Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1987, Blaðsíða 18

18
MIÐVIKUDAGUR 20. MAÍ 1987.
Menning
Teikningin er númer eitt
Sumir listamenn virðast eiga svo
auðvelt með að opna augu manns
fyrir umhverfinu, fyrir þróun, hrær-
ingum, sögu og stefhu samfélagsins;
þeir lesa það eins og dagblað eða
bíómynd. Gylfi Gíslason hefur þann
hæfileika að geta með nokkrum blý-
antsstrikum á hvítan pappír sýnt
manni Reykjavík út frá nýju sjónar-
homi þannig að maður ímyndar sér
að hann sé stöðugt á sveimi ofan við
húsþökin í þyrlu að kanna gamalt
og nýtt skipulag bygginga ellegar
strauma í mannlífi.
Við settumst upp í bílinn hans,
tvítugan Plymouth, sem hann hefur
sjálfur gert upp, og svo runnum við
í hægum takti um höfuðborgarsvæð-
ið, skoðuðum götur og torg, virtum
fyrir okkur útsýni og fjörur og engu
líkarar en að Gylfi og bíllinn hugs-
uðu á sömu nótum - og hafa trúlega
gert það, báðir hafa alið allan sinn
aldur í Reykjavík og mælt stræti
hennar hvem dag síðan.
Eins og grasflötur og Ijár
Ekki bara stræti og torg, útsýni
eða fjörur heldur líka söguna, hugs-
unarháttinn, erlendu áhrifin og
innlenda nýsköpun. Skrifarinn var í
þungum þönkum og sá ekkert í
kringum sig: Gylfi lauk upp ævin-
týraheimi með nokkrum velvöldum
orðum, þreif blýant og blokk og fór
að rissa. Teikningin er furðuleg að-
ferð til að útskýra með hluti, segja
frá. Blýantur og blað er eins og gras-
flöt og ljár - hin frumstæðustu,
einföldustu tæki sem breyta þó svo
miklu.
„Það er ekki til strangara form,“
sagði Gylfi. „Maður verður að beita
ímyndunaraflinu. Auðvitað er teikn-
ingin númer eitt, grundvallaratriði
í sambandi við mynd eða skipulags-
mál.“
Eftir nokkur blýantsstrik spurði
ég hvort hann væri að grínast með
mótívið, Reykjavíkurborg, hvort
hann væri ekki að teikna „karikat-
úr“ af borg, fremur en að gera
brúklega efúrmynd?
„Auðvitað. hvers vegna ekki að
gera „karikatúr'* af borg? Em menn
ekki daginn út og inn að gera „ka-
rikatúr" af landslagi? Sumir mála
eða teikna landslag með sínu lagi.
Ég teikna borgina. Ég get sagt þér
að ýmsum hefor komið það spánskt
fyrir sjónir að ég skuli fást við að
teikna borg - en fyrir mér liggur það
beint við. Borgarteikningu er hægt
að þróa á marga vegu. Hér liggja
straumar, umhverfið er síbreytilegt
og í endalausri endurskoðun."
Reykjavíkurást
Endurskoðun? Nýsköpun? Þú sem
elskar gamla bíla hlýtur að hafa
sérstakt dálæti á gömlum húsum?
„Breytingamar verða að eiga sér
stað - en innan skynsamlegra
marka. Það er áreiðanlega hollt að
geta komið á æskuslóðir sínar ekki
of mikið breyttar.
Hugsaðu þér - þeir ætluðu einu
sinni að rífa Bernhöftstorfuna,
svipta gömlu húsunum niður af
barðinu og byggja eitthvað úr steypu
og gleri. Vilmundur kom í veg fyrir
það - gaf hugmyndinni um viðhald
húsanna líf til tólf ára. Hann hefur
haft meiri tilfinningu fyrir fæðingar-
borg sinni en margur sem hefur
starfað í Stjórnarráðinu; heldurðu
það ekki?“
Ertu haldinn Reykjavíkurást?
„Mér er umhugað um þessa hluti,“
sagði Gylfi og sneri Plymmanum
áleiðis suður í Kópavog, lét hann
klifra upp að útsýnisskífunni austast
í bænum þar sem sér yfir svo til allt
höfuðborgarsvæðið. „Það em furðu-
margir sem vita ekki um þennan
stað. Utsýnið er hvergi meira en
héðan." Utsýni skiptir þann sem
stöðugt rýnir í umhverfið miklu -
og Gylfi talar eins og fleiri myndlist-
armenn um það hversu miklu skiptir
fyrir okkur sem svo nærri náttúr-
Á skoðunarferð með Gytfa Gíslasyni
unni lifum að byggja og skipuleggja
með kurteislegu tilliti til lands, sjáv-
ar og veðurs.
Ævintýri á filmu
Plymouthinn rúllar um borgar-
stræti eins og blýanturinn eftir
pappírnum og listamaðurinn tekur
upp á þvi að segja skrifaranum sögu,
rifjar upp eldgamla þjóðsögu um
menn sem fóm úr Grímsey að sækja
eld suður á fastalandinu. fóru eftir
ísilögðum sænum þar til kom að
vök. Þar skildi leiðir. Hann teiknar
um leið og hann talar, beitir blýant-
inum eins og nokkurs konar frá-
sagnaþreifara, fikrar sig áfram
gegnum söguna með blýantinn eins
og göngustaf, leitar að útliti og jafn-
vel persónuleika mannanna þriggja.
Og skýtur inn aukaatriðum sem
áreiðanlega standa ekki í Jóni Árna-
syni, en eru orðin nauðsynleg í
nútímaútgáfu Gylfa.
„Ég held að við verðum að mynd-
skreyta þjóðsögumar okkar. Öðm-
visi festast bömin ekki við þær. Og
hvers vegna ekki að auka þær ein-
hveiju ívafi sem höfðar til okkar
tíðar? Og úr myndasögunni er stutt
yfir í kvikmyndina, teiknaða kvik-
mynd. Þjóðsögur og ævintýri eiga
eftir að lenda á filmu, sannaðu til.“
Glæsilegasta formið
Gylfi er reyndar kominn á kaf í
þjóðsögumar, teiknar þær nú hveija
á fætur annarri eins og sýnishom
sem nú hanga uppi á Gallerí Borg
em til vitnis um. Ásamt með Reykja-
víkurmyndum. í rauninni er hún
furðuleg, þessi sýning Gylfa Gísla-
sonar. Og fólk sem skoðar hana
virðist skiptast mjög í tvö horn (eða
fleiri). Þeir sem hafa áhuga á skipu-
lagsmálum og byggðaþróun í
Reykjavík safnast til hægri. Þeir sem
em spenntir fyrir bókmenntum þjóð-
arinnar - séðum í nýj u Ij ósi - leggj ast
í myndasögumar vinstra megin. Blý-
antur, hvítur pappír - langar þig
ekki að prófa olíuliti, Gylfi?
„Olíumálverkið er glæsilegt.
Kannski glæsilegasta formið. En
þeir em ekki margir sem valda því.
Teikningin býður upp á svo margar
leiðir. Ég hef heillast af henni."
-GG
ícitw ^S'twvv \j',\d; svo til om Vetoc at c.\(4or dó
! CýctmSey svo ckw varí Vwtlkt opy ót
nokkrom tct .þá voro .
tcosthörkor Svo mik\ar
e'íjacsool var [agt mcð
loon eg Ko-Uo\\ maongervgt.ClrvttvSey'vogac rébo þaS Sncrocaa cnocgoos í hc'vSr.ko vcár', 03 fytgd,'
7 , fir|o\S' þá at ais Seado ovcootvt ovcjirvionds ti\ aö hc\m CjBW\ CviarsKcjma ót á ,Sioo , báto \pc\ro
0 vSv 03 Smkya c\i 03 vötdo tW.ycss þcjá hVOa vösk- tokko\eorar fcrbac ca ftiótcac attorkomo.
______________osto mcorv cvjoo'v . Hófo \prir Ver&irva 0
þoiscgir no ckki af fechom sená'.marvaa
v\rr eo þc'vr á rtv\t>o S oná'. koma aí\ vok
CvnnV scm ckk'. sá fyrir cnrtann á oryvac
Svo bccA áb loc'vc játo rncá naom- þc.r reto honom bá ai Kverta crttor t\\ ab hverfa attoc <rA svo bá'.t oq ratoc r
vrráom stokk'vO yrtr hona, on Cvnn cyjacinnar 03 h4\do átram Icrb Sinn'., cn rjaaga met vdk'vnni cf hön kynnv' ob vcra nvjócr. 7
trcyst’. ser ckki t\\ þcss. hann stót cft'.r á vakarbnrmvMjm 03 Gv'nom stab cn öbcum. bcgar á le.b daginn Cór
horfti á cftir beim.honom vnr nao'boqt \cít ab hykktta oq ackk upp Sonnanátt mct
Stormi 03 regrv'v.lsvnq tókab lcysasvndor mabtirinn uppá hana.Scr
03 mabucinn varl loks staddor a jaka hann þá bjarndyr skammt
einocn sem rak ti\ hafs.Um kveldib -frá sir scm lisj-'r þar á
bcrjakrtnn ac stórri spong 03 gengur urvgom.haqn varorhinn Ka\d-
ufp°s svanqfjr ojkve.b nó Tyrir hanS 00 allí ! Krinjom hann og gcíbr honom mcrki ab hann skuh'
li + ino.þeqar bjarndýrio sérmann- lcggjast niáur i bmlió rVjd ongunom . Hnnn giorir þa5 mcó há\fom
inn horf.r pob d hann vm hríb; hoga .Siían leqjst riýr.b n.ior hjá honom.breiíir Siq yfir hann,kemor honom
s'.oan stendor þaB upp,gengor t\l áspenana.og látor hann sjóga sig m«S oqgvmom. Wó libor náttin .
Þog'vnn CÍtir stendor dvýric upp , yoo^ir
spo'IKorn frá bœlino og bendir mannvnuol
aí ÍComa. þejjar hann kermurót coísinn
leggst dyrib iwfeur fyrir fatur hanS
oa bendir honuat uop áþakic) á sér
þegar hann er kominn þv. á b&k stend-
or dyc’vb opp .hristir Sij Og bktkur unz
malurinn detfur niilur. þab
gj'órí'v þá ekk'. frekac.UU-
raun aS sinn; en manninn
furbcvi; mjsg áþtssom \e\k.

V

þá lcggor þat á ál'bnom degf tv\
sonds mcS manninn á bakino og
Synd.rmcl httnn t'.\ tyjarinnar
þcgar mafeut'.nn kemor i land
geagor hann oppá eyna. og bendir bjarndýrino a.b V
ettir SÍr.Hann gcngor heim t'.l sín áundan bví
þegar mjólka. bestu kóna í Tjós'vno og gefor dýr',
CÍBS mn KrtK ul lAt • ^iXnn npnaur Ur\ni
0»
Wc> ora. ol
Q Itttor
SYad»r mcl QQnn \\\ tyáay'vnnar. pe$ar mjolka besiTu Kóaa l ■VjdMao 03 ^ei’or <HjV\nuJ<xt dttkfc*.
pcgar maoutinn \C€mor í \and eías oc^ þab vl\d 1 • sífcaa ^eagur Kann d. oadan
OyBjAWffiiB.' þ^sögur^ófisvÁuiaSo(iac.
„Þjóðsögurnar eiga eftir að lenda á kvikmynd.'