Dagblaðið Vísir - DV - 06.02.1989, Blaðsíða 12

12
MÁNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1989.
Útlönd_______________________________dv
EFTA býr sig undir 1992
Nú eru aðeins sex ríki eftir í EFTA en á þeim er engan bilbug að finna. Þau telja flest hver að það sé í þágu
þeirra hagsmuna að koma saman sem ein heild gegn Evrópubandalaginu.
Nú, þegar tekið er að styttast
verulega í að innri markaður Evr-
ópubandalagsins verði að veru-
leika, árið 1992, eru EFTA-ríkin sex
farin að huga að því hvemig beri
að bregðast við.
Ríkin í EFTA eru sex, Austur-
ríki, Finnland, ísland, Noregur,
Svíþjóð og Sviss. Þau sjá ógnir,
möguleika og tækifæri þegar þetta
geysistóra markaðssvæði verður
til.
Svo virðist sem EFTA-ríkin hafi
ekki sömu áhyggjur og Bandaríkin
og Japan af því að Evrópubanda-
lagsríkin tólf séu að koma sér upp
virki sem verði lokað fyrir utanað-
komandi. Engu að síður reyna
EFTA-ríkin af ákefð að koma því
svo fyrir að þau njóti áfram virð-
ingarstöðu sem stærsti viðskipta-
aðih Evrópubandalagsins.
EFTA er stærsti viðskiptaað-
ili Evrópubandalagsins
Fólksfjöldi í EFTA-ríkjunum er
aðeins tíundi hluti þess sem hann
er í löndum Evrópubandalagsins,
þar sem þrjú hundruð og tuttugu
milljónir manns búa. En rúmlega
fjórðungur af útflutningi Evrópu-
bandalagsins fer til EFTA, sem er
meira en bandalagið selur samtals
til Bandaríkjanna og Japans. Meira
en helmingur utanríkisviðskipta
EFTA er við Evrópubandalagið.
HeOdarviðskipti Evrópubanda-
lagsins við EFTA náöu tvö hundr-
uð milljörðum dollara á árinu 1987,
en nýrri tölur eru ekki tO. Banda-
lagið var með jákvæöan jöfnuð úr
þessum viðskiptum upp á átta
mOljarða doUara.
Þessi gífurlegu viðskipti hafa ver-
ið að byggjast upp á fimmtán ára
frjálsri verslun mOU Evrópubanda-
lagsins og einstakra ríkja innan
EFTA. Hafa nú innflutningstoUar
verið afnumdir af iðnaðarvörum
milU þessara aðOa.
Hafa áhyggjur af
samkeppnishæfni
EFTA-löndin hafa áhyggjur af því
að samkeppnishæfni þeirra sé í
hættu ef nýjar tegundir af viö-
skiptahindrunum rísa upp af
tæknOegum ástæðum, eins og hug-
myndir eru komnar fram um í
Brússel í þeim tilgangi að auðvelda
flutning á vörum, þjónustu, vinnu-
afli og fjármagni innan Evrópu-
bandalagsins.
Minnkun eða afnám á viðskipta-
tálmum, formlegum eða óformleg-
um, sameiginlegar reglur um gæði
og annað sem því tengist innan
Evrópubandalagsins mun minnka
kostnað og auka hagkvæmni hjá
framleiðendum innan Bandalags-
ins.
EFTA-löndin hafa reynt, að vissu
marki, að vera samhUða Evrópu-
bandalaginu í breytingum í þessa
átt og samvinnu EFTA og Banda-
lagsins er ætlað að skapa það sem
báðir aðUar kaUa lifandi efnahags-
svæði í Evrópu.
Þessi hugmynd, sem kviknaði
árið 1984, hefur ekki að fuUu verið
skOgreind, en samkvæmt henni
verða á þessum samevrópska
markaði þrjú hundruð og fimmtíu
mOljónir neytenda.
EFTA-löndin sjá þetta sem leið til
að varðveita þann ávinning sem
hlotist hefur af frjálsri verslun og
að með þessu megi færa samvinn-
una út þannig að hún nái einnig tO
tæknimála. Þar sem þau hafa ekki
áhrif á ákvarðanir, sem eru teknar
í höfuðstöðvum Evrópubandalags-
ins í Brússel, geta ríkin sex í EFTA
notfært sér ráðgjöf til að aðlaga
löggjöf og tæknistaðla og í raun
reyna að búa tU aðstæður sam-
bærilegar þeim sem eru innan
bandalagsins, heima fyrir.
Samvinna á mörgum
sviðum
Sérfræðingar frá báðum aðOum
hafa komist að samkomulagi um
sameiginlega staðla, einfóldun á
tollafgreiðslu og flutningi vara.
Einnig hefur náðst samkomulag
um lagalegan ramma sem er
grunnur að gagnkvæmri viður-
kenningu á ákvörðunum dómstóla.
Háttsettir embættismenn hittast
tvisvar á ári tO að hafa yfirumsjón
með framgangi þessara mála og
kostar það gríðarlega vinnu. For-
seti framkvæmdanefndar Evrópu-
bandalagsins, Jacques Delors, frá
Frakklandi, sagði í ræðu í Stras-
bourg í síðasta mánuði að hann
væri ekki sannfærður um að þessi
rammi væri framkvæmanlegur.
Delors vill formfastara
samband
Hann stakk upp á að Bandalagið
og EFTA gætu sett á laggirnar
„nýtt, formfastara samband með
sameiginlegum stjómunarstofnun-
um.“ TO þess að þetta gæti orðið
að veruleika þyrfti EFTA að
„styrkja innri byggingu sína".
Delors skýrði þetta ekki frekar
en finnski utanríkisviðskiptaráð-
herrann, Pertti Salolainen, fagnaði
ummælum hans. Það gerði einnig
þingmannanefnd EFTA á fundi
sínum í Genf. KjeU-Olof Feldt, íjár-
málaráðherra Svía, og Franz Vran-
itzki, kanslari Austurríkis, vom
varkárir í viðbröðgum sínum viö
þessum ummælum.
Talsmaður EFTA, Hans Jörg
Renk, sagði: „Við tókum þessum
ummælum af mesta áhuga og
kunnum vel að meta þau. Það er
verið að skoða þessi mál mjög vel
í höfuðborgum EFTA-landanna.“
Osiófundurinn
stefnumarkandi
Hann sagði að fyrstu sameigin-
legu viðbrögðin kæmu væntanlega
á leiðtogafundi EFTA ríkjanna sem
haldinn verður í Osló 14.-15. mars.
Aðalritari EFTA, Georg Reisch,
sagði, nokkrum vikum áður en
Delors lét sín ummæli falla, að
hann teldi að fundurinn í Osló
myndi staöfesta að „EFTA er eftir
sem áður besti vettvangurinn tíl
viðræðna við Evrópubandalagið og
mun verða þaö um ókomin ár,
burtséð frá því hvort einhver
ágreiningur er um póhtísk forms-
atriði."
Austurríki á leið í EB
Reisch sagði ennfremur að EFTA
þyrfti að bæta vinnuaðferöir sínar
og og breyta vinnu og samskipta-
reglum innan samtakanna, sem
væru nú þannig að þjóðarhags-
munir væru oft teknir fram yfir
sameiginlegar aðgerðir.
Þrátt fyrir að hans eigið land,
Austurríki, sé að íhuga að sækja
um aðOd aö Evrópubandalaginu á
þessu ári sagði Reisch að það þyrfti
ekki að þýða upphafið að endalok-
unum fyrir EFTA.
Evrópubandalagið hefur lýst því
yfir að engin ný lönd verði tekin
inn fyrr en innri markaðurinn er
orðinn að fullkomnum veruleika.
Viðræður um aöOd geta tekið mörg
ár og stjómin í Vín hefur gefið lof-
orð um að Austurríki verði í EFTA
„fram á síðasta dag,“ segir Reisch.
Ekki áhugi hjá
hinum ríkjunum
Svíþjóð og Sviss, en mörg fyrir-
tæki frá þessum löndum hafa kom-
ið sér vel fyrir innan Evrópubanda-
lagsins, hafa hafnað þeim mögu-
leika að ganga í bandalagiö á þeim
forsendum að það stofni stöðu
þeirra sem hlutlausra á stjórn-
málasviðinu í voða. Finnland hefur
ennfremur lýst þvi yfir að landið
geti aldrei orðið fuOgildur meðhm-
ur í Evrópubandalaginu vegna
lar.dfræðOegrar stöðu þess og
tengsla við nágrannaríkið, Sovét-
ríkin.
Norðmenn höfnuðu aðOd að Evr-
ópubandalaginu í eftirminnilegri
þjóðaratkvæðagreiðslu árið 1972.
Ihaldsflokkurinn, sem er aðal-
stjórnarandstöðuflokkurinn, segist
ætla að taka málið aftur upp í kosn-
ingabaráttunni fyrir kosningarnar
sem verða þar í landi í september
næstkomandi.
Enginn íslenskur stjórnmála-
ílokkur hefur barist fyrir aðild ís-
lands að Evrópubandalaginu. ís-
lendingar hafa, sem kunnugt er,
áhyggjur af því að þurfa að opna
fiskimiðin umhverfis landið fyrir
fiskimönnum annarra þjóða.
Fylgst með Comecon, ekki
áform um tengsl
Renk, talsmaður EFTA, sagði að
samtökin fylgdust af áhuga með
umbótum innan Comecon, efna-
hagsbandalags Austurevrópu-
þjóða, en að engin áform væru inn-
an EFTA um tengsl við Comecon,
sem samanstendur af tíu þjóðum,
undir forystu Sovétmanna.
Einungis 5-6 prósent af viðskipt-
um EFTA eru við Austurevrópu-
ríki. Finnland og Austurríki, sem
bæði eiga landamæri að kommún-
istaríkjum, eiga um tvo þriðju
hlutaþeirraviðskipta. Reuter
suamnmm
Sigríður Kristjánsdóttir
skrifstofutæknir, útskrifuð des
'88.
„Skrifstofutækni er stutt, fjöl-
þætt og riijög hagnýtt nám í
notalegu andrúmslofti. Náms-
greinarnar koma sér vel hvort
sem er í atvinnu- eða daglega
lífinu. Ég fékk líka vinnu strax.
Skelltu þér i hópinn".
Nám í skrifstofutækni opnar þcr nýja möguleika í
starfi. Kenndar eru allar helstu viðskipta- og
tölvugreinar, sem gera jrig að urvals starfskrafti.
Innritun og upplýsingar í símurn
68 75 90 & 68 67 09.
JÖLVUFRÆÐSLAN
Borgartúni 28
Reagan og Gorbatsjov til-
nefndir til nóbelsverðlauna
Ronald Reagan, fyrrum Banda-
ríkjaforseti, og Mikhail Gorbatsjov,
forseti Sovétríkjanna, hafa verið til-
nefndir í annað skipti til friðarverð-
launa Nóbels, að því er heimildir við
Nóbelsstofnunina í Osló sögðu á
fóstudag.
Dalai Lama, andlegur leiðtogi Tí-
betbúa, Jiri Hajel, fyrrum utanríkis-
ráðherra Tékkóslóvakíu og mann-
réttindafrömuður, og Joao Have-
lange, formaður alþjóða knatt-
spymusambandsins, sem er frá
Brasilíu, hafa verið tilnefndir til
verðlaunanna í ár.
í fyrra sögðu þeir sem fylgjast vel
með gangi mála hjá Nóbelsstofnun-
inni aö verðlaun til Reagans og Gor-
batsjovs hefði mátt skoða sem stuðn-
ingsyfirlýsingu við George Bush, for-
setaframbjóðanda repúblikcma.
Síðan er Bush orðinn forseti
Bandaríkjanna.
Þrátt fyrir að þeirri hindrun hafi
verið hrundið úr vegi er alls ekki
Mikhail Gorbatsjov og Ronald Reagan hafa veriö tilnefndir til friðarverð-
launa Nóbels fyrir afvopnunarsamningana sem komust á skrið á Reykjavik-
urfundi þeirra.
víst að leiðtogarnir fái verðlaunin að
þessu sinni.
Tahð er að alls verði um eitt hundr-
að einstaklingar og samtök tilnefnd
til verðlaunanna í þetta sinn og er
það eins og í meðalári. Reuter