Dagblaðið Vísir - DV - 12.10.1988, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 1988.
7
x>v
Persónuafsláttur
húsmæðra
Jósefína Þorgeirsdóttir, Arnart-
anga 20, Mosfellsbæ, spurði:
- Hafiðþiðhugsaöykkuraðleiðrétta
þá ósanngimi sem heimavinnandi
húsmæðrum er sýnd með því aö þær
fá ekki að halda sínum fulla persónu-
afslætti og rétta hann þá til síns
maka?
„Ég verð nú aö segja þér eins og
er að ég tek n\jög sterklega undir það
með þér að mér finnst hlutur heima-
vinnandi húsmæðra gerður allt of
lítill. Ég á eina sem hefur fullt að
gera, er í fullu starfi. Að vísu hefur
. þessu verið breytt í mörgum skatta-
lagabreytingum en ég þori ekki að
svara þér fullkomlega. Það eru engin
slík plön í okkar stjómarsáttmála
eða í þeirri vinnu sem nú er í gangi,
því miöur. Kannski vekur spuming
þín menn til umhugsunar. Sumir
hafa komið með þá hugmynd hvort
unnt væri að greiða kostnað viö dag-
vistimargæslu bama beint til heima-
vinnandi flölskyldna sem ekki senda
bömin á dagvistunarheimili. Þetta
var eitt kosningamálanna í Svíþjóð
og hugmyndin er ipjög athyglisverð.
Mér er hins vegar sagt að þetta yrði
óhemju dýrt miðað við þann skort
sem er hér á dagvistunarheimilum.“
Ný hlutafélagalög
Ámi B. Sveinsson, Bláskógum 14,
Reykjavík, spurði:
- Mun flokkur þinn, eða ríkisstjóm-
in, beita sér fyrir endumýjaðri fyrir-
tækjalöggjöf á þingi, þar á meðal um
almenningssamvinnuhlutafélög?
„Það er ekkert um þetta í okkar
stefnuyfirlýsingu. Ég verð að lýsa
þeirri skoðun minni að ég hef ætíö
veriö mjög hlynntur almennings-
hlutafélögum þar sem almenningur
getur komist aö. Ég hef einnig verið
stuðningsmaður samvinnu- og sam-
eignarfélaga. Það era að vísu á döf-
inni ný hlutafélagalög sem veröa lögð
fyrir þingið mjög fljótlega. Ég þori
ekki aö fullyrða hvort þau tryggja
betur aðgang almennings en þau eiga
að minnsta kosti að tryggja rétt
þeirra hluthafa sem em í hinum
ýmsu hlutafélögum betm- en nú er
gert.
Þá er líka í undirbúningi löggjöf
um sameignar- og samvinnufélög."
Höfum yfirbyggt
skútuna
stórkostlega
Jóhann Sigurðsson, Reykjavik,
spurði:
- Fyrir síðustu kjarasamninga lögðu
hagsmunaaðilar fram niöurstöður
könnunar á ástandi atvinnuveganna.
Niðurstaðan var 50-80 prósent offjár-
festing í öllum atvinnuvegum, nema
helst í bamaheimilum, því þar virð-
ist næstum alltaf skorta dagvistimar-
pláss. Spumingin er: Gilda ekki
sömu lögmál um þjóðarskútuna og
aörar skútur að ef kjölfestuna skort-
ir þolir skipið engar ágjafir án þess
að hvolfa?
„Ég held að þú hafir komiö að
kjama málsins. Það er enginn vafi
að við höfum yfirbyggt þessa skútu
stórkostlega. Við þurfum ekki annaö
en að líta í kringum okkur hér í
Reykjavík til að sjá hvemig yfirbyggt
hefur verið, til dæmis í verslunar-
húsnæði, og svo hefur því miður ver-
ið á fleiri sviöum. Ég hef haldið því
fram að sú leið, sem við reyndum að
fara, það er í gegnum peningastjóm-
un, hafi gjörsamlega bmgöist. Það
hefur ekki tekist að draga úr þessari
yfirbyggingu. Við eram að gjalda
þess núna. Ofíjárfesting, sumir kalla
það þenslu, er okkar helsta mein. Það
sem hefur bragðist h)á okkur er aö
á góðu árunum 1986 og fram á 1987
tókst okkur ekki að takmarka það
ff ármagn sem rann inn í atvmnulifið.
Þá var uppgangur í útgerðinni. Þá
komu mikhr peningar inn í athafna-
lífið og okkur tókst ekki að takmarka
það. Menn notuðu þaö ýmist til að
kaupa nýja bifreiö eða byggja nýja
verslunarhöll. Það hafa allir tekið
þátt í þessari offiárfestingu. En sá er
munurinn að áður fiárfestu menn
með ódýra fjármagni og komust því
upp með það en nú er ff ármagn mjög
dýrt og menn fara á hausinn. Það
stendur ekkert heimili eða atvinnu-
rekstur undir mikilli fjárfestingu, oft
á 10 til 15 af hundraði raunvöxtmn
og jafiivel hæni vöxtum á hinum
gráa markaði. í framtíöinni verðum
við að koma í veg fyrir að þessar
mikífi uppsveiflur í sjávarútveginum
fari eins og eldur í sinu út gegnum
efnahagslífið. Við þurfum að leggja
til hliðar fyrir mögra árin.“
Hækka smánar-
lega lág laun
Sigrún Hallivel, Akranesi, spurði:
- Þú bentir fiskvinnslukonu frá
Akranesi á það á beinni línu hjá rás
tvö um daginn að annaðhvort skyldi
hún sætta sig við þau laun, sem hún
hefði, eða veröa atvinnulaus ella.
„Ég orðaði þetta nú ekki svo, Sig-
rún. Ég orðaði það nákvæmlega
þannig að þegar frystihúsin væra að
stöðvast væri það ekki leið til að
koma þeim af stað aftur að hækka
launin, því rniður."
- Veist þú ekki, Steingrímur, að
rekstrarvandi frystihúsa er ekki
laun heldur fiármagnskostnaður?
„Það er einmitt það sem við erum
að ráðast að núna, að lækka fjár-
magnskostnaðinn. Ef við getum
lækkað fjármagnskostnaðinn og
annan kostnað þá getum við svo
sannarlega hækkað þessi smánar-
lega lágu laun.“
Hvenær lýkur
skattpíningu?
Gylfi Gylfason, Akureyri, spurði:
- Hvenær kemur aö því að þessari
skattpíningu á bifreiðaeigendur
ljúki?
„Því þori ég ekki að lofa, ætli hún
haldi ekki nokkuð lengi áfram.“
- Mér þykir þetta orðið nokkuð yfir-
gengilegt.
„Ertu þá að tala um bensíngjaldið
sem þú greiðir þegar þú kaupir bens-
ín?“
- Já, það er til dæmis bensínverðiö,
hvað það er ofboðslega mikil skatt-
lagning á því.
„Nú er bensínverðið hér hjá okkur
orðið ákaflega svipaö og það er í
löndunum í kringum okkur og þú
mátt náttúrlega ekki gleyma öðra,
Gylfi, aö öll skattlagning á bensín fer
í vegagerð, öfl. Og það er ekkert þar
undan dregiö af bensíngjaldinu. Það
varð samkomulag um það fyrir
nokkrum árum að láta það renna
allt til vegamála.
Við hflótmn líka að spyija okkur
sjálf að því hvort ekki hafi mikið
áunnist í samgöngumálum. Það er
annaö að aka til Akureyrar nú en
var fyrir örfáum árum.“
- Jú, jú, það er alveg rétt og ég er
mikið hlynntur til dæmis því að
koma á malbiki héðan og til Reykja-
víkur.
„Það er nú vonandi í augsýn og
þetta borgum við aflt með því sem
viö greiðum af bensíninu.“
- Svo finnst mér líka, eins og hefur
verið þegar maður hefur verið að
skipta á bílum, að umskráningar-
gjöld og allt því tilheyrandi sé alveg
ofboðslega dýrt.
„Nú veistu það að sú ríkisstjóm,
sem ég veitti forystu á árunum
1983-’87, var gagnrýnd hvað mest
fyrir það aö la^kka tolla og innflutn-
ingsgjöld af bifreiðum, mjög mikið í
febrúar 1986 - tollana allt niöur í 10
af hundraöi - og menn töldu aö þetta
væri orsök þess að inn streymdu allt
of margar bifreiðar. Núna era tollar
af bílum ekki háir hér, þvert á móti.“
- Það hefur líka orðiö til þess að
verð á gömlum bílum hefur fallið
alveg rosalega. Ég keypti mér til
dæmis fyrir ári notaðan bíl sem er
búinn að falla um 70 þúsund á þess-
um tíma. Þetta kemur illa út fyrir
mig sem haföi ekki efni á að kaupa
mér nýjan þá.“
■~„Já, þetta er alveg rétt, þeir hafa
faflið á móti.“
Skuldaskilasjóð-
ur heimila
Gunnar Hallgrímsson, Dalbraut 18,
Reykjavík, spurði:
- Ég vil spyija um skuldaskilasjóð
heimila:
„Ég vona að hann komi að góðu
liöi. Ég verð þó að fá að rekja sögu
þessa sjóðs. Fyrir þremur til ffórum
árum var sett á fót við Húsnæðis-
stofnun ráðgjafarþjónusta. Hún fékk
meðal annars það verkefni að koma
skuldum vegna húsbygginga í skil.
Það kom fljótlega í ljós í störfum
þeirrar þjónustu að æði margir vora
með skuldavandræði af öðrum
ástæðum en húsbyggingum. Það
vora margar aðrar ástæður, svo sem
greiðsla opinberra gjalda og fleira.
Þess vegna kom þessi hugmynd - að
víkka út starfssvið ráðgjafarþjón-
ustunnar og selja þama inn nokkra
fjárapphæð, 150 mifljónir, til að
hjálpa mönnum að koma sínum
skuldum í skil. Stimdum þarf litla
peninga til að semja um vanskilin.
Ég vil, ráðleggja öllum þeim sem eiga
í slíkum vandræðum aö láta reyna á
þetta. Þetta er sett á stofn af brýnni
þörf. Meiningin er allavega góð.“
Upprisa
dreifbýlisins
Böðvar Gíslason, Flateyri, spurði:
- Sérðu fyrir þér að dreifbýlið eigi
eftir að rísa upp aftur?
„Ég efa þaö ekki, Böðvar, þaö verð-
ur að rísa upp aftur. Við verðum að
byggja þetta land sem ein þjóð því
við höfum engin efni á að skipta okk-
ur. Við erum ein þjóð, byggjum hvert
á öðra í þessu landi og dreifbýlið
verður að rísa upp aftur.
Ég er aö vona að þær aðgerðir, sem
nú er ráðist í, þýði, þegar talaö er
um sjávarútveginn og fiskvinnsluna,
endurreisn þessara atvinnugreina í
dreifbýlinu. Það er ekkert síður
nauðsynlegt fyrir þéttbýlið heldur en
ykkur.
Að dreifbýlisfólk sé orðiö einhvers
konar afætur á þéttbýlinu er þvílíkt
öfugmæli að þaö tekur engu tali. Vit-
anlega byggir þessi þjóð á sjávarafla
fyrst og síðast. Hann er að vísu einn-
ig færður á land hér í Reykjavík en
ekki síður úti á landsbyggðinni. Við
megum aldrei taka þátt í því að
skipta þessari þjóð í dreifbýlis- og
þéttbýlisfólk."
Slysavamir á sjó
Helga Þorsteinsdóttir, Gerðum,
Suðurnesjum, spurði:
- Er ekki kominn tími til aö endur-
skoða slysavamir á sjó?
„Ég tel að þeir aðilar, sem vinna
að slysavömum hér, eins og Slysa-
vamafélag íslands, hjálparsveitir og
Landhelgisgæslan, séu til ipjög mik-
illar fyrirmyndar. Það sem þama er
nauösynlegast er aö auka samstarf
þessara aðila. Vitanlega vinna þeir
mikið saman en það getur vel verið
aö þama þurfi að verða enn meiri
samræming. En ég er afar stoltur af
þessum samtökum og einstaklingum
sem þar era.
Vafalaust væri kostur að eiga aðra
enn öflugri þyrlu en þetta era gífur-
lega dýr tæki og menn hafa ekki
treyst sér til aö ráðast í það.“
Hávaðatakmark-
anir á Keflavík-
urflugvelli?
Valdimar Þorgeirsson, Keflavik,
spurði:
- Þú sagðir á meðan þú varst utan-
ríkisráðherra aö vel kæmi til greina
að setja hávaðatakmarkanir á Kefla-
víkurflugvefli. Hefur þú gert eitthvað
í þessu?
„Ég hef gert töluvert í því þótt ár-
angur sé ekki kominn í Ijós. Ég hef
kallaö á minn fund þá sem era yfir
vamarmáladeild og óskaö eftir því
aö fá aflar upplýsingar um hávaöa-
mengun á Keflavikurflugvelli.
Hávaöamengunin er langsamlega
mest á brautinni sem liggur yfir
Njarövík og ég óskaði eftir því að þær
vélar, sem Vamarliöið notar, full-
nægi þeim reglum sem almennt era
settar um hávaðamengun í byggð,
meðal annars í Bandaríkjunum.
Ég sló ennfremur fram hugmynd-
um sem vora kannski of stórtækar
Forsætlsráðherra, Steingrlmur Hermannsson, svarar spurningum á beinni línu DV i gærkvöldi. Meö honum á
myndinni eru blaðamennirnir Elias Snæland Jónsson aðstoðarritstjóri, Jóhanna Sigþórsdóttir, Sigurjón Magnús
Egllsson, Sigurdór Sigurdórsson og Jón G. Hauksson. DV-mynd GVA
Fréttir
og ég var ekki búinn að fá svör við,
eins og til dæmis hvort til greina
kæmi að lengja brautina fjær byggð.
Þau svör, sem ég hef fengið, snúast
mest um þotumar sjálfar. Þeim er
ætlað að beygja út af mjög snemma
og búið er að ákveða að byggja sér-
stakt húsnæði fyrir prufukeyrslur á
hreyflum. Það nær ekki nokkurri átt
að það sé gert um miðja nótt eins og
dæmi er um. Við erum væntanlega
ekki svo nærri heimsátökum, því
trúi ég ekki.“
Er með
ráðherrabíl
Ólafur Gunnlaugsson, Fljótaseli 14,
Reykjavík, spurði:
- Hvað finnst þér um að ráðherrar
fái ókeypis bíla?
„Ég get ekki neitað því að mér
finnst það að mörgu leyti eðlilegt.
Ráðherrar era mikið á ferðinni í
sambandi við sitt starf. Það má líta
á þetta sem lið í kjörum ráðherra.
Þetta hefur veriö frá því ég kynntist
þessum störfum. Reyndar er komið
á þetta miklu fastara form og reglur
en áður vora. Ég er með bifreiö sem
ríkið á. Þá bifreiö nota ég í mínu
starfi. Ég á aðra bifreið sem notuð
er fyrir mitt heimili."
lánskjaravísítalan
Benedikt Guðmundsson, Akureyri,
spurði:
- Sæll vertu, Steingrímur. Mig lang-
aði aö spyrja þig í sambandi við Jáns-
kjaravisitöluna. Fyrir skömmu ritaði
Stefán Ingólfsson grein um láns-
kjaravísitölima í DV og þar benti
hann á einn möguleika í viöbót í sam-
bandi við nýjan grunn þar sem hann
tók inn í gengið, launavísitöluna,
framfærsluvísitöluna og byggingar-
vísitöluna. Kannastu við þessa grein?
„Ég man nú ekki eftir greininni en
þaö hefúr oft veriö talað áður um
gengisgrunn. Það er í samþykkt rík-
isstjómarinnar aö taka upp gengis-
gruim eingöngu þannig að menn geti
valið á milli gengisviðmiðunar og
lánskjaravísitölu."
- Verður þaö þá ekki blanda af þessu
öllu?
„Nei, þá yrði grunnurinn alveg
gengisgrunnur en ekki blanda. Það
er ekki gert ráð fyrir því.“
- Nú gerið þið ráð fýrir þaö veröi
blandað þannig að launavísitalan
gildi 50% á móti framfærsluvísitölu
og byggingarvísitölu. En finnst þér
hinn möguleikinn ekki raunhæfur?
„Hinn möguleikinn kom töluvert
til umræðu en margir óttuðust að ef
til dæmis þyrfti í erfiðleikum aö fella
gengið yrði sá möguleiki afar erfiður
fyrir laimafólk sem fengi jafnvel ekki
launahækkun. Ég vil bara leggja
áherslu á þetta sem mér finnst vera
Kjami málsins. Þegar við bönnum
vísitölutengingu launa finnst mér
afar erfitt aö þola vísitölutengingu
ffármagns. Mér finnst aö hvort
tveggja eigi að hverfa. Vitanlega er
það rétt aö það á við nýja lánasamn-
inga en þú ert að tala um gamla
grunninn."
- í framhaldi af því þá las ég grein
eftir annan mann í dag sem hafði það
eftir formanni félags ffármagnseig-
enda í sjónvarpi um daginn að þaö
væri hugsanlega ólöglegt aö aftengja
lánskjaravísitöluna. Af því vaknar
sú spuming hvort það hafi ekki ver-
iö ólöglegt á sínum tíma að aftengja
launavísitöluna:
„Þetta er mjög eðlileg spuming sem
ég spurði sjáífan mig oft. Ég fékk þau
svör frá lögfræðingum þegar ég leit-
aði álits þeirra, ég tek það fram að
þaö vora þeirra svör, að þetta væri
tvennt ólíkt: Maöurinn er ekki búinn
aö afhenda vinnu sína en hins vegar
er lánveitandinn búinn að afhenda
ffármagnið á ákveðnum kjörum sem
síðan yrði að breyta eftir á. En ég
skal segja þér eins og er aö ég hef
aldrei geta sætt mig vel við þetta
svar. Maðurinn er jú neyddur til að
vinna, hann fer ekki heim til sín og
sest í helgan stein. En þetta var svar-
ið sem við fengum áriö 1983 þegar
margir, og meðal annars ég, vildu
skeröa lánskjaravísitölugrunninn."