Dagblaðið Vísir - DV - 12.10.1988, Qupperneq 13

MÍÐVIKtíÐAGÚR'l2.
13
Merming
Stærsta
Leiklistardeild Ríkisútvarpsins
starfar af miklu fjöri um þessar
mundir. Þaö vill oft gleymast, að sé
miöað við fjölda áheyrenda og þá
staðreynd að í hverri einustu viku
ílytur útvarpið leikrit, er ekki of-
mælt að þar starfi stærsta leikhús
landsins.
Verkefni af ýmsu tagi
Verkefnaval hefur verið nokkuð
misjafnt í gegnum tíðina, þeir tímar
inu um tvö ný leikrit, sem flutt voru
í júní, Blokk eftir Jónas Jónasson og
Heimihshjálpina, eftir Þorstein Mar- 1
elsson.
Seinna voru svo frumflutt tvö önn-
ur verk, Alla leið til Ástralíu eftir
Úlf Hjörvar og Maðkur í mysunni
eftir Andrés Indriðason, en hvorugt
þeirra náði ég að hlusta á svo vit
væri í, heyrði aðeins glefsur úr þeim
og hafði ekki tök á að taka þau upp.
Hins vegar las ég texta beggja ver-
kanna í handriti.
Andrés Indriðason.
hafa komið að viku eftir viku hafði
maður lítinn áhuga fyrirfram á þeim
verkum sem flytja átti og varð of oft
fyrir vonbrigðum með það sem hlust-
að var á.
Við breyttum aðstæðum og aukinni
samkeppni brugðust menn líka með
því að flakka með útsendingarnar til
og frá í dagskránni, til þess að finna
besta tímann fyrir þær, en týndu í
leiðinni tryggum áheyrendum.
Nú eru leikritin, sem kunnugt er,
flutt síðdegis á laugardögum og síðan
endurtekin á þriðjudögum, þannig
að allflestir ættu að hafa tök á að ná
annarri hvorri útsendingunni.
Mér finnst líka, að upp á síðkastið
hafi forráðamenn deildarinnar hitt á
áhugaverðari samsetningu verkefna,
sem skilar sér í aukínni umræðu, og
meiri hlustun. Ég tek a.m.k. eftir því
í mínu nánasta umhverfi að nú er
oftar minnst á útvarpsleikritin en
áður. Sérstaklega er ánægjulegt að
fylgjast meö því þegar unglingar og
ungt fólk, sem búið er að fá yfir sig'
nóg af innantómu froðusnakkinu á
öllum bylgjunum og rásunum, skipt-
ir yfir á rás 1 og hlustar á gott út-
varpsleikrit.
Ný íslensk verk
Utvarpið er kjörinn vettvangur fyr-
ir innlenda leikritahöfunda, og þar
liefur ríkisútvarpið ekki látið sitt eft-
ir liggja. Ég veit ekki, hvort einhver
sérstök yfirlýst stefna gildir um
fjölda frumsaminna íslenskra verka,
en á siðasta einu og hálfu ári mun
að meðaltali hafa verið flutt nýtt ís-
lenskt verk einu sinni í hverjum
mánuði.
Þetta er dálítið merkileg staðreynd,
og sýnir bæði þá rækt, sem Ríkisút-
varpið vill leggja við innlenda leikrit-
un, og eins hitt, að mikil gróska er í
greininni, og margir kallaðir, ef eftir
er leitað.
Ég er ekki þar með að segja, aö
gæðin í þessum frumsömdu verkum
séu í réttu hlutfalli við magnið, mest
hefur borið á miðlungsverkum, mörg
þeirra hafa verið vel frambærileg, en
fá staðið upp úr.
Fyrr í sumar fjallaði ég hér í blað-
Tvö úr daglega lífinu
Alla leið til Ástralíu fjallar um tvo
gamla vini, sem búa saman. Daglegt
líf þeirra er tilbreytingasnautt og
þeir kýta um smáatriði og svekkja
hvom annan með því að hvorugur
þeirra náði frama á sínu sviði. Annar
þeirra er fyrrverandi leikari, hinn
misheppnaður rithöfundur. Helsta
dægrastytting þeirra fyrir utan pexið
er að pæla í ungri afgreiðslustúlku í
kjörbúðinni; sem þeir versla í.
Úlfur skrifar góðan og lipran sam-
talstexta og tekst að bregða upp nær-
færinni og skýrri mynd af fjandvin-
áttu þessara gömlu karla. Brostnar
vonir og dapurleg einangrun binda
þá hvor öðrum, og þeir hvorki geta
né vilja losa sig.
Leikrit Andrésar Indriðasonar
Maðkur í mysunni byrjar eins og
vandamálaleikrit og fjallar um sam-
band einstæðrar móður og dóttur
hennar á unglingsaldri. Móðirin
heldur allt það versta um dóttur sína
og er löngu hætt að hlusta á hana.
Af þessu sprettur mikill misskilning-
ur, og inn í máhð dregst vinur móð-
urinnar, giftur maður, sem heim-
sækir hana eftir hentugleikum.
Þegar líður á leikritið, snýst það æ
meira í átt til þess að vera farsi, og
minnir mest á handrit að gaman-
mynd um tíma. í lokin fer töluverður
tími í það að greiða úr flækjunni, og
koma mæðgunum til skilnings á
hvor annarri.
Þorsteinn ö. Stephensen sem Brynjólfur biskup Sveinsson í sýningu Leikfélags Reykjavikur á fimmta áratugnum.
Leiklist
Auður Eydal
Sjálfsagt mætti vinna upp úr þessu
svarta kómedíu eða hreinræktað
gamanleikrit, en í útvarpsgerðinni
fannst mér þessi tvískinnungur til
baga. En samtölin eru lipurlega sam-
in það vantar ekki, enda Andrés
löngu þekktur fyrir ritstörf sín.
Á bak við luktar dyr
Af erlendum verkum, sem hafa
verið í útvarpinu nú nýlega, þótti
mér sérstakur fengur að leikriti Jean
Paul Sartre, Lokaðar dyr. María
Kristjánsdóttir bjó leikritið til flutn-
ings í útvarpi og var leikstjóri. Þýð-
inguna gerði Þórunn Magnea Magn-
úsdóttir.
Þremur einstaklingum er vísað til
vistar i herbergi einu, þar sem þau
eiga aö dvelja saman. Þeim er öllum
ljóst að þau eru látin, og hafa grun ■
um að þeim sé ætlaöur staður í
neðra, enda kemur það á daginn.
En þetta litur út fyrir að vera
huggulegasta herbergi og sambýlis-
fólkið virðist vel valið.
Hvar eru þá vítislogarnir og kval-
arinn, sem á að gera þeim vistina
óbærilega?
Smám saman rennur upp fyrir
þeim að þau eru hvert annars böðlar
og fordæmd um alla eilííð.
Þau Guðrún S. Gísladóttir, Arnar
Jónsson og Edda Heiörún Backman
léku þau Ines, Garcin og Estelle, og
Árni Tryggvason „þjóninn" sem vís-
ar þeim til vistar í herberginu. Flutn-
ingur verksins var með miklum
ágætum, bæöi leikstjóri og leikendur
unnu sitt verk með prýði, þannig að
enn einu sinni mátti njóta þessa
magnaða meistaraverks heims-
bókmenntanna.
Gamaikunnar kempur
í safni Ríkisútvarpsins eru líka til
ýmsar gamlar upptökur og síðasta
sunnudag gafst kostur á að hlýða á
Skálholt Guðmundar Kamban í
flutningi vahnkunnra listamanna.
Upptakan er frá árinu 1955 og leik-
stjóri var Lárus Pálsson.
Þetta var vel til fundið og mjög
gaman að hlusta á þessar gamal-
kunnu kempur, öll stóru nöfnin í
leikhúsi þess tíma, flytja harmsögu
Ragnheiðar Brynjólfsdóttur. Það er
hka áhugavert að heyra hvernig
framsetningarmáti og áherslur í
Úlfur Hjörvar.
flutningi hefur breyst í tímanna rás.
Svo ekki sé talað um tæknina.
Þessum pistli var ætlað að vekja
athygh á flutningi leikrita í útvarp-
inu, og þeirri staðreynd, að þar er
oftar en ekki mjög vel aö verki stað-
ið. Val leikrita er fjölbreytt, og flestir
geta haft af því gagn og góða dægra-
styttingu, að hlusta á þau.
AE
leikhúsið