Dagblaðið Vísir - DV - 23.07.1987, Blaðsíða 2

2
FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1987.
Fréttir
Hvatveiðmðræðumar í Washington:
íslendingum hótað
svarta listanum
Ólafnr Amaiaon, DV, New Yorlc
Viðræðunefndir Islands og Banda-
ríkjanna koniu sér saman um það
þegar í upphafi viðræðna á mánudag
að algert íréttabann skyldi ríkja á
meðan á fundum stæði. Islensku full-
trúarnir voru ákaflega kurteisir og
hjálplegir við blaðamann DV en
ekki fékkst upp úr þeim orð um efni
viðræðnanna meðan á þeim stóð.
í gærmorgun fékk DV hins vegar
óvænt fregnir af gangi mála á fund-
unum frá mjög áreiðaniegum heim-
ildum. Á fundunum kom fátt nýtt
fram hjá Bandaríkjamönnum. Þeirra
rök voru nú sem áður þau að sam-
kvæmt lögum ætti bandaríska
viðskiptaráðuneytið fárra annarra
kosta völ en að setja ísland á svart-
an lista vegna brota á alþjóðasam-
þykktum um dýravernd nema
íslendingar hættu eða að minnsta
kosti drægju stórlega úr hvalveiðum
í vísindaskyni. Þar með yrði ísland
sett undir sama hatt og ríki á borð
við Suður-Afríku og Kúbu. Forseta
Bandaríkjanna yrði tilkynnt um að
Islendingar væru að draga úr virkni
vemdunaraðgerða Alþjóða hval-
veiðiráðsins og hann tæki síðan
ákvörðun um það hvort innflutn-
ingshöft yrðu sett á íslenskan fisk.
Allir em sammála um að Ronald
Reagan mun aldrei beita Islendinga
neins konar höftum. Að lenda á
svarta listanum myndi hins vegar
óhjákvæmilega hafa geysilega alvar-
legar afleiðingar á markaðsstöðu
íslenskra afurða í Bandaríkjunum.
Bandaríkjamenn beittu einnig ó-
spart þeirri röksemd að það væri
þingið sem þrýsti mjög á um að tek-
ið yrði í lurginn á okkur. Eins og
DV skýrði frá í gær eru það ýkjur
að þingið heimti svo mikla hörku.
Heimild DV hélt þvi fram að með-
al starfsmanna viðskiptaráðuneytis-
ins væru margir sem væm undir
miklum áhrifum af áróðri samtaka
grænfriðunga og annarra náttúm-
vemdarsamtaka. Þessum mönnum
er illa við Islendinga og sætta sig
ekki við annað en að hvalveiðum
verði með öllu hætt. Þessi sjónarmið
eiga sér fulltrúa innan bandarísku
viðræðunefhdarinnar en þeir menn
em í minnihluta.
Samkvæmt heimild DV hefúr ís-
lenska sendinefndin lagt á það mikla
áherslu að hvalveiði sé orðin algert
aukaatriði í þessu máli. Málið sé í
þann veginn að verða að stóralvar-
legu deilumáli milli tveggja fúllvalda
ríkja. Bandaríkin séu að reyna að
kúga íslendinga sem muni ekki láta
svipta sig sjálfsákvörðunarrétti á
einn eða annan hátt.
Afstaða íslensku sendinefndarinn-
ar hefúr verið svo hörð og einörð
að nokkrar líkur em nú taldar á því
að utanríkisráðuneyti Bandaríkj-
anna taki málið í sínar hendur og
leiði viðræðumar í framtíðinni fyrir
hönd Bandaríkjanna. Þetta atriði er
þó enn þá óljóst og utanríkisráðu-
neytið mun ekki grípa til þessa
úrræðis fyrr en í fulla hnefana. Á
þeim bæ vonast menn til að skyn-
semin nái yfirhöndinni hjá við-
skiptaráðuneytinu og að samskipt-
um íslands og Bandaríkjanna verði
ekki steftit í voða vegna þessarar
deilu.
Heimild DV sagði að í raun væm
viðræðunefridimar sammála um það
eitt að vera ósammála og að líkast
til væri langt í að endanlegt sam-
komulag næðist. Islenska nefndin
virðist íeggja á það mikla áherslu
að sætta sig ekki við neinar tak-
markanir á veiðum í sumar, senni-
lega af ótta við að slík eftirgjöf yrði
notuð til að knýja fram frekari tak-
markanir næsta sumar og svo koll
af kolli.
Þrátt fyrir mikla hörku á fundun-
um í gærmorgun virðast málin hafa
þokast eitthvað áleiðis er leið á fúnd-
inn. Menn komu brosandi út af
fundinum. Einn fundarmanna sagði
við blaðamann DV eftir fundinn að
þetta hefði verið góður fundur og
árangursríkur.
Eftir hádegi í gær hittust nefndim-
ar í síðasta sinn og á þeim fundi var
samin sameiginleg fréttatilkynning
þar sem fram kemur að í raun er
samkomulag um það eitt á þessu
stigi að aðilar em ósammála.
Hluti islensku sendinefndarinnar á fundi með Bandaríkjamönnum, f.v. Arni Kolbeinsson, Guðmundur Eiríksson
og Halldor Ásgrímsson. DV-mynd ÓA
Viðræðum frestað
- og hvalveiðar liggja niðri á meðan
Að viðræðum Islendinga og Banda-
ríkjamanna loknum gáfu þeir sameig-
inlega út eftirfarandi tilkynningu:
Dagana 21. og 22. júlí áttu sér stað
í Washington DC viðræður milli full-
trúa Islands og Bandaríkjanna varð-
andi hvalarannsóknir. Formaður
bandarísku viðræðunefndarinnELr var
Anthony Calio aðstoðarviðskiptaráð-
heira um sjávarútvegsmál og fleira.
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráð-
herra var formaður íslensku viðræðu-
nefúdarinnar.
Umræðuefnið var áætlun íslands um
hvalarannsóknir. Á fundinum var
einnig rætt um aðferðafræði varðandi
stofristærðarmat á hvölum og rann-
róknármarkmið. Umræðumar voru
hreinskilnar og málefnalegar. Aðilar
voru sammála um að þörf væri á frek-
ari umfjöllun og áframhaldandi
viðræður eru áformaðar.
íslenska viðræðunefndin lýsti því
yfir að hlé það á hvalveiðum í vísinda-
skyni er hófst 19. júlí síðastliðinn yrði
ffamlengt á meðan viðræðum þessum
er fram haldið.
Bandaríska viðræðunefndin lýsti því
yfir að viðskiptaráðherra myndi ekki,
meðan hlé er á veiðum og viðræður
standa yfir, staðfesta við Bandaríkja-
forseta að veiðar Islendinga á hvölum
í vísindaskyni muni draga úr virkni
vemdunaraðgerða Alþjóða hvalveið-
iráðsins.
Spariskírteini ríkissjóðs:
Stjómin hikandi
Halldór Asgrímsson:
Ekki víst að hvalveið-
við hækkun vaxta
- óttast útgjaldaaukningu vegna húsnæðiskerfisins
unum sé lokið í ár
ólafur Amaraon, DV, New Yoric
Á fundi með íslenskum fréttamönn-
um eftir viðræðurnar í gær sagði
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráð-
herra að vísindaáætlun íslendinga
yrði rædd og aðdragandi hennar
skýrður fyrir Bandaríkjamönnum.
Sagði hann ljóst að Bandaríkjamenn
vildu ná gögnum um hvalastofna án
þess að veidd yrðu nokkur dýr eða þá
aðeins mjög fá.
Nú mun staðan verða kynnt fyrir
íslensku ríkisstjóminni og utanríkis-
málanefnd alþingis. Að því búnu verða
áframhaldandi fundir og líklegt er ta-
lið að það verði um miðjan ágúst.
Halldór sagðist ekki óttast að þetta
þýddi að hvalvertíðinni væri endilega
lokið í ár þótt hlé yrði nú gert á hval-
veiðum meðan viðræður stæðu yfir.
Kvað Halldór greinilegan vilja vera
fyrir hendi til að ná samkomulagi en
jafnljóst væri að við myndum ekki
láta kúga okkur á neinn hátt og að
þessar viðræður fæm fram á algerum
jafnréttisgrundvelli.
Ennffemur sagði Halldór að niður-
staða fúndanna í Washington hefði
verið í þeim anda sem búist var við
og hann treysti sér hvorki til að lýsa
yfir bjartsýni né svartsýni með fram-
haldið.
Krislján Loftsson:
Þetta var rétt ákvörðun
„Mér sýnist nú engar niðurstöður
íafa komið út úr þessum fundi enn,
íonum hefúr verið ffestað. Ég hef
rngar efasemdir um það að þeir meti
stöðuna alveg rétt og því hafi það
/erið rétt ákvörðun að fresta hvalveið-
ím á meðan þetta verður athugað
iánar,“ sagði Kristján Loftsson, skrif-
stofustjóri Hvals h/f.
Viðræðum Islendinga og Banda-
ríkjamanna lauk í gær í Washington
með þvi að ákveðið var að halda ffam-
haldsfund fljótlega og fram yfir þann
fund að minnsta kosti verður hval-
veiðum frestað. Kristján sagði að
Hvalur h/f myndi stöðva að mestu
leyti, unnið yrði eitthvað að viðhaldi
en svo yrði ef til vill eitthvert frí fyrir
starfsmenn. Það færi eí'tir því hve
langan tíma þetta tæki.
Heldurðu að hvalveiðar séu að leggj-
ast af við ísland?
„Engan veginn. Ég hef enga trú á
því,“ sagði Kristján Loftsson. -JFJ
„Ég fer ekkert að tilkynna breyt-
ingar fyrirfram með lúðrablæstri.
Þegar ákvörðun um breytingar á
vöxtum af spariskírteinum ríkissjóðs
verður tekin verður hún fyrirvara-
laus,“ sagði Jón Baldvin Hannibals-
son fjármálaráðherra við DV í gær
þegar hann var spurður. hvenær
vextir á spariskírteinum ríkissjóös
yrðu hækkaðir.
I stjómarsáttmála ríkisstjómar-
innar er sagt að í fyrstu aðgerðum
verði m.a. „vextir af spariskírteinum
ríkissjóðs hækkaðir um 1,5 % til að
greiða fyrir sölu þeirra og draga
þannig úr lántökuþörf ríkissjóðs er-
lendis og hjá Seðlabankanum."
- Er ríkisstjómin að guggna á áform-
um sínum um hækkun vaxta á
ríkisskuldabréfúm?
„Nei, við emm ekkert að guggna
á þeim. Hins vegar er þetta spuming-
in um útfærslu og ffamkvæmd,“
sagði Jón.
I hinni nýju þjóðhagsspá er meðal
annars lýst gífurlegum vanda sem
ríkissjóður stendur frammi fyrir
varðandi útvegun á innlendu lánsfé.
Þar vantar 2,9 milljarða króna og
hefúr sala ríkisskuldabréfa gengið
mjög illa. Vextir á þeim verða að
hækka nokkuð til að þar verði brey t-
ing á.
Samkvæmt heimildum DV eru
hins vegar skiptar skoðanir í ríkis-
stjóminni um það hvemig skuli að
þessari hækkun staðið. Hafa menn
af því mikilar áhyggjur að vaxta-
greiðslur til lífeyrissjóðanna vegna
húsnæðiskerfisins hækki ef vextir
ríkisskuldabrófa hækka. Þá þarf
annaðhvort að hækka vextina á
húsnæðislánunum sjálfúm eða borga
þennan aukna mismun úr ríkissjóði.
Báðir kostimir þykja slæmir.
Ein af þeim leiðum sem nefndar
hafa verið er að búa til nýja flokka
spariskírteina þannig að lánstíminn
og vextimir verði mismunandi.
Kunnáttumenn á fjármagnsmarkaði
segja hins vegar að slík ráðstöfún
breyti engu, að öðm óbreyttu, um
þann vanda sem ríkissjóður stendur
ffammi fyrir.
Stefht er að þvf að þessi mál verði
krufin til mergjar á ríkisstjómar-
fúndi næstkomandi þriðjudag.
-ES