Dagblaðið Vísir - DV - 08.10.1987, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 1987.
Viðskipti
Stefnir í hæsta kaupmátt
tekna síðustu sextán ára
Nú stefnir í hæsta kaupmátt at-
vinnutekna á íslandi síðustu
sextán ára. Búist er við að aukning
kaupmáttarins frá í fyrra liggi á
bilinu um 15 til 18 prósent. Verði
hann 18 prósent hefur slíkt ekki
gerst síðustu sextán árin. Það ár,
sem komst næst því, er árið 1977,
þá 15,9 prósent.
Kaupmáttur atvinnutekna er
ekki sá sami og kaupmáttur kaup-
taxta. Atvinnutekjurnar eru heild-
artekjur heimilanna. Inn í þær
koma yfirvinna og launaskrið, það
er að tekið er líka tillit til yfirborg-
ana.
Mesti skellur í kaupmætti at-
vinnutekna á íslandi síðustu árin
var árið 1983 en þá minnkaði kaup-
mátturinn frá árinu 1982 um 13,5
prósent. Kaupmáttur kauptaxta
minnkaði þá reyndar mun meira.
-JGH
Breyting kaupmáttar atvinnutekna á milli ára í prósentum.
-10-
Peningamarkaður
Innlán með sérkjörum
Alþýóubankinn: Stjörnureikningar eru fyrir
15 ára og yngri og 65 ára og eldri. Innstæður
þeirra yngri eru bundnar þar til þeir verða fullra
16 ára. 65-69 ára geta losað innstæður sínar
með 9 mánaða fyrirvara, 70-74 ára með 6 mán-
aða fyrirvara og 75 ára og eldri með 3ja mánaða
fyrirvara. Reikningarnir eru verðtryggðir og með
8% vöxtum.
Þriggja stjörnu reikningar eru með hvert
innlegg bundið í tvö ár, verðtryggt og með 9%
nafnvöxtum.
Lífeyrisbók er fyrir þá sem fá lifeyri frá lífeyris-
sjóðum eða almannatryggingum. Innstæður eru
óbundnar og óverðtryggðar. Nafnvextir eru 18%
og ársávöxtun 18%.
Sérbók. Við innlegg eru nafnvextir 15% en
2% bætast við eftir hverja þrjá mánuöi án úttekt-
ar upp í 21%. Hvert innlegg er meðhöndlaö
sérstaklega. Áunnið vaxtastig helst óbreytt óháð
úttektum en vaxtahækkun séinkar um þrjá mán-
uði ef innleggið er snert. Á þriggja mánaða
fresti er gerður samanburður við ávöxtun þriggja
mánaða verðtryggðra reikninga, nú með 2%
vöxtum eftir þrjá mánuði og 4% eftir sex mán-
uði, og sú tala sem hærri reynist færð á
hofuðstól. Úttekt vaxta fyrir undangengin tvö
vaxtatímabil hefur ekki áhrif á vaxtahækkanir.
Búnaðarbankinn: Gullbók er óbundin með
24% nafnvöxtum og 25,4% ársávöxtun á
óhreyfðri innstæðu eða ávöxtun verðtryggðs
reiknings með 3,5% vöxtum reynist hún betri.
Af hverri úttekt dragast 0,8% í svonefnda vaxta-
leiðréttingu. Vextir færast misserislega.
Metbók er með hvert innlegg bundið í 18
mánuði á 27% nafnvöxtum og 28,8% ársávöxt-
un, eða ávöxtun verðtryggðs reiknings með
3,5% vöxtum reynist hún betri. Hvert innlegg
er laust að 18 mánuöum liðnum. Vextir eru
færðir misserislega.
lönaöarbankinn: Bónusreikningur er óverð-
tryggður reikningur með 20% nafnvöxtum og
23,4% ársávöxtun. Verðtryggð bónuskjör eru
3%. Á sex mánaða fresti eru borin saman verð-
tryggð og óverðtryggð kjör og gilda þau sem
hærri eru. Heimilt er að taka út tvisvar á hverju
sex mánaða tímabili. Hreyfðar innstæður innan
mánaðarins bera sérstaka vexti, nú 0,75% á
mánuði, og verðbætur reiknast síðasta dag
sama mánaðar af lægstu innstæðu. Vextir fær-
ast misserislega á höfuðstól.
18 mánaöa bundinn reikningur er meö 27%
nafnvöxtum og 28,8% ársávöxtun.
Landf bankinn: Kjörbók er óbundin með 24%
nafnvöxtum og 25,4% ársávöxtun. Af óhreyfð-
um hluta innstæðu frá síðustu áramótum eða
stofndegi reiknings síðar greiðast 25,4% nafn-
vextir (ársávöxtun 27%) eftir 16 mánuði og 26%
eftir 24 mánuði (ársávöxtun 27,7%). Á þriggja
mánaða fresti er gerður samanburður á ávöxtun
6 mánaða verðtryggðra reikninga og gildir hærri
ávöxtunin. Af hverri úttekt dragast 0,8% í svo-
nefnda vaxtaleiðréttingu. Vextir færast misseris-
lega á höfuðstól. Vextina má taka út án
vaxtaleiðréttingargjalds næstu tvö vaxtatímabil
á eftir.
Samvinnubankinn: Hávaxtareikningur hefur
stighækkandi vexti á hvert innlegg, fyrstu 3
mánuðina 15%, eftir 3 mánuði 19%, eftir 6
mánuði 25%, eftir 24 mánuði 27% eða ársávöxt-
un 28,8%. Sé ávöxtun betri á 6 mánaöa verð-
tryggðum reikningum glldir hún um hávaxta-
reikninginn. Vextir færast á höfuðstól 30.6. og
31.12.
Hávaxtabók er óbundin bók sem ber 26%
nafnvexti og 27,7% ársávöxtun á óhreyfðri inn-
stæðu. Ef ávöxtun 6 mánaða verðtryggðs
reiknings reynist betri gildir hún. Vextir færast
misserislega. Af útttekinni upphæð reiknast
0,75% úttektargjald, nema af uppfærðum vöxt-
um síðustu 12 mánaða.
Útvegsbankinn: Ábót ber annaðhvort hæstu
ávöxtun óverðtryggðra reikninga í bankanum,
nú 24,88% (ársávöxtun 25,80%), eða ávöxtun
3ja mánaða verðtryggðs reiknings, sem reiknuð
er eftir sérstökum reglum, sé hún betri. Saman-
burður er gerður mánaðarlega en vextir færöir
í árslok. Sé tekið út af reikningnum gilda al-
mennir sparisjóðsvextir, 15%, þann mánuð.
Heimilt er að taka út vexti og vaxtaábót næsta
árs á undan án þess að ábót úttektarmánaðar
glatist. Ef ekki er tekið út af reikningnum í 18-36
mánuði tekur hann á sig kjör sérstaks lotusparn-
aðar með hærri ábót. Óverðtryggð ársávöxtun
kemst þá í 26,73-29,55%, samkvæmt gildandi
vöxtum.
Verslunarbankinn: Kaskóreikningur. Meg-
inreglan er að innistæða, sem er óhreyfð í heilan
ársfjórðung, nýtur kjara 6 mánaða bundins
óverðtryggs reiknings, nú með 21,0% ársávöxt-
un, eða 6 mánaða verðtryggðs reiknings, nú
með 2% vöxtum, eftir því hvor gefur hærri ávöxt-
un fyrir þann ársfjórðung.
Vextir og verðbætur færast á höfuðstól í lok
hvers ársfjórðungs, hafi reikningur notið þess-
ara „kaskókjara". Reikningur ber kaskókjör,
þótt teknir séu út vextir og verðbætur, sem
færðar hafa verið á undangengnu og yfirstand-
andi ári. Úttektir umfram það breyta kjörjnum
sem hér segir:
Við eina úttekt í fjórðungi reiknast almennir
sparisjóðsvextir af úttekinni fjárhæð, en kaskó-
kjör af eftirstöðvum. Við fleiri úttektir fær öll
innistæöa reikningsins sparisjóðsbókarvexti.
Sé reikningur stofnaður fyrsta eða annan virk-
an dag ársfjórðungs, fær innistæðan hlutfalls-
legar verðbætur m.v. dagafjölda í innleggsmán-
uði, en ber síðan kaskókjör út fjórðunginn.
Reikningur, sem stofnaður er síðar fær til bráða-
birgöa almenna sparisjóösbókavexti en getur
áunnið sér kaskókjör frá stofndegi að uppfyllt-
um skilyrðum.
Sparisjóöir: Trompreikningur er verðtryggð-
ur og með ávöxtun 6 mánaða reikninga með
3,5% nafnvöxtum. Sé reikningur orðinn 3ja
mánaða er gerður samanburður á ávöxtun með
svokölluðum trompvöxtum, 22,5% meö 24,12%
ársávöxtun. Miðað er við lægstu innstæðu I
hverjum ársfjórðungi. Reynist trompvextir gefa
betri ávöxtun er þeim mun bætt á vaxtareikning-
inn. Hreyfðar innstæður innan mánaðar bera
trompvexti sé innstæðan eldri en 3ja mánaða,
annars almenna sparisjóðsvexti, 15%. Vextir
færast misserislega.
12 mánaöa reikningur hjá Sparisjóði vélstjóra
er með innstæðu bundna í 12 mánuði, óverð-
tryggða en á 26,5% nafnvöxtum. Misserislega
er ávöxtun 6 mánaða verðtryggös reiknings, nú
meó 3,5% vöxtum, borin saman við óverð-
tryggða ávöxtun, og ræður sú sem meira gefur.
Vextir eru færðir síðasta dag hvers árs.
Topp-bók nokkurra sparisjóða er með inn-
stæöu bundna í 18 mánuði óverðtryggða á
25,5% nafnvöxtum og 27,6% ársávöxtun eöa á
kjörum 6 mánaða verðtryggös reiknings, nú
með 3,5% vöxtum. Vextir færast á höfuðstól
misserislega og eru lausir til útborgunar á næsta
vaxtatímabili á eftir. Sparisjóðirnir í Keflavík,
Hafnarfirði, Kópavogi, Borgarnesi, á Siglufirði,
Ólafsfirði, Dalvík, Akureyri, Árskógsströnd, Nes-
kaupstað, Patreksfirði og Sparisjóður Reykjavík-
ur og nágrennis bjóða þessa reikninga.
Almenn verðbréf
Fasteignatryggð verðbréf eru til sölu hjá verð-
bréfasölum. Þau eru almennt tryggð með veði
undir 60% af brunabótamati fasteignanna. Bréf-
in eru ýmist verðtryggð eða óverðtryggð og
með mismunandi nafnvöxtum. Algengustu
vextir á óverðtryggðum skuldabréfum vegna
fasteignaviðskipta eru 20% eða meðalvextir
bankaskuldabréfa. Þau eru seld með afföllum
og ársávöxtun er almennt 12-16% umfram verð-
tryggingu.
Húsnæðislán
Nýbyggingarlán frá Byggingarsjóði ríkisins
getur numið 2.688.000 krónum á 3. ársfjórð-
ungi 1987, hafi viðkomandi ekki átt íbúð á
síðustu þrem árum, annars 1.882.000 krónum.
Út á eldra húsnæði getur lán numið 1.882.000
krónum, hafi viðkomandi ekki átt íbúð á sl. þrem
árum, annars 1.317.000 krónum.
Undantekningar frá þriggja ára reglunni eru
hugsanlegar vegna sérstakra aðstæðna.
Lánin eru til allt að 40 ára og verðtryggð.
Vextir eru 3,5%. Fyrstu tvö árin greiðast aðeins
verðbætur og vextir, síðan hefjast afborganir
af lánunum jafnframt. Gjalddagar eru fjórir á ári.
Útlán lífeyrissjóða
Um 90 lífeyrissjóðir eru í landinu. Hver sjóður
ákveður sjóðfélögum lánsrétt, lánsupphæðir,
vexti og lánstíma. Stysti tími að lánsrétti er
30-60 mánuðir. Sumir sjóðir bjóða aukinn láns-
rétt eftir lengra starf og áunnin stig. Lán eru
mjög mishá eftir sjóðum, starfstíma og stigum.
Lánin eru verðtryggð og meö 5-9% vöxtum,
algengastir eru meðalvextir, nú 8,1%. Lánstími
er 15-42 ár.
Biðtími eftir lánum er mjög breytilegur. Hægt
er að færa lánsrétt við flutning milli sjóða eða
safna lánsrétti frá fyrri sjóðum.
Nafnvextir, ársávöxtun
Nafnvextir eru vextir í heilt ár og reiknaðir í
einu lagi yfir þann tíma. Séu vextir reiknaðir og
lagðir við höfuðstól oftar á ári verða til vaxta-
vextir og ársávöxtunin verður þá hærri en
nafnvextirnir.
Ef 1000 krónur liggja inni í 12 mánuði á 10%
nafnvöxtum verður innstæðan í lok tímabilsins
1100 krónur. Ársávöxtunin veröur því 10%. Sé
innstæðan óverðtryggð í verðbólgu dregur úr
raunávöxtun sem því nemur og hún getur jafn-
vel orðið neikvæð.
Liggi 1000 krónurnar inni í 6 + 6 mánuöi á
10% nafnvöxtum reiknast fyrst 5% vextir eftir 6
mánuði. Þá verður upphæðin 1050 krónur og
ofan á þá upphæð leggjast 5% vextir seinni 6
mánuöina. Á endanum verður innstæðan því
1.102,50 og ársávöxtunin 10,25%.
Dráttarvextir
Dráttarvextir eru 3,5% á mánuði eða 42% á
ári.
Vísitölur
Lánskjaravisitala í september 1987 er 1778
stig en var 1743 stig iágúst. Miðað erviðgrunn-
inn 100 í júní 1979.
Oyggingarvisltala fyrir september 1987 er
324 stig á grunninum 100 frá 1983, en 101,3
á grunni 100 frá júlí 1987.
Húsaleiguvisltala hækkaði um 9% 1. júlí.
Þessi vísitala mælir aðeins hækkun húsaleigu
þar sem við hana er miðað sérstaklega í samn-
ingum leigusala og leigjenda. Hækkun vísi-
tölunnar miöast við meðaltalshækkun launa
næstu þrjá mánuði á undan
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjóðsbækurób. 14-17 Lb.Úb
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 15-19 Úb
6 mán. uppsögn 16-20 Úb.Vb
12mán. uppsögn 17-26,5 Sp.vól.
18mán. uppsögn 25,5-27 Bb.lb
Tékkareikningar 6-8 Allir
Sér-tékkareikningar 6-17 nema Vb Ib
Innlán verðtryggð Sparireikningar
3jamán. uppsögn 2 Allir
6 mán. uppsögn Innlán meðsérkjörum 3-4 Ab.Úb
14-24,32 Úb
Innlán gengistryggð
Bandaríkjadalir 5,5-6,5 Ab.Vb
Sterlingspund 8,25-9 Ab.Úb,
Vestur-þýsk mörk 2,5-3,5 Vb Ab.Vb
Danskarkrónur 9-10,5 Ib
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennir víxlar(forv.) 28-29,5 Bb.Lb
Viöskiptavíxlar(forv.)(1) 30,5-31
Almennskuldabréf eóa kge 29,5-31 Lb
Viðskiptaskuldabréf(1) kge Allir
Hlaupareikningaríyfirdr.) 30 Allir
Utlan verðtryggð
Skuldabréf 8-9 Lb
Utlántilframleiðslu
Isl. krónur 28-29 Vb
SDR 8-8,25 Bb.Lb,
Bandarikjadalir 8,5-8,75 Úb.Vb Bb.Úb,
Sterlingspund 11,25- Vb Sp
Vestur-þýsk mörk 11,75 5,5-5,75 Bb.Sp,
Húsnæðislán 3,5 Úb.Vb
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 42
MEÐALVEXTIR
óverðtr. sept. 87 29,9
Verðtr. sept. 87 8,4%
VlSITÖLUR
Lánskjaravísitala sept. 1778 stig
Byggingavísitala 1 sept. 324stig
Byggingavísitala 2 sept. 101,3 stig
Húsaleiguvísitala Hækkaöi 9% 1. júli
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
(uppl. frá Fjárfestingarfélaginu):
Ávöxtunarbréf 1,2588
Einingabréf 1 2,301
Einingabréf 2 1,356
Einingabréf 3 1,422
Fjölþjóðabréf 1,060
Gengisbréf 1,0295
Kjarabréf 2,322
Lífeyrisbréf 1,157
Markbréf 1,178
Sjóðsbréf 1 1,135
Sjóðsbréf 2 1,097
Tekjubréf 1,220
HLUTABRÉF
Söluverð að lokinni jöfnur m.v. 100 nafnv.:
Almennar tryggingar 114 kr.
Eimskip 278 kr.
Flugleiðir 196 kr.
Hampiðjan 118kr.
Hlutabr.sjóðurinn 119 kr.
Iðnaðarbankinn 143 kr.
Skagstrendingur hf. 182 kr.
Verslunarbankinn 126 kr.
Útgerðarf. Akure. hf. 160 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge. Búnaðarbanki og Samvinnubanki
kaukpa viðskiptavixla gegn 31% ársvöxt-
um og nokkrir sparisj. 30,5%.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb = Búnaðarbankinn, I b = Iðnaðarbank-
inn, Lb = Landsbankinn, Sb = Samvinnu-
bankinn, Úb = Útvegsbankinn,
Vb = Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.
Á
í myrkri gildir
að sjást.
Notaðu endurskinsmerki!
IUMFERÐAR
RÁÐ
FamrheHt
:87\
Vöruskiptin við útlönd:
Það rökkvaði
í ágústmánuði
íslendingar fluttu út vörur fyrir 3.958
miiljónir króna í ágúst síðastliðnum
en inn voru fluttar vörur fyrir 3.829
milljónir, hvort tveggja á svonefndu
fob-verði. Vöruskiptajöfnuðurinn í
ágúst var því hagstæður um 129 millj-
ónir króna en í ágúst í fyrra varð hann
hagstæður um 1.270 milljónir miðað
við sama gengi.
Sé litið á fyrstu átta mánuði ársins
var vöruskiptajöfnuðurinn hagstæður
um 2.315 milljónir en á sama tímbili í
fyrra var hann hagstæður um 4.667
milljónir króna.
Ekki má rugla saman vöruskipta-
jöfnuði og viðskiptajöfnuði. Sá síðar-
nefiidi tekur inn þjónustuna líka, eins
og tekjur af ferðamönnum og vexti af
erlendum lánum. Þá snýst dæmið við.
Viðskiptajöfnuðurinn er um þessar
mundir talinn vera um 2,5 miUjarðar
í mínus.
-JGH
Meiri aðsókn í
Austurbæjarbíó
„Sú aðsókn, sem Ami Samúelsson
segir í DV að hafi verið í Austurbæj-
arbíó, eða um 10 þúsund manns á
mánuði, er villandi. Ami miðar þama
greinilega við síðustu þrjá mánuðina
í rekstri bíósins þegar ákveðið var að
selja þaö og sýndar vom þess vegna
afgangsmyndir sem vitað var fyrir að
fengju ekki mikla aðsókn,“ segir Ami
Kristjánsson, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Austurbæjarbíós.
,,Á undanfömum árum hefur að-
sóknin að jafnaði verið um og yfir 200
þúsund á ári sem þýðir um 15 til 20
þúsund gestir á mánuði," segir fyrr-
verandi framkvæmdastjóri Austur-
bæjarbíós ennfremur.
„Það er ekki lengra síðan en í okó-
ber í fyrra að Stella í orlofi vár sýnd
í Austurbæjarbíói. Á einum og hálfum
mánuði komu yfir 50 þúsund gestir á
myndina."
-JGH
Kringlukort er
ekki á dófinni
Sigurður Gísli Pálmason, stjómar-
formaður Kringlunnar, segir að ekki
sé á döfinni að taka upp sérstakt
greiðslukort í Kringlunni, svonefnt
Kringlukort. „Þetta var hugmynd sem
kom upp, ipjög sniðug að mínu matí,
en síðan hefur lítið verið um hana
fjallað. Enda tekur það langan tíma
að undirbúa svona mál, þaö þarf góðan
undirbúning,“ segir Sigurður.
-JGH
Óáfeng vín fiá
V-Þýskalandi
Fyrirtækið Valkostur sf. hefur hafið
innflutning á óáfengum vínum. í frétt
frá fyrirtækinu segir að fyrst um sinn
verði lögö áhersla á að kynna vín frá
Keller í Vestur-Þýskalandi. Stefnt er
að því að veitingahús og matvöm-
verslanir um land allt geti boðið
viðskiptavinum sínum þessa vöm inn-
an skamms. -JGH