af 11 konur eða 32,2%.
Nýkjömir fulltrúar Framsóknar-
flokksins em 32 þar af 12 konur eða
37,5%.
Kjallarinn
Svavar Gestsson
alþingismaður fyrir
Alþýðubandalagið
Nýkjömir fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins em 60, þar af 16 konur eða
26,6%.
Nýkjömir fulltrúar Alþýðu-
bandalagsins em 34, þar af 16
konur eða 47%.
Alþýðubandalagið enn
langhæst
Kjömir fulltrúar alls em 518. Þar
af em konur 132 eða 25,5%.
Skiptingin eftir flokkum er þannig:
Alþýðuflokkur 50 fulltrúar alls,
konur 12 eða 24%. Framsóknarfokk-
urinn 64 fulltrúar alls, þar af 16
konur eða 25%.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur 130
fulltrúa, konur em 32 eða 24,6%.
Alþýðubandalagið hefur 57 full-
trúa, þar af eru konur 38,6% og
er því með langhæsta hlutfall
allra flokkanna. Það er reyndar
ekki í fyrsta sinn, hefur jafnan verið
svo, en hlutfall kvenna meðal al-
þýðubandalagsfulltrúa í bæjar-
stjómum í heild nálgast nú 40%
markið sem miðað er við í lögum
flokksins og starfsreglum.
Alþingiskosningarnar
í þingflokki Alþýðubandalagsins
er nú ein kona í tíu manna þing-
flokki. í fyrri umferð forvals Al-
þýðubandalagsins á Suðurlandi var
hlutur kvenna mjög sterkur; Margr-
ét Frímannsdóttir langhæst. Á
Austurlandi reyndist Unnur Sólrún
Bragadóttir afgerandi sigurvegari
nýrra frambjóðenda og hlaut hún 2.
sætið, sem er þingsæti á Austur-
landi. I Reykjavík varð útkoman sú
í forvalinu að í fimm efstu sætunum
em þrjár konur. Þijár efstu konum-
ar fengu alls yfir 2000 atkvæði, en
þrír efstu karlamir fengu um 1750
atkvæði. Það em þvi allar horfúr á
því að í næsta þingflokki Alþýðu-
bandalagsins verði ekki aðeins ein
„Og allir flokkar og allir íslendingar verða
að gera sér ljóst að pólitískar ákvarðanir
eru því aðeins góðar að konur jafnt og
karlar eigi aðild að þeim ákvörðunum ..
li Ml
SIiI
Hiesi
MM
;st«»
„Það eru því allar horfur á þvi að i næsta þingflokki Alþýðubandalagsins verði ekki aðeins ein kona og ekki tvær
heldur ffeiri. Það er því komið að þeim timapunkti að nú er ekki lengur unnt að halda því fram að það verði að
kjósa Kvennalistann til þess að tryggja konum sæti á Alþingi."
kona og ekki tvær heldur fleiri. Það
er því komið að þeim tímapunkti að
nú er ekki lengur unnt að halda því
fram að það verði að kjósa Kvenna-
listann til þess að tryggja konum
sæti á Alþingi: Stuðningur við Al-
þýðubandalagið er einnig ávísun
á fleiri konur á Alþingi og ber þá
að benda á að atkvæði í einstökum
kjördæmum nýtast flokknum um
allt land.
í þessu sambandi er einnig fróðlegt
að bera saman hina flokkana. Þar
er ljóst að hlutur kvenna er yfirleitt
óvemlegur og ekki aukirrn vemlega
frá því í síðustu kosningum til Al-
þingis. Hefúr þetta meðal annars
komið fram í niðurstöðu Landssam-
bands framsóknarkvenna sem þrátt
fyrir mikið og öflugt starf og ákveðn-
ar kröfúr hafa ekki fengið áheyrn i
flokki sínum. I Framsóknarflokkn-
um hefur ekki setið kona á þingi á
fjórða áratug. Það er von að forystu-
sveit framsóknarkvenna neiti að
taka þátt í þvi að efla annan eins
steingerving til þingsetu.
Hið sama er að segja um Sjálfstæð-
isflokkinn. Þar hefur hlutur kvenna
ekki aukist frá síðustu kosningum.
Þar er nú ein kona í þingflokknum
fyrir hverja 8 þingmenn og ekki em
horfur á að það breytist í næstu al-
þingiskosningum.
í þingflokki Alþýðuflokksins em
nú tvær konur. Ekkert hefur gerst
sem bendir til þess að hlutfall
kvenna hækki í þingliði Alþýðu-
flokksins.
Af hverju?
Hvemig stendur á því að hlutfallið
innan flokkanna er jafnmismunandi
og raun ber vitni um? Það er vegna
þess að flokkamir hafa mismunandi
gmndvallarstefnu. Alþýðubanda-
lagið er jafnréttisflokkur og hlýtur
því að leggja meiri áherslu á þessa
þætti en nokkur annar flokkur. Það
sýna niðurstöður þessarar greinar.
Og allir flokkar og allir íslending-
ar verða að gera sér ljóst að pólit-
ískar ákvarðanir em því aðeins
góðar að konur jafnt og karlar eigi
aðild að þeim ákvörðunum, því að
liinar pólitísku ákvarðanir eiga að
gilda fyrir allt þjóðfélagið, konur
jafiit og karla.
Svavar Gestsson.