Dagblaðið Vísir - DV - 16.01.1988, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 16. JANÚAR 1988.
11
Edward Fox leikur liðsforingja í Shaka Zulu.
Hrokafuúi
fyrirmaðuriiin
— Edward Fox í kunnuglegu hlutverki
Edward Fox er af mörgum talinn
ómissandi þegar leika á breska að-
alsmenn. í Shaka Zulu er hann í
kunnuglegu hlutverki sem liðsfor-
inginn Francis Farewell. Liðsfor-
inginn er metnaðarfullur og
kaldranalegur í framkomu. Þetta
er maður sem á langa reynslu að
baki sem hermaður. Hann fær það
hlutverk að semja við herkonung-
inn og atburðimir haga því svo að
á endanum á hann drjúgan þátt í
falli konungsins.
Fjölhæfni Edwards Fox sem leik-
ara er viðbrugðið. Hann er samt
ekki maður margra gerva og í þess-
ari mynd er útliti hans í engu
breytt. Oft hefur hann birst í hlut-
verki hrokafulla fyrirmannsins og
hér togast þeir eiginleikar á við
viljann til að skila verki sínu án
þess að taka persónulega afstöðu.
Fjölskylda Fox hefur lengi verið
nátengd leiklisinni. Afi hans í móð-
urætt var leikskáldið Frederick
Lonsdale. Þegar Edward var tíu ára
átti hann að byrja að leika en strák-
urinn neitaði og ekkert varð úr.
Með aldrinum breyttist afstaða
hans þó og nú segist hann njóta
þess að leika.
Edward er fæddur í Chelsea í
Lundúnum en ólst upp úti á landi.
Hann á tvo bræður sem báöir hafa
orðið þekktir í leiklistinni. Þegar
Edward neitaði fyrsta hiutverkinu
þá kom það í hlut Williams bróður
hans að leika þaö og varð þekktur
sem barnastjarna um tíma. Wiil-
iam hætti þó að leika þegar hann
var 29 ára og gekk til liðs við trú-
boðshreyfingu. Yngsti bróðirinn,
Robert, hefur einnig getið sér gott
orð sem leikari og hann vinnur nú
sem leikstjóri í leikhúsi.
Þeir sem þekkja Edward Fox
segja að hann sé með öllu laus við
hrokann sem oft einkennir leik
hans og var raunar sá eiginleiki
sem kvikmyndaleikstjórar sóttust
eftir þegar hann var að hefja feril
sinn. Hann hefur leikið konunga
og fyrir túlkun sína á Edward VHI.
í mynd um ástamál hans og Wallis
Simpson var hann útnefndur besti
sjónvarpsleikarinn í Bretlandi árið
1978.
Hann hefur einnig leikiö í dæmi-
gerðum stíðsmyndum eins og
Byssunum frá Navarone og Orr-
ustunni við Arnheim en fyrir
hlutverkiö í þeirri síðamefndu
hlaut hann verðlaun bresku kvik-
myndastofnunarinnar.
Eitt síðasta hlut-
verk Trevors Howard
Það kom í hlut Trevors Howard
að fara með hlutverk Charles So-
merset, lávarðar og landstjóra í
Höfðanýlendunni sem síðar varð
stofninn í suður-afríska ríkinu.
Þetta var eitt af seinustu hlutverk-
unum sem Howard lék en hann
lést nú fyrir skömmu.
Trevor Howard var einn af kunn-
ustu leikurum Breta og átti að baki
litríkan feril. Hann hóf að leika í
kvikmyndum á stíðsárunum síðari
og var mjög mikilvirkur og umtal-
aður fyrir skrautlegt líferni. Hann
fór með hlutverk Bligh skipstjóra
í uppreisninni á Bounty sem gerð
var árið 1962. Þetta .var ein fræg-
asta myndin sem hann lék í en
annars kom hann við sögu í nokkr-
um tugum mynda.
Hikaði aldrei við að
leika í Suður-Afiíku
— segir Robert Powell sem leikur lækninn Henry Fynn
Robert Powell segir að sér hali verið ráðið frá að leika I Shaka Zulu.
Robert Powell hefur aldrei hikað
við aö taka áhættu á ferli sínum
sem leikari. Hann tók að sér hlut-
verk læknisins Henry Fynn í
myndinni um Shaka Zulu. Ahætt-
an, sem hann og aðrir hvítir leikar-
ar tóku með þessu, var að leika í
suður-afrískri mynd.
„Ef allir hvítir leikarar hefðu
neitað að leika í myndinni hefði
hún aldrei verið tekin upp,“ segir
Powell. Leikstjórinn, Bill Faure,
var mörg ár að nauða í yfirvöldum
að fá að taka þessa mynd og tókst
það á endanum. Þetta er mikið verk
að vöxtum og tekur á áttunda tíma
í sýningu. Myndin er að sönnu ekki
þóknanlgg stjórnvöldum í Suður-
Afríku en mikill áróður er gegn því
að listamenn vinni yfirhöfuð í
landinu.
Beðinn um að leika ekki
„Við vorum allir beðnir um að
leika ekki í myndinni," segir Pow-
ell, „en við ákváðum að hlýða
frekar eigin samvisku en boðum
annarra. Það segir mér enginn
hvert ég á að fara og hvert ekki. í
mínum huga er þetta saga sem á
það skiliö að verða sögð og ég sé
ekki eftir að hafa átt þátt í að það
tókst.
Sagan af Shaka Zulu þjónar fyrst
og fremst þeim tilgangi að auka
virðingu blökkumanna fyrir eigin
sögu. Þeir hvítu viija sem minnst
af þessari sögu vita en hún er þeim
mun mikilvægari fyrir svarta
meirihlutann."
Powell byrjaði að leika sem ungl-
ingur og segir að þaö hafi raunar
ráðið mestu að hann átti auövelt
með að lesa upp. Hann ákvað ung-
ur að verða leikari en foreldrar
hans voru á öðru máli. „Faðir minn
beitti mig miklum þrýstingi að
hætta við að gerast leikari," segir
Powell. „Hann er verkfræðingur
og vildi að ég leitaði mér menntun-
ar sem gæfi vísa atvinnu. Þetta
varð til þess að ég hóf að lesa lög
í háskóla."
Lítið varð þó úr laganáminu en
þess í stað tók hann þátt í leiklistar-
starfi í skólanum og fékkst þar
bæði við leikstjóm og að skrifa.
Hann hætti í skólanum áður en
námi lauk og fékk vinnu sem leik-
ari með áhugaleikhópum og reyndi
að komast að hjá stóru leikhúsun-
um í Lundúnum en án árangurs
lengi vel.
Skrykkjóttur ferill
Þar kom þó að hann fékk fyrstu
tækifærin og hefur fengist viö leik-
list síðan. Ferill hans hefur verið
nokkuö skrykkjóttur. „Ég held að
enginn hafi gott af að ijúka upp á
stjörnuhimininn í einu vetfangi,"
segir Powell. „Mönnum hættir við
að tapa áttum ef allt gengur
áreynslulaust.“
Læknirinn Fynn, sem Powell
leikur, kemur þar til sögunnar að
hann ræðst með liðsforingjanum
Francis Farwell í leiðangur norður
í óbyggðimar til að gera friðar-
samning við Shaka fyrir hönd
bresku stjómarinnar. Fynn þessi
skrifaði síðan dagbók um dvöl sína
með Bretunum hjá Zuluættbálkn-
um. Það er þessi dagbók sem
myndar uppistöðuna í myndinni.
Þættimir voru teknir upp í Zulu-
landi. Leikstjórinn lagði mikla
áherslu á að endurgera allt um-
hverfi til samræmis við það sem
var á fyrstu árum síðustu aldar.
Nokkur þorp voru reist og vegir
lagðir. Um sex þúsund Zulumenn
vom ráðnir til að leika í myndinni
og leikstjórinn hafnaði strax í upp-
hafi hugmynd um að fá blökku-
mann frá Bandaríkjunum til að
leika Shaka.
„Cele er stórkostlegur í hlutverki
Shaka,“ segir Powell. „Hann er
sterkur leikari og þótt hann heföi
ekki mikla reynslu af leik áður þá
var hann fljótur aö læra. Það var
mjög gott að vinna með honum."
í hlutverki Jesú frá Nasaret
Powell segir að em eftirminnileg-
asta senan í myndinni sé þegar
Fynn og Shaka ræða saman um
Jesú Krist og Fynn veröur á endan-
um rökþrota. Powell er raunar ekki
óvanur því að mæla fyrir frelsar-
ann því hann lék hann í sjónvarps-
þáttunum um Jesú frá Nasaret
fyrir áratug.
Stundum kemur Shaka fyrir
sjónir sem eins konar Messías.
Powell segir að vissulega megi líta
á hann sem svartan Napóleon en
hann kom sér ekki upp Messíasar-
ímynd. „Það var hatrið og hefndar-
þorstinn sem rak þennan mann
áfram. Það var upphafið og síðan
var það rás atburðanna sem tók
við. Þetta er'mikil saga sem er vel
þess virði að vera sögö.“
RÝMINGARSALA
hefst 18. jan.
20% afsláttur
af öllum vörum
Úrval af fallegum
kvenfatnaði
Mosfellsbæ Þverholti 5 - sími 666676