Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1987, Qupperneq 13

FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1987.
13
Fósturvemdarfnimvarp:
I meðbyr, þótt móti sé vóið
Eitt þingmál er farið að vekja at-
hygli og umræður, jafnvel áður en
það hefur séð dagsins ljós á Al-
þingi. Það er að vonum, því að hér
er meira í húfi en í nokkru öðru
máh, sem þingmenn munu fá tii
umfjöllunar á nýbyijuðu kjörtíma-
bih. í bókstaílegum skhningi munu
þúsundir ófæddra bama eiga líf
sitt undir því, að þetta væntanlega
frumvarp geti orðið að lögum.
Hér á ég vitanlega við boðað
frumVarp Borgaraflokksins um
verulegar þrengingar á sk. fóstur-
eyðingalögum frá 1975. Sagt er, að
frumvarpið verði í samræmi við
þá grundvaharstefnu flokksins, að
umhyggja fyrir mannlegu lífi,
gagnstætt eyðingu þess, sé æðsta
markmið góðrar ríkissfjómar.
Undir þá afstöðu ættu ahir skyn-
samir og velvhjaðir menn aö geta
tekið.
Aukin þekking styrkir mál-
stað lífsins
Á síðari árum eru æ fleiri farnir
að gera sér Ijóst, að lögin frá 1975
voru afdrifarík mistök, sem áttu
aidrei að eiga sér stað. Einmitt á
þeim sama áratug var fósturfræðin
(fetology) að öðlast fastan sess sem
vísindagrein og óyggjandi niður-
stöður hennar um þroskastig
fóstursins famar að breyta við-
horfum manna th hinna ófæddu.
Meinið er, að þessi nýja þekking
er ekki enn orðin almenningseign.
Hve margir skyldu t.d. þekkja þá
staðreynd, að öll fóstur, sem grand-
að er með sk. fóstureyðingu, em
með hjarta, sem slær og dælir blóði,
sem þetta ungviði hefur framleitt
KjaUaiirm
Jón Valur Jensson
guðfræðingur
sjálft? Ennfremur, að meiri hluti
allra fóstra, sem fargað er sam-
kvæmt lögunum, er svo langt á veg
kominn, að þau senda frá sér heha-
bylgjur, hreyfa sig, em komin með
beinagrind (fyrst úr bijóski) og
flest líffæri starfandi. Og það, sem
meira er: Enginn getur viilst á út-
hti þeirra - ahir munu sjá, að þar
er tvímælaiaust um mannsbam aö
ræða.
I algeru þekkingarleysi um þess-
ar staðreyndir samþykktu þing-
menn umrædda löggjöf, sem frá
vorinu 1975 til þessa dags hefur
verið notuð th að réttlæta og fram-
kvæma yfir sjö þúsund fósturdeyð-
ingar. Þessi lög em tvímælalaust
mesta slysaverk Alþingis frá end-
urreisn þess árið 1845.
Engan skyldi undra, að upp sé
risin fjölmenn hreyfing lífsvernd-
arsinna og að sú krafa heyrist æ
oftar, að tryggja beri hinum
ófæddu þann rétt til hfs, sem viö
hin fáum öh að njóta. Það er mál-
staður, sem nær út yfir öh flokks-
bönd og mun halda áfram aö eflast
með þjóðinni og meðal þingmanna,
því aö sannleikurinn um mannlegt
eðh fóstursins heldur áfram að
breiðast út og höfða með óbilandi
krafti th mannúðar og réttlætis-
kenndar ahra sæmhegra manna.
Fmmvarp um lög th að styrkja
réttarstöðu ófæddra barna hefur
því meiri meðbyr nú en nokkm
sinni fyrr.
Hlutleysisreglur útvarpsins
þverbrotnar
En vissulega er einnig róið á
móti þessu lífsvemdarfrumvarpi.
Við sáum Sonju B. Jónsdóttur
fréttamann gangast upp í slíkum
andróðri í mjög svo hlutdrægum
Kastljósþætti fyrir fáeinum vikum.
í þáttinn, sem kallaðist „Fóstur-
eyðingar", valdi hún tíu manns;
þar af vora langflestir veijendur
fósturdeyðingalaganna, en aðeins
einn málsvari nýrrar löggjafar.
Þrátt fyrir að fréttastjóri, Ingvi
Hrafn Jónsson, hafi bent Sonju á
að hafa viðtöl við fulltrúa frá fé-
lagsskap lífsvemdarmanna og
Þjóðkirkjunni, hafði Sonja þau ráð
að engu. Kirkjuþing hafði þá ný-
lega gert mjög eindregna samþykkt
til stuðnings við lífsrétt ófæddra
bama, og fréttafuhtrúi Þjóðkirkj-
unnar lét tvívegis senda þá
samþykkt th Sonju. Þó minntist
hún ekki einu orði á yfirlýsingu
Kirkjuþings i öllum þættinum.
Engum ætti að koma á óvart að
Útvarpsráði hefur borist kæra
vegna þessa grófa hlutleysisbrots.
En við öðruvísi málsmeðferð var
naumast að búast frá þessum
fréttamanni, sem samiö hefur
„Ljóð th varnar lögum nr. 25 frá
1975“ (þ.e. fósturdeyðingalögun-
um) og birt það alþjóð! (í Veru,
júníhefti 1985).
Upplýsingum haldið frá al-
menningi
Sjónvarpsþáttur þessi var lýs-
andi dæmi um misbeitngu fjöl-
miðla í áróðursskyni. Upplýsinga-
skyidan um það, sem í húfi er í sk.
fóstureyðingu, var ekki uppfyht
eins og thefni var th. Hversu marg-
ar stúlkur verða ófijóar eða missa
fóstur vegna sk. „löglegrar fóstur-
eyöingar“ fyrr á ævinni? Hvaða
stuöning eða bætur fá þær frá heh-
brigðiskerfinu? Hve mikh sálræn
eftirköst verða konur að þola, eftir
að aðrir hafa notfært sér sk.
„frelsi“ þeirra sem skálkaskjól og
tækifæri th að öðlast sjálfir frelsi
undan skuldbindingum sem upp-
alendur barnsins eða meðlags-
greiðendur?
Slíkar spumingar vom ekki einu
sinni bomar upp í þættinum. Og
nákvæmlega ekkert var gert til að
fræða áhorfendur um eðli og
þroskastig fósturs á þeim aldurs-
skeiðum, sem algengast er að rífa
þau úr móðurkviði. ÞÓ er þessi
sjónmiðhl kjörinn vettvangur th
að sýna myndir af fóstri og ótrúlega
líflegri athafnasemi þess.
En þetta er ekki í fyrsta sinn, sem
myndir af fóstri hafa ekki fengið
að birtast i sjónvarpsþætti um fóst-
urdeyðingar. Það sama gerðist árið
1975, þegar Guömundi Jóhannes-
syni, fæðinga- og kvensjúkidóma-
lækni, var meinaö að birta shkar
myndir í umræðuþætti vegna
harðvítugrar mótspymu tveggja
andmælenda hans, sem studdu
kröfumar um aukið „frelsi kvenna
th að ráða líkama sínum".
Er ekki næsta augljóst, að það
sem málsvarar fósturdeyðinga ótt-
ast mest er upplýst umræða og að
sannleikurinn um hf hinna ófæddu
sé dreginn fram í dagsljósið?
Jón Valur Jensson
„Enginn getur villst á útliti þeirra -
allir munu sjá, aö þar er tvímælalaust
um mannsbarn aö ræða.“
Fjósamaðurinn
„Fjármálaráðherra notaöi alis kyns handasveiflur til að leggja áherslur
á orð sín,“ segir m.a. i greininni. -Frá fundi i Múlakaffi á siðastliðnu ári.
Pólitískar uppákomur hafa verið
mjög thþrifamiklar upp á síðkastið.
Ráöherrar stjórnarflokkanna virð-
ast ekki sammála um nein grund-
vallarmál önnur en að sitja sem
fastast í stólum sínum. Viö höfum
mátt horfa upp á stjórnarþingmenn
senda hver öðrum fúkyrði og glós-
ur en ást þeirra á völdum og
persónulegum frama virðist vera
tilfmningum þeirra og meintum
þjóðarhag yfirsterkari.
Alþýðubandalagsmenn berast á
banaspjótum og Kvennahstinn
pijónar við fylgi sitt á þeirra kostn-
að, að því er virðist. Þrátt fyrir
þessar aðstæður virðist Borgara-
flokkurinn ekki hafa komið stefnu
sinni nægjanlega vel til skila ef
marka má skoðanakannanir. Vel
má vera að skorti á eigin íjölmiðli
sé þar nokkuð um að kenna.
Er Jón í læri hjá Þorsteini?
í krafti valda og flölmiðlaaðstöðu
sinnar hafa ýmsir póhtískir and-
stæðingar Borgaraflokksins vegið
ómaklega úr launsátri að formanni
Borgaraflokksins. Síðasta atlagan
virðist vera ættuð úr fjármálaráðu-
neyti Jóns Baldvins Hannibalsson-
ar. Tilefnið mun vera það að
fyrrverandi fjármálaráðherra, Al-
bert Guðmundsson, leyfði illa
stæðum fyrirtækjum að greiða op-
inber gjöld með skuldabréfum. í
mörgum tilfellum forðaði þetta illa
stæðum fyrirtækjum frá gjaldþroti
og tryggði hagsmuni ríkissjóðs. í
að minnsta kosti einu tilfelli
tryggöu skjót viðbrögð Alberts
Guðmundssonar að ríkissjóður
þurfti ekki að beygja sig undir
nauðasamninga við stórt fyrirtæki.
Rangfærðar upplýsingar um þessi
trúnaðarmál virðast með einhverj-
um „óskiljanlegum" hætti leka úr
fjármálaráðuneytinu í Stöð 2 og
aðra fjölmiðla. Svo rammt hefur
kveðið að þessum rangfærslum að
KjáUaiinn
Sigurður Þórðarson
stýrimaður
Þjóðviljinn hélt því fram í frétt áð
Albert Guðmundsson hefði gefið
út skuldabréf fyrir opinberum
gjöldum lögaðila.
Spurt er hver upptök þessarar
einkennilegu fréttamennsku séu.
Er þá ekki örgrannt um að menn
líti til húsráðanda fjármálaráöu-
neytisins, Jóns Baldvins Hanni-
balssonar.
Orð og efndir
Núverandi háttvirtur fjármála-
ráðherra er sem stjórnmálamaður
og persóna ein sú kynlegasta sem
ég man eftir.
Jón Balvin hélt hátt í 200 fundi
um land aht fyrir kosningar með
yfirskriftinni Hveijir eiga ísland?
(Ég get ekki varist þeirri hugsun
að Jón og meðreiðarsveinar hans
hafi vhjað fá sína sneið.) Megininn-
takiö í ræðum Jóns á fundum
þessum var ávallt hið sama: það
væri nánast lífsnauðsyn að losna
úr framsóknarfjósinu. Ef kjósend-
ur vildu aðeins vera svo vinsamleg-
ir að kjósa Alþýðuflokkinn myndi
hann losa landslýð við hið ill-
ræmda framsóknarfjós. Víða um
land létu einfaldar sálir glepjast af
þessum málflutningi sem svo aftur
skilaði sér í þokkalegri útkomu
Alþýðuflokksins í kosningunum.
Það var þó ekki fyrr búið að telja
upp úr atkvæðakössunum en Jón
baröist um á hæl og hnakka til að
komast í vist í því sama framsókn
arfjósi og hann hafði sjálfur fundið
sem mest til foráttu. Þegar Jón
Baldvin haföi um alllangt skeið far-
ið með umboð forseta íslands til
stjórnarmyndunar var nánast ör-
uggt talið að mynduð yrði þriggja
flokka stjórn Sjálfstæðis-, Alþýðu-
og Framsóknarflokks. Við þaö
tækifæri spurði fréttamaður sjón-
varpsins hvorn hann teldi líklegra
forsætisráðherraefni, Steingrím
eða Þorstein. Jón svaraði efnislega
á þá leið að færa mætti gild rök
fyrir því að sá sem hefði haft verk-
stjórn viðræðnanna með höndum
og farist það verk sérstaklega vel
úr hendi ætti að fá forsætisráðu-
neytið í sinn hlut. Með öðrum
oröum vildi Jón Baldvin gerast
yfirfiósamaöur. Þó að Jón Baldvin
kæmist ekki til þeirrar mannvirð-
ingar í fiósamennskunni, sem
ýtrustu vonir hans leyfðu, virðist
hann sæmilega ánægður með sinn
hlut. Að framansögðu undraði mig
ekki þótt Jón birtist á skjánum með
uppbrettar ermar og segðist vifia
moka flórinn.
Múlakaffi
Þegar hér var komið sögu hélt ég
í barnaskap mínum að Jón Baldvin
gæti ekki með nokkm móti komið
mér á óvart en sú varð þó ekki
raunin. Fyrir nokkru lagði ég leið
mína, ásamt kunningja mínum, í
veitingahúsið Múlakaffi. Við feng-
um okkur kaffi og flatkökur og
grúfðum okkur yfir morgunblöðin.
Viðmælandi minn var fyrrverandi
krati. Hann var vonsvikinn vegna
stefnu ríkisstjórnarinnar í hinum
ýmsum málum, til að mynda niður-
skurði á allri rannsóknarstarfsemi
fyrir atvinnuvegina, auk skatta á
tölvur og hugbúnað; þetta vildi
hann meina að hamlaði gegn allri
framþróun. Verstur þótti honum
þó matarskatturinn. Matarskattur-
inn, sagði hann, stríðir gegn öllum
kosningaloforðum Alþýöuflokks-
ins um jöfnuö í þjóöfélaginu og
upprunalegum hugsjónum hans.
Getur það verið að flokkur Héðins
Valdimarssonar, Hannibals Valdi-
marssonar og fleiri standi fyrir svo
skefialausri árás á alþýðuhéimilin
í landinu? Þarna sátum við sem
sagt, sötruðum kaffið okkar, skröf-
uðum og áttum okkur einskis hls
von. Skyndilega birtist fiármála-
ráðherra glaðbeittur og fasmikhl
ásamt fóruneyti sínu og hóf upp
raust sína. Fjármálaráðherra not-
aði alls kyns handasveiflur til aö
leggja áherslu á orð sín. Hann taldi
á fingrum vinstri handar upp tvær
tegundir stjórnmálamanna: annars
vegar lýðskrumara og hins vegar
þá sem stæðu og féllu með verkum
sínum. Að sjálfsögðu mátti skifia
þetta sem svo að hann teldi sig einn
fárra í síðamefnda hópnum. Sann-
færingarkraftur hans var slíkur að
ég er ennþá ekki frá því að hann
hafi meint þetta í alvöra.
Við höfðum ekki áhuga á að sitja
undir frekari ræðuhöldum svo við
gengum út. Þar sem við stóðum á
stéttinni varð félagi minn allt í einu
alvarlegur í bragði og spuröi:
Heyrðu, Siggi, búum við í banana-
lýðveldi? Þá fyrst áttaði ég mig,
brosti og sagði að það væri nú
sennilega örðum aukið en þetta
væri líklega einn þáttur í lýðræð-
inu.
Hitt gátum við verið sammála um
að við byggjum við slæma ríkis-
stjórn. Að svo búnu kvöddumst viö.
Sigurður Þórðarson
„Getur það verið að flokkur Héðins
Valdimarssonar, Hannibals Valdim-
arssonar og fleiri standi fyrir svo
skeQalausri árás á alþýðuheimilin í
landinu?“